Lĩnh vực thương mại góp phần quan trọng, thúc đẩy tăng trưởng GDP khi tổng kim ngạch xuất nhập khẩu 9 tháng qua tăng 17,3% so với cùng kỳ năm trước. Ảnh: Đức Thanh. Đồ họa: Đan Nguyễn
Tăng tốc trong quý III, nền kinh tế vững vàng vượt gian khó
Vượt qua những khó khăn do tác động của chính sách thuế quan của Mỹ, rồi thiên tai, bão lũ ở trong nước, nền kinh tế Việt Nam có thể nói đã rất vững vàng trong gian khó. Thậm chí, khi báo cáo tại Hội nghị Chính phủ với các địa phương mới đây, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã dùng cụm từ “xoay chuyển tình thế, chuyển đổi trạng thái” để nhấn mạnh những nỗ lực trong chỉ đạo điều hành của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương trong 9 tháng qua.
Nhờ đó, theo Bộ trưởng, tình hình kinh tế - xã hội tiếp tục đạt được nhiều kết quả quan trọng, toàn diện, mà một trong số đó chính là kinh tế tăng trưởng cao, vĩ mô ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn được đảm bảo. “Nền kinh tế đã tăng trưởng ấn tượng trong quý III, phản ánh sự phục hồi mạnh mẽ và đồng đều của cả 3 khu vực kinh tế”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nói.
Hôm Chính phủ họp với các địa phương, mức tăng trưởng GDP quý III được dự ước là trên 8%. Và con số chính thức mà Cục Thống kê (Bộ Tài chính) công bố là 8,23%, theo đó, đưa tăng trưởng GDP 9 tháng ở mức 7,85%.
“Nền kinh tế đã bám sát kịch bản tăng trưởng cả năm 8% như Chính phủ đã báo cáo Bộ Chính trị, Trung ương khi thực hiện đồng bộ các giải pháp đặt ra”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh và cho biết, sản xuất - kinh doanh, các động lực tăng trưởng tiếp tục được thúc đẩy và làm mới, giữ vững đà tăng trưởng tích cực.
Trong khi đó, theo khẳng định của bà Nguyễn Thị Hương, Cục trưởng Cục Thống kê, kinh tế - xã hội quý III và 9 tháng năm 2025 đạt được kết quả “rất tích cực”, tháng sau tốt hơn tháng trước, quý sau tốt hơn quý trước trong bối cảnh kinh tế thế giới và khu vực còn nhiều bất ổn.
Nếu “soi” với tăng trưởng quý III của các năm từ 2011 trở lại đây, thì mức tăng trưởng GDP của quý III năm nay đứng hạng thứ 2, chỉ sau mức tăng trưởng 14,38% của quý III/2022. Tuy vậy, đó là thời điểm “đặc biệt”. Khi đó, do tác động của đại dịch Covid-19, GDP quý III/2021 tăng trưởng âm 6,03%, do vậy so với cùng kỳ năm trước, GDP quý III/2022 đã tăng trưởng rất cao.
Trong khi đó, tăng trưởng GDP quý III các năm còn lại hầu hết quay quanh ngưỡng 7-7,5%, thậm chí quý III/2012 chỉ tăng trưởng 5,5%. Bởi thế, mức tăng trưởng 8,23% của quý III/2025, trên nền tăng trưởng 7,43% của quý III năm ngoái, có thể nói là một sự tăng tốc mạnh mẽ.
Tương tự, mức tăng trưởng 7,85% của 9 tháng năm 2025 cũng là một thành tựu đáng ghi nhận, chỉ thấp hơn tốc độ tăng 9,44% của cùng kỳ năm 2022 trong giai đoạn 2011-2025. Đây là mức tăng trưởng cao, mà theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, thuộc diện top đầu trong khu vực và toàn cầu.
Cuối tháng 9/2025, khi công bố báo cáo về tình hình kinh tế - xã hội Việt Nam, Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) đã nhấn mạnh về sự “vững vàng” của nền kinh tế Việt Nam trong giai đoạn 2025-2026, nhờ có chính sách tài khóa và tiền tệ mở rộng, sự tăng trưởng mạnh mẽ của thương mại hàng hóa và sự tăng tốc trong giải ngân vốn đầu tư công.
 |
| Kim ngạch xuất khẩu 9 tháng đạt 348,74 tỷ USD, tăng 16% so với cùng kỳ. Ảnh: Đức Thanh |
Trông vào động lực công nghiệp và thương mại
Đúng như nhận định của ADB, trong mức tăng trưởng chung của nền kinh tế trong quý III và 9 tháng, dấu ấn của sản xuất công nghiệp và thương mại là rất lớn. “Tăng trưởng thương mại mạnh mẽ và giải ngân vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) gia tăng đã góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế của Việt Nam”, ông Shantanu Chakraborty, Giám đốc quốc gia của ADB tại Việt Nam nói như vậy.
Khi báo cáo Chính phủ, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cũng nhấn mạnh hàng loạt chỉ số kinh tế vĩ mô tích cực. Chẳng hạn, công nghiệp chế biến, chế tạo tiếp tục là động lực dẫn dắt tăng trưởng, quý III tăng khoảng 10%, 9 tháng tăng 9,92%, đạt kịch bản đề ra (9,9%); tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng 9 tháng tăng 9,5%; tổng kim ngạch xuất nhập khẩu 9 tháng đạt 680,66 tỷ USD, tăng 17,3% so với cùng kỳ; trong đó xuất khẩu 9 tháng đạt 348,74 tỷ USD, tăng 16%, xuất siêu ước đạt 16,82 tỷ USD…
Cùng với đó, tổng vốn đầu tư toàn xã hội quý III tăng 13,3% so với cùng kỳ, 9 tháng tăng 11,6%; tổng vốn FDI đăng ký tăng thêm khoảng 2,4 tỷ USD, tính chung 9 tháng đạt trên 28,5 tỷ USD, tăng 15,2% so với cùng kỳ, vốn FDI thực hiện đạt 18,8 tỷ USD, tăng 8,5%...
Số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới và quay trở lại hoạt động 9 tháng đạt trên 231.300 doanh nghiệp, tăng 26,4%; số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường 9 tháng tăng 6,82%, thấp nhất từ năm 2021 đến nay…
Có chung quan điểm, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh vai trò dẫn dắt nền kinh tế của công nghiệp chế biến, chế tạo và thương mại hàng hóa. Người đứng đầu ngành công thương thậm chí đã dùng từ “ngoạn mục” để nói về những kết quả tích cực mà nền kinh tế đã đạt được.
“Ngành công nghiệp chế biến, chế tạo đạt mức tăng cao nhất từ đầu nhiệm kỳ. Thương mại trong nước và dịch vụ cũng ghi nhận sự phục hồi mạnh mẽ”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nói và cho biết, điểm nhấn đặc biệt là hoạt động xuất nhập khẩu đã lập kỷ lục mới. Dự báo cả năm, kim ngạch xuất nhập khẩu có thể vượt mốc 900 tỷ USD và xuất siêu trên 20 tỷ USD, khẳng định vai trò và vị thế của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Ngoài động lực tăng trưởng này, thì giải ngân đầu tư công tích cực cũng đóng góp lớn cho tăng trưởng kinh tế. Theo báo cáo của Bộ Tài chính, tổng vốn kế hoạch đã được giao đến thời điểm này là 1.112.841,7 tỷ đồng. Trong số này, tổng vốn đã phân bổ chi tiết là 1.029.648,4 tỷ đồng. Nếu không tính kế hoạch vốn cân đối ngân sách địa phương các địa phương giao tăng, tổng vốn đã phân bổ là 866.193 tỷ đồng, đạt 97,9% kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ đã giao.
Trong khi đó, ước giải ngân 9 tháng khoảng 440.400 tỷ đồng, đạt khoảng 50% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao (nếu tính trên kế hoạch giao đầu năm thì đạt 55% kế hoạch), so với cùng kỳ năm 2024 cao hơn 4,5 điểm % về tỷ lệ và 132.600 tỷ đồng về số tuyệt đối. Đây là con số rất tích cực, nhất là trong bối cảnh năm nay, nguồn lực đầu tư công rất lớn.
“Mục tiêu và hành động của Chính phủ là năm 2025 giải ngân đạt 100% kế hoạch. Để đạt được mục tiêu này, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo các Phó thủ tướng trực tiếp làm tổ trưởng các tổ công tác, nắm bắt, có giải pháp kịp thời để hỗ trợ giải quyết những khó khăn, vướng mắc của các địa phương, các bộ, ngành, các chủ đầu tư; trên cơ sở đó đẩy nhanh tiến độ thi công, đẩy nhanh tiến độ giải ngân vốn đầu tư công và hướng tới mục tiêu giải ngân 100%”, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi chia sẻ.
Sẵn sàng cho sự bứt phá
Với tỷ lệ nợ công dưới 34% GDP - thấp hơn nhiều so với mức trần 60% theo quy định, Việt Nam vẫn còn nhiều dư địa tài khóa cho các biện pháp hỗ trợ tăng trưởng. Cải cách thể chế sâu rộng sẽ giúp tinh giản môi trường pháp lý, nâng cao hiệu quả giải ngân và thúc đẩy kinh tế nội địa.
Ông Shantanu Chakraborty, Giám đốc quốc gia của ADB tại Việt Nam
Dù nền kinh tế vẫn đang bám sát kịch bản tăng trưởng đề ra, nhưng thực tế, đó là kịch bản tăng trưởng 8%. Trong khi đó, mục tiêu phấn đấu mà Chính phủ hướng tới là tăng trưởng trên 8% trong năm nay, thậm chí là con số 8,3-8,5%.
Như kịch bản đã được đề ra, để tăng trưởng GDP năm 2025 ở mức 8%, thì quý IV/2025, ít nhất tăng trưởng GDP phải đạt được trên 8,5%. Đây là một thách thức không nhỏ. Chính Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cũng nhấn mạnh, nhiệm vụ tăng trưởng năm 2025 “còn nhiều thách thức”, kinh tế vĩ mô cũng đang chịu nhiều sức ép từ bên ngoài.
“Tăng trưởng xuất khẩu tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn, đặc biệt là chính sách thuế quan của Hoa Kỳ, thị trường khu vực bất ổn, thị trường truyền thống bị thu hẹp; chi phí nhập khẩu đầu vào tăng do áp lực tỷ giá, trong khi nhu cầu thế giới tăng trưởng chậm lại, số lượng đơn đặt hàng xuất khẩu mới giảm; mục tiêu xuất siêu 30 tỷ USD năm 2025 vẫn là thách thức lớn”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nói.
Bộ trưởng cũng nhấn mạnh một số thách thức khác mà nền kinh tế phải đạt được trong năm 2025, như tăng trưởng tiêu dùng phải đạt 12%; khách du lịch quốc tế phải thu hút được 25 triệu lượt khách (9 tháng mới đạt 15,4 triệu lượt - PV)…
Chưa kể, đầu tư chưa thực sự bứt phá; thu hút các dự án đầu tư nước ngoài mới gặp nhiều khó khăn, khi mà vốn đầu tư nước ngoài đăng ký mới 9 tháng đạt 12,4 tỷ USD, giảm 8,6% so với cùng kỳ; giải ngân vốn đầu tư công chưa được như kỳ vọng, 9 tháng đạt khoảng 50% kế hoạch; tăng trưởng đầu tư tư nhân chưa được như kỳ vọng; nguồn lực đầu tư của doanh nghiệp nhà nước chưa thực sự được phát huy, còn nhiều khó khăn, vướng mắc chưa được tháo gỡ.
Trong bối cảnh đó, các động lực tăng trưởng mới vẫn đang ở giai đoạn đầu, cần thời gian tạo chuyển biến và đạt kết quả. Năng suất lao động, chất lượng nguồn nhân lực chưa đáp ứng yêu cầu; thiếu nhân lực cho các ngành kinh tế mũi nhọn, công nghệ cao, kinh tế số…
Thách thức nhiều, nhưng nhiệm vụ đặt ra là làm sao đưa nền kinh tế tăng trưởng ít nhất 8,5% trong quý IV/2025. Chính vì thế, như chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính, quý IV phải tăng tốc, bứt phá; tập trung thực hiện “3 đẩy mạnh” để phấn đấu tăng trưởng đạt trên 8%...
Ba đẩy mạnh mà Thủ tướng nhắc tới chính là đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, tháo gỡ khó khăn cho sản xuất - kinh doanh, tạo việc làm, sinh kế cho người dân, phấn đấu tăng trưởng đạt trên 8%; đẩy mạnh triển khai có hiệu quả Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số trong tất cả các ngành, lĩnh vực, địa phương phục vụ phát triển nhanh, bền vững; và đẩy mạnh giải quyết dứt điểm các khó khăn, vướng mắc, vận hành đồng bộ, hiệu quả chính quyền địa phương 2 cấp, tạo mọi thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp…
Thực hiện 3 đẩy mạnh trên chính là lo cả các vấn đề động lực tăng trưởng truyền thống và động lực tăng trưởng mới. Trong đó, giải ngân vốn đầu tư công tiếp tục được đặt làm trọng. “Giải ngân vốn đầu tư công cần nỗ lực hơn”, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo.
