Chính sách được đưa ra nhằm hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận vốn vay, phục hồi sản xuất - kinh doanh, có doanh thu lợi nhuận và trả được nợ. Nhưng thực tế, khi doanh nghiệp không trả được nợ thì VDB đối mặt với nghĩa vụ trả nợ thay như trường hợp CTCP Cửu Long vừa qua.
Cụ thể, CTCP Cửu Long được Ngân hàng TMCP Công thương (Vietinbank) cho vay theo hai hợp đồng tín dụng. Hợp đồng thứ nhất có dư nợ gốc là 89,5 tỷ đồng, hợp đồng thứ hai vay có dư nợ gốc là 2,1 triệu USD.
Do CTCP Cửu Long là doanh nghiệp vừa và nhỏ có sản xuất hàng xuất khẩu nên thuộc đối tượng được hỗ trợ bảo lãnh vốn vay theo quy định của Chính phủ. VDB đã đứng ra bảo lãnh cho khoản vay 89,5 tỷ đồng theo hợp đồng bảo lãnh số 50 được ký kết giữa VDB và CTCP Cửu Long. Sau đó, VDB đã phát hành chứng thư số 03.
Sau này, CTCP Cửu Long không có khả năng trả nợ, Vietinbank đã khởi kiện đề nghị tòa án buộc CTCP Cửu Long trả nợ, người có nghĩa vụ liên quan là VDB phải thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh.
Bản án sơ thẩm đã chấp nhận yêu cầu khởi kiện của Vietinbank. Nhưng sau phiên tòa, cả ba bên đồng loạt kháng cáo.
Đại diện CTCP Cửu Long cho biết, Công ty làm ăn thật, trong quá trình vay vốn, Công ty đã trả hơn 35 tỷ đồng tiền lãi, hơn 4 tỷ đồng nợ gốc cho Vietinbank. Nhưng do lãi suất quá cao ở mức 16 - 18,5%/năm, doanh nghiệp bị ảnh hưởng rất lớn. Quá trình giải quyết, doanh nghiệp rất mong được xử lý tài sản bảo đảm càng sớm càng tốt vì càng để lâu thì lãi suất quá hạn lên tới 24 - 28%/năm, số tiền phải trả càng lớn.
Được biết, tài sản bảo đảm là nhà xưởng, máy móc thiết bị... hình thành từ vốn vay đã được thế chấp cho VDB theo hợp đồng bảo lãnh. VDB, Vietinbank và doanh nghiệp đã từng trao đổi về việc xử lý tài sản bảo đảm, nhưng không có phương án thống nhất. Bên Vietinbank yêu cầu VDB thực hiện nghĩa vụ bảo lãnh.
Tại Tòa phúc thẩm, đại diện VDB cho biết, tại phiên sơ thẩm, ngân hàng này từ chối thực hiện bảo lãnh do phía Vietinbank không đưa ra căn cứ, tài liệu để tính toán. Cho đến tận phiên tòa phúc thẩm, Vietinbank mới cung cấp bảng tính lãi. Vụ việc kéo dài dẫn đến nợ lãi tăng lên và Nhà nước phải chịu.
Đại diện VDB cũng cho rằng, mức lãi suất Vietinbank áp dụng về sau này quá cao so với hợp đồng tín dụng làm vỡ dự án của doanh nghiệp. Hơn nữa, lãi suất theo hợp đồng tín dụng là 16 – 18,5%/năm, Vietinbank đòi VDB trả toàn bộ lãi này là không phù hợp với hợp đồng bảo lãnh.
“Chứng thư bảo lãnh của VDB thực hiện theo chính sách của Chính phủ và là chứng thư có điều kiện. Theo đó, lãi suất được quy định trong hợp đồng bảo lãnh là không quá 150% lãi suất cơ bản do Ngân hàng Nhà nước ban hành là 13,5%/năm”, đại diện VDB nói.
Hai bên cũng không thống nhất được cách tính toán phần nghĩa vụ bảo lãnh của VDB. Về nợ gốc, hai bên thống nhất số liệu là 85 tỷ đồng, tổng nợ lãi theo phạm vi bảo lãnh là 84,7 tỷ đồng.
VDB cho rằng phải trừ đi 35 tỷ đồng nợ lãi doanh nghiệp đã trả, do đó, nghĩa vụ của VDB chỉ còn 49 tỷ đồng nợ lãi.
Còn Vietinbank cho rằng, nghĩa vụ bảo lãnh VDB phát sinh từ thời điểm Vietinbank có văn bản yêu cầu VDB thực hiện nghĩa vụ - ngày 26/3/2012. Nợ lãi trong nghĩa vụ bảo lãnh của VDB là 57 tỷ đồng, trừ đi phần nợ lãi 8,5 tỷ đồng doanh nghiệp đã trả trong thời kỳ này, VDB còn phải trả 54,7 tỷ đồng. Tổng số tiền Vietinbank yêu cầu VDB thực hiện bảo lãnh là 144 tỷ đồng.
Trong khi đó, đại diện doanh nghiệp nhiều lần trình bày về sự khó khăn của doanh nghiệp vì lãi suất cao. Theo hợp đồng, lãi suất được điều chỉnh theo kỳ, nhưng khi điều chỉnh ngân hàng không thông báo. Sự việc kéo dài nhiều năm dẫn đến số nợ lãi tăng lên, tương ứng với tăng nghĩa vụ của doanh nghiệp với VDB.
“Tài sản thì VDB cầm, nợ thì ở Vietinbank, khi có nợ quá hạn thì doanh nghiệp chúng tôi không có cửa làm ăn với doanh nghiệp khác, rất khó khăn”, đại diện Công ty Cửu Long nói.
Trả lời câu hỏi của Hội đồng xét xử vì sao không vay thẳng Vietinbank, đại diện doanh nghiệp cho biết đã đề nghị Vietinbank cho vay. Sau khi thẩm định, Vietinbank từ chối cho vay vì với lãi suất từ 12%/năm trở lên, dự án không có hiệu quả. Khi đó, có chính sách bảo lãnh cho doanh nghiệp vay vốn nên doanh nghiệp tận dụng chính sách này, nhờ VDB bảo lãnh để vay vốn Vietinbank.
Được biết, vụ việc còn chờ phán quyết cuối cùng của tòa án. Báo Đầu tư Chứng khoán sẽ thông tin khi có diễn biến mới.
