Trong khảo sát do Vietnam Report thực hiện vào tháng 10/2020, 24,4% doanh nghiệp thuộc VNR500 đánh giá hoạt động sản xuất kinh doanh 9 tháng năm 2020 tăng so với cùng kỳ 2019, 36,6% doanh nghiệp đánh giá tình hình sản xuất kinh doanh cơ bản ổn định và 39,0% doanh nghiệp cho biết hoạt động sản xuất kinh doanh giảm đi.
Phản hồi về biến động doanh thu 9 tháng đầu năm 2020, 41,5% doanh nghiệp cho biết doanh thu bị giảm so với cùng kỳ năm 2019, 43,9% doanh nghiệp đánh giá doanh thu tăng và chỉ có 14,6% doanh nghiệp cho rằng chỉ tiêu này là cơ bản ổn định.
 |
| Đánh giá tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh và biến động doanh thu của doanh nghiệp trong 9 tháng năm 2020 |
Kết quả khảo sát gần nhất cũng cho thấy trong thời gian vừa qua, có 4 rào cản ảnh hưởng nhất đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trong năm 2020.
Bao gồm: Thị trường bị thu hẹp, nhu cầu mua sắm và tiêu dùng giảm do dịch COVID-19 (94,2%); Tăng trưởng kinh tế không ổn định (63,5%); Chiến tranh thương mại giữa các quốc gia, nền kinh tế lớn (59,6%) và Gián đoạn, đứt gãy chuỗi cung ứng (57,7%).
 |
| Top 4 rào cản ảnh hưởng đến hoạt động sản sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trong năm 2020 |
Đáng chú ý, trong quá trình tiến hành chuyển đổi số nhằm thích ứng và duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh trong bối cảnh tác động kéo dài từ dịch bệnh, nhiều doanh nghiệp đã và đang gặp phải không ít khó khăn.
Trong đó những rào cản lớn nhất mà doanh nghiệp gặp phải khi tiếp cận và ứng dụng chuyển đổi số là: Nguồn vốn đầu tư lớn (61,5%); Đối tác kinh doanh chưa sẵn sàng hợp tác về các giải pháp số (42,3%); Không đủ nguồn nhân lực chất lượng cao (38,5%); Thiếu công cụ đảm bảo an ninh mạng và bảo mật dữ liệu (34,6%) và Thiếu các tiêu chuẩn, chứng chỉ, quy định, kinh nghiệm (32,7%).
 |
| Top 5 rào cản trong việc tiếp cận chuyển đổi số của doanh nghiệp |
Tại Việt Nam, dịch COVID-19 đang được kiểm soát tốt và cuộc sống người dân dần đi vào ổn định kể từ đầu tháng 9. Tuy nhiên, những hậu quả do COVID-19 gây ra đối với nền kinh tế vẫn chưa kết thúc và các doanh nghiệp Việt Nam hiện đang nỗ lực vực dậy và phục hồi sau dịch.
Theo Báo cáo tình hình Kinh tế - Xã hội tháng 10 và 10 tháng năm 2020 của Tổng cục thống kê, trong 10 tháng có gần 85,6 nghìn doanh nghiệp tạm ngừng kinh doanh có thời hạn, ngừng hoạt động chờ làm thủ tục giải thể và hoàn tất thủ tục giải thể, tăng 15,1% so với cùng kỳ năm trước, nghĩa là trung bình mỗi tháng có 8,6 nghìn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường.
Trên thực tế, những rào cản, thách thức như thị trường bị thu hẹp, nhu cầu tiêu dùng giảm, tăng trưởng kinh tế không ổn định, gián đoạn, đứt gãy nguồn cung ứng đều xuất phát từ sự bùng phát của đại dịch COVID-19. Đây là rủi ro mà không doanh nghiệp nào có thể lường trước. Vì vậy, khi đối mặt với biến cố lớn, đa phần các doanh nghiệp đều rơi vào trạng thái bị động và phải gánh chịu nhiều ảnh hưởng nghiêm trọng tại thời điểm dịch vừa diễn ra.
Tuy nhiên, khảo sát cũng cho thấy đến thời điểm hiện tại, các doanh nghiệp VNR500 đã thực hiện một số chiến lược nhằm ứng phó trước những tác động tiêu cực trong dịch và phục hồi sau dịch.
Các chiến lược ứng phó trong dịch và phục hồi sau dịch
Để ứng phó với các tác động này, trong số các chiến lược ứng phó trong dịch và phục hồi sau dịch được các doanh nghiệp chú trọng nhất, 90,4% doanh nghiệp cho biết đã quyết định tăng cường đào tạo nhân viên, tối đa hóa nguồn nhân lực;
Bên cạnh đó, 86,5% doanh nghiệp lựa chọn Giảm thiểu chi phí; 73,1% doanh nghiệp thực hiện Tăng cường ưu thế cạnh tranh; 53,8% doanh nghiệp Tăng cường nguồn vốn cho ứng dụng công nghệ và kĩ thuật số và 42,3% doanh nghiệp Đẩy mạnh trải nghiệm khách hàng.
 |
| Những chiến lược ứng phó trong dịch và phục hồi sau dịch của doanh nghiệp |
Ngoài ra, khảo sát cũng ghi nhận những phản hồi đánh giá về kỹ năng của nhân viên tại các doanh nghiệp trong thời đại số, cụ thể như: Nền tảng về công nghệ thông tin; Khả năng sử dụng công nghệ tự động hóa; Khả năng phân tích dữ liệu; Khả năng bảo mật thông tin/an ninh dữ liệu; Tư duy hệ thống, hiểu biết quá trình...
Theo đó, khoảng 40% nhân viên mới ở mức đáp ứng được yêu cầu, chỉ có khoảng 50% nhân viên ở mức tốt, còn lại là mức yếu. Vì vậy, hầu hết các doanh nghiệp tiếp tục lựa chọn tăng cường đào tạo nhân viên là chiến lược ưu tiên trong năm 2020.
Thận trọng trong đầu tư
Bước qua khủng hoảng, các doanh nghiệp dần trở nên thận trọng hơn trong các quyết định đầu tư kinh doanh. Có 58,1% doanh nghiệp được hỏi cho biết họ dự kiến sẽ mở rộng đầu tư đối với lĩnh vực kinh doanh chủ lực hiện tại, 37,2% dự kiến giảm mức đầu tư kinh doanh xuống và 4,7% doanh nghiệp giữ nguyên quy mô hiện có.
 |
| Kế hoạch đầu tư của doanh nghiệp |
Trong hai năm tới, 48,8% doanh nghiệp tham gia khảo sát quyết định không mở rộng sang các dự án và lĩnh vực kinh doanh mới.
Còn lại, trong số 51,2% doanh nghiệp có kế hoạch mở rộng đầu tư kinh doanh sang lĩnh vực mới, có 52,2% doanh nghiệp sẽ tiến hành tìm kiếm thị trường mới, 30,2% doanh nghiệp cho biết họ sẽ thực hiện các dự án liên doanh/liên kết và 11,6% doanh nghiệp sẽ thực hiện các dự án mua bán/sáp nhập (M&A).
Cơ hội từ dịch chuyển FDI
Trước bối cảnh nền kinh tế thế giới còn nhiều biến động và tại một số quốc gia, tình hình dịch COVID-19 vẫn chưa được kiểm soát với số ca nhiễm vẫn ngày một tăng, các doanh nghiệp đa quốc gia đã và đang lên kế hoạch tìm kiếm “vùng đất mới” để đầu tư và phát triển.
Với những nỗ lực được ghi nhận từ kết quả tăng trưởng dương trong suốt thời gian qua, Việt Nam đang là điểm đến lý tưởng - nơi được dự báo sẽ thu hút lượng lớn dòng vốn FDI dịch chuyển từ Trung Quốc.
Đứng trước cơ hội này, đa phần các doanh nghiệp VNR500 trong khảo sát mới đây cho biết họ đã có những chuẩn bị để tiếp cận dòng vốn FDI này.
Theo đó, Top 3 chiến lược của doanh nghiệp trước cơ hội từ sự dịch chuyển dòng vốn FDI là: Đào tạo, nâng cao năng lực cán bộ quản lý, cải thiện năng suất và kỹ năng cho người lao động (81,4%); Tìm hiểu, nghiên cứu về tác động tiềm tàng của dòng dịch chuyển vốn FDI đối với hoạt động của doanh nghiệp mình (62,8%); Lên phương án mở rộng thị trường, từng bước tham gia chuỗi giá trị toàn cầu (55,8%).
 |
| Những chuẩn bị của doanh nghiệp trước cơ hội dịch chuyển dòng vốn FDI |
Kỳ vọng các gói hỗ trợ và giảm lãi suất tín dụng
Với sự đồng hành của Chính phủ trong việc tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp trong suốt thời gian vừa qua, kết quả bước đầu ghi nhận những tín hiệu khả quan. Bên cạnh việc tung ra các gói hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua khó khăn, ban hành các Nghị quyết về việc gia hạn thời gian nộp thuế và tiền thuê đất, Chính phủ còn tiếp tục cải thiện về thủ tục hành chính, tạo môi trường đầu tư kinh doanh thông thoáng.
Chính vì vậy, các đề xuất khuyến nghị từ phía cộng đồng doanh nghiệp VNR500 năm nay đã có những thay đổi đáng kể so với năm trước.
Cụ thể, 76,7% doanh nghiệp mong muốn Chính phủ tăng cường các gói hỗ trợ tín dụng, ưu đãi đầu tư và ưu đãi thuế. Mặt khác, 74,4% doanh nghiệp kỳ vọng giảm lãi suất tín dụng; 67,4% doanh nghiệp cần Nhà nước tăng cường các biện pháp hỗ trợ tìm kiếm thị trường đầu ra.
Ngoài ra, các chính sách về Cải thiện môi trường pháp lý; Đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính và Cải thiện cơ sở hạ tầng vẫn đang được doanh nghiệp quan tâm khi lần lượt chiếm tỷ lệ 65,1%; 55,8% và 51,2% theo kết quả khảo sát được Vietnam Report tiến hành trong tháng 10 vừa qua.
Nếu như trong giai đoạn trước, khi phải đối mặt với khó khăn do dịch COVID-19 gây ra, các doanh nghiệp đều đã tiến hành điều chỉnh chiến lược ưu tiên nhằm củng cố nội lực như cắt giảm chi phí hay tìm cách tối đa hóa nguồn nhân lực thì hiện nay, vấn đề mà các doanh nghiệp quan tâm hàng đầu là duy trì dòng tiền ổn định và cân đối thu - chi.
Để đạt được điều này, không thể chỉ dựa vào nội lực của doanh nghiệp mà cần nhờ đến sự giúp đỡ từ phía Nhà nước và các Ngân hàng thông qua các gói hỗ trợ, ưu đãi và cho vay.
 |
| Những đề xuất chính sách từ phía doanh nghiệp |
Với vai trò là đầu tàu dẫn dắt và định hướng, ngoài thế mạnh về tiềm lực tài chính và khai thác những nguồn lực nội tại, các doanh nghiệp lớn cần khẳng định vai trò và nâng cao vị thế hơn nữa thông qua việc ứng dụng, đổi mới, sáng tạo và phát triển khoa học - công nghệ.
Dù thực tế, một số doanh nghiệp vẫn đang trong tình trạng khó khăn sau dịch, nhưng nhìn chung, kinh tế Việt Nam hiện nay được dự báo đạt mức tăng trưởng khả quan. Các doanh nghiệp lớn của Việt Nam vẫn được đặt nhiều kỳ vọng có thể tìm kiếm cơ hội trong khó khăn và bứt phá vươn lên, khẳng định vai trò trụ cột của nền kinh tế, tiến tới mở rộng thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế.
