Báo cáo cũng dự báo ổn định kinh tế vĩ mô sẽ được hồi phục cơ bản. Tuy nhiên, muốn đẩy mạnh tăng trưởng trung hạn, Việt Nam cần chú ý một số cải cách cơ cấu, tập trung vào ngành ngân hàng và DN nhà nước.
“Năm qua, Việt Nam đã thành công trong việc đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô, thể hiện bằng tỉ lệ lạm phát vừa phải và cải thiện trong cán cân đối ngoại”, bà Victoria Kwakwa, Giám đốc WB tại Việt Nam nhận định. “Cần tập trung quan tâm tới tốc độ cải cách cấu trúc, đang diễn ra khá chậm, để lập lại vị trí của Việt Nam trong lộ trình tăng trưởng cao hơn.”
Báo cáo nhận định, kinh tế vẫn đang trì trệ và tăng trưởng ở mức thấp với những trở ngại tới tăng trưởng kinh tế: Về ngắn hạn, niềm tin của khu vực tư nhân bị suy giảm dù Chính phủ đã có những biện pháp mạnh từ tài khóa. Cụ thể, đầu tư của tư nhân giảm mạnh từ 15% GDP (2007-2010) xuống khoảng 11,5% GDP (2013) và Báo cáo Chỉ số cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) cho thấy các doanh nghiệp có xu hướng giảm đầu tư hoặc không mở rộng sản xuất. Bên cạnh đó, dư địa của chính sách tài khóa bị thu hẹp…
Về dài hạn, đó là tiến độ cải cách doanh nghiệp Nhà nước chậm chạp có thể do, chủ trương về phân loại sở hữu nhà nước còn chưa hoàn toàn rõ ràng, các quy định pháp lý chưa rõ ràng và phân tán và thiếu các phân tích đánh giá về tài chính và hoạt động cho quá trình thoái vốn, tái cơ cấu cũng như các điều kiện thị trường không thuận lợi. Cải cách khu vực ngân hàng vẫn còn mong manh với con số nợ xấu còn cao, phân loại nợ chưa theo kịp chuẩn mực quốc tế, nhà nước còn nắm giữ cổ phần lớn trong cac ngân hàng… Ngoài ra, đó còn là giảm sút sức cạnh tranh và năng xuất lao động; Nguồn cung hạn chế về các kỹ năng kỹ thuật định hướng thị trường.
Ông Sandeep Mahajan, Chuyên gia Kinh tế trưởng của WB tại Việt Nam nhận định: “Một số rủi ro chính tới ổn định kinh tế vĩ mô bao gồm: dự trữ ngoại tệ thấp; cầu của khu vực kinh tế tư nhân rất mong manh; nguy cơ không giữ vững được kỷ cương tài khóa và tiền tệ; tiến bộ trong các cải cách cơ cấu chậm chạp; và mất niềm tin vào ngành ngân hàng”.
Báo cáo cũng đề cập tới 3 chủ đề đặc biệt: thuận lợi hóa thương mại, năng lực cạnh tranh và tăng trưởng; tham nhũng và tăng trưởng kinh tế; nghèo đói và bất bình đẳng.
Về thuận lợi hóa thương mại, năng lực cạnh tranh và tăng trưởng tại Việt Nam, báo cáo cho biết xuất khẩu vẫn duy trì mạnh trong những năm gần đây mặc dù môi trường bên ngoài không thuận lợi, tuy nhiên xuất khẩu vẫn chủ yếu là hàng giá trị thấp. Báo cáo đề xuất tập trung hơn vào các mặt hàng có giá trị cao nhưng muốn vậy đòi hỏi phải tăng cường cơ sở hạ tầng vận tải và kho vận ngoại thương, thủ tục cho thương mại và tổ chức chuỗi cung ứng.
Tham nhũng từ lâu đã được coi là vấn đề nghiêm trọng, làm suy yếu tăng trưởng dài hạn của Việt Nam. Theo các kết quả điều tra gần đây, phần lớn các trường hợp hối lộ là xuất phát từ hành động của các doanh nghiệp không gây phương hại đến chính họ chứ không phải từ quan chức chính phủ, Tuy nhiên, vẫn có các chính sách tập trung vào cải cách hành chính và minh bạch, đồng thời giúp giảm tệ quan liêu gây cản trở tới doanh nghiệp và qua đó giảm cơ hội tham nhũng. Việt Nam cần xem xét những chính sách này.
Báo cáo cũng ghi nhận phúc lợi của hầu hết người Việt Nam đã tăng đáng kể trong giai đoạn 2010-2012, ngay cả khi tăng trưởng bị chậm hơn các năm trước. Tỉ lệ nghèo và mức độ bất bình đẳng có vẻ đã giảm. An sinh xã hội của các nhóm dân tộc thiểu số đã được cải thiện đáng kể theo thời gian. Tuy vậy tình trạng nghèo vẫn tập trung trong các cộng đồng này - vì họ xuất phát đã nghèo hơn và tụt hậu hơn so với những tiến bộ vượt bậc đã đạt được trong cả nước.
“Với sự gia tăng áp lực lên nguồn ngân sách, Chính phủ đang đứng trước một số lựa chọn chính sách quan trọng, trong khi cố gẵng cân bằng hai mục tiêu kép là tăng trưởng nhanh hơn và ổn định kinh tế vĩ mô,” ông Sandeep Mahajan nói.
