Các công cụ phái sinh sẽ giúp nâng cao thanh khoản cho TTCK
Trao đổi với ĐTCK, ông Nguyễn Sơn, Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK) cho biết, cơ quan này sẽ cố gắng hoàn thiện cơ sở pháp lý để sản phẩm phái sinh có thể vận hành từ cuối năm 2015, bắt đầu từ sản phẩm phái sinh trái phiếu.
Một đề án quan trọng khác UBCK dự kiến trình Chính phủ trong tháng 3 năm nay là Đề án hợp nhất 2 Sở GDCK. Tuy nhiên, thông tin từ ông Sơn cho biết, Đề án này được Chính phủ chấp thuận cho trình vào tháng 6 năm nay. Việc thành lập Sở GDCK Việt Nam trên cơ sở hợp nhất 2 Sở, theo dự kiến của UBCK, sẽ chia làm 2 giai đoạn. Giai đoạn 1 (2015-2020), Sở là DNNN, hoạt động dưới hình thức công ty TNHH 1 thành viên, Bộ Tài chính là đại diện chủ sở hữu vốn Nhà nước. Giai đoạn 2 (sau 2020), sẽ tổ chức Sở GDCK Việt Nam theo mô hình công ty cổ phần, với Nhà nước sở hữu chi phối, từ 75-90% vốn. Phần còn lại sẽ dành bán cho các CTCK thành viên.
Liên quan đến TTCK phái sinh, theo Quyết định của Thủ tướng, trong giai đoạn đầu phát triển thị trường, các chứng khoán phái sinh được phép giao dịch tại Sở giao dịch chứng khoán là các hợp đồng tương lai dựa trên chỉ số TTCK và hợp đồng tương lai dựa trên trái phiếu chính phủ. Hợp đồng tương lai dựa trên cổ phiếu, hợp đồng quyền chọn dựa trên chỉ số TTCK, trái phiếu chính phủ và cổ phiếu sẽ được tổ chức giao dịch khi thị trường phát triển ổn định.
Hệ thống giao dịch chứng khoán phái sinh được vận hành độc lập với hệ thống giao dịch cổ phiếu, trái phiếu trong hệ thống giao dịch của Sở giao dịch chứng khoán. Tuy nhiên, Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam vẫn là tổ chức duy nhất thực hiện chức năng thanh toán bù trừ chứng khoán phái sinh theo mô hình đối tác trung tâm thông qua Trung tâm Thanh toán bù trừ chứng khoán phái sinh là đơn vị trực thuộc Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam.
Cũng theo Đề án, UBCK thực hiện giám sát toàn bộ hoạt động thị trường chứng khoán phái sinh. Sở giao dịch chứng khoán giám sát các hoạt động của thành viên và giao dịch chứng khoán phái sinh, còn Trung tâm Lưu ký chứng khoán giám sát các hoạt động của thành viên thanh toán bù trừ và các hoạt động thanh toán bù trừ chứng khoán phái sinh.
Chưa có TTCK phái sinh là một điểm yếu của TTCK Việt Nam trong việc cạnh tranh thu hút các dòng vốn lớn. TTCK phái sinh cung cấp các công cụ phòng ngừa rủi ro và đa dạng hóa công cụ đầu tư cho nhà đầu tư, là điểm mà các tổ chức đầu tư rất cần trong quá trình tìm kiếm lợi nhuận trên thị trường.
Chẳng hạn, đánh giá về thị trường trái phiếu, Hiệp hội trái phiếu Việt Nam cho rằng, thị trường này còn nhiều điểm hạn chế khi đặt trong tương quan với các thị trường khu vực.Các sản phẩm giao dịch còn sơ khai, mới chỉ có trái phiếu thông thường. Các sản phẩm phức tạp hơn như forward, futures, option… đều chưa có. Điều này đặt ra một yêu cầu rất lớn, Việt Nam phải hoàn thiện các sản phẩm thị trường mới có sức cạnh tranh trong thu hút các nguồn vốn đầu tư.
