Chính sách thúc đẩy
Chia sẻ tại hội thảo “Phát triển bền vững 2025: Động lực cho Kỷ nguyên bền vững” do Báo Tài chính - Đầu tư tổ chức ngày 27/11, ông Bình cho biết, Việt Nam đang ở vị thế đặc biệt và cơ hội lớn giữa hai cực, hai mô hình. Khi chính sách thuế quan của Mỹ ban hành, thế giới nhìn thấy rõ hai cực, một bên phương Tây với nguồn vốn, công nghệ, ý tưởng và một bên châu Á với thế mạnh sản xuất, đặc biệt là Trung Quốc. Cơ hội của Việt Nam là cầu nối giữa công nghệ, nguồn vốn của phương Tây và khả năng sản xuất của châu Á để có thể hướng tới là nhà kiến trúc cho tăng trưởng xanh.
“Như trong lĩnh vực sản xuất pin xe điện, khi xây dựng kinh tế tuần hoàn, pin sẽ là nguyên liệu quan trọng trong phát triển năng lượng tái tạo, cần hệ thống pin lưu trữ. Pin xe điện khi hao hụt còn 50-70% có thể đưa vào tái sử dụng lưu trữ cho năng lượng tái tạo. Khi tấm pin hao hụt hoàn toàn sẽ được tái chế. Đây là cơ hội cho Việt Nam tham gia vào chuỗi thiết kế tái chế pin xe điện, bởi lĩnh vực này thế giới mới bắt đầu, chúng ta cũng chưa tụt hậu so với các bên còn lại”, ông chia sẻ.
Tại châu Âu, quy định sản xuất pin xe điện có 30% nguyên liệu làm pin sử dụng nguyên liệu tái chế.
 |
Ông Tạ Đức Bình, Chuyên gia, Viện Chiến lược chính sách Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Nông nghiệp và Môi trường nhấn mạnh ba đòn bẩy quan trọng thúc đẩy phát triển bền vững. Ảnh: Chí Cường. |
Về chính sách, ông Bình cho rằng Việt Nam có ba đòn bẩy chính sách quan trọng. Thứ nhất, bộ tứ trụ cột chính sách (gồm Nghị quyết 57, Nghị quyết 59, Nghị quyết 66, Nghị quyết 68) là 4 trụ cột chính thể chế, công nghệ, nhân lực và tài chính với xu hướng thể chế dẫn dắt, doanh nghiệp đồng hành và công nghệ tiên phong.
Thứ hai, tính minh bạch hóa trong hệ thống pháp luật Việt Nam ngày càng cải thiện. Đặc biệt danh mục phân loại xanh với Quyết định số 21/2025/QĐ-TTg là bước ngoặt giúp dòng vốn được phân loại rõ ràng hơn, tạo công cụ tài chính xanh và các công cụ tài chính khác.
Thứ ba, động lực đến từ xu thế phát triển xanh, đầu tư xanh, mạnh mẽ hơn trên toàn cầu, thu hút các nguồn vốn quốc tế phát triển sâu hơn, bền vững hơn.
Ông Vũ Thái Trường, Trưởng phòng Biến đổi khí hậu, UNDP Việt Nam cho biết, các chính sách của Việt Nam đã và đang dần tiếp cận chuẩn mực quốc tế. Việt Nam đang đi đúng hướng trong ban hành chính sách thúc đẩy phát triển bền vững như Luật Bảo vệ môi trường, đề án kinh tế tuần hoàn, kế hoạch quốc gia về kinh tế tuần hoàn, quyết định 21/2025 về danh mục phân loại xanh. Đây là bước đi tiến bộ, phù hợp với xu hướng toàn cầu tạo nền tảng mạnh mẽ để Việt Nam hội nhập sâu hơn vào các thị trường có tiêu chuẩn cao như Hoa Kỳ, Nhật Bản, EU…
Thu hẹp khoảng trống chính sách và thực thi
Theo đại diện UNDP Việt Nam, thực tế vẫn còn có khoảng trống giữa chính sách và thực tiễn. Doanh nghiệp, đặc biệt doanh nghiệp vừa và nhỏ còn hạn chế trong áp dụng công nghệ, kỹ thuật đáp ứng tiêu chuẩn môi trường, các dữ liệu, ứng dụng cụ thể để triển khai kinh tế tuần hoàn, hạn chế về nguồn lực tài chính để đầu tư cho công nghệ xanh và nhân lực.
UNDP kiến nghị, đã có chính sách nhưng cần phải có các công cụ hỗ trợ phù hợp như hướng dẫn đào tạo, cơ chế tài chính xanh, chuẩn hóa dữ liệu để chia sẻ dữ liệu minh bạch, công khai. UNDP đồng hành với các Bộ, ngành xây dựng các nghiên cứu đánh giá làm cơ sở đầu vào cho hoàn thiện các thể chế, chính sách.
“Điều quan trọng không phải là tốc độ mà phải quản trị được quá trình chuyển đổi”, ông Trường cho hay.
 |
Ông Vũ Thái Trường, Trưởng phòng Biến đổi khí hậu, UNDP Việt Nam chia sẻ doanh nghiệp Việt Nam có nhiều cơ hội gia nhập chuỗi cung ứng toàn cầu, tái cấu trúc theo cơ chế xanh. Ảnh: Chí Cường. |
Về biện pháp hỗ trợ doanh nghiệp, UNDP cho biết đã và đang có chương trình, dự án hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ, đặc biệt trong một số lĩnh vực như bảo vệ môi trường, biến đổi khí hậu, kinh tế tuần hoàn. Đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ hoặc doanh nghiệp khởi nghiệp đang gặp vấn đề khó khăn về nguồn lực, nhân lực, dữ liệu. Trong bối cảnh hiện nay, ngoài thách thức còn có cơ hội, gia nhập chuỗi cung ứng toàn cầu, tái cấu trúc theo cơ chế xanh, doanh nghiệp sẽ có nhiều lợi thế.
Hiện nhiều quốc gia đang sử tiêu chuẩn môi trường như một rào cản thương mại, đây là một xu hướng tất yếu. Doanh nghiệp Việt Nam cần nâng cấp chuỗi giá trị, tăng cường sức cạnh tranh và thu hút đầu tư, trang bị đầy đủ kỹ năng, chuẩn bị sẵn về công nghệ, nguồn lực con người. Trong nguy có cơ, các doanh nghiệp cần sẵn sàng để thích ứng bởi xu hướng phi carbon hóa là tất yếu.
Ông Trường thông tin thêm, trong chu kỳ tới 2026-2030, UNDP tập trung nỗ lực để tăng cường khả năng chống chịu cho doanh nghiệp, cộng đồng, người dân. Lũ lụt thiên tai và biến đổi khí hậu tác động vô cùng lớn, câu chuyện giải quyết sau thiên tai không thể thay đổi nhanh, các doanh nghiệp cần được trang bị đầy đủ kỹ năng, chuẩn bị sẵn về công nghệ, nguồn lực con người để thích ứng.
Các doanh nghiệp ở Việt Nam cần sẵn sàng để thích ứng. Trong bối cảnh địa chính trị, điều kiện thực tế, xu thế thay đổi hàng ngày nhanh chóng, việc chuẩn bị sẵn sàng và thích ứng với điều kiện mới vô cùng quan trọng.
Ông Trường nhấn mạnh, ngoài nhận diện rủi ro trong tương lai cần xem xét những rủi ro mới phát sinh do điều kiện thay đổi cần phải đưa vào để thay đổi tốt hơn.
Theo ông Bình, ở bất kỳ nền kinh tế nào cũng có khoảng trống giữa chính sách và thực tiễn bởi triển khai chính sách phức tạp phụ thuộc vào hàng loạt các tổ chức. Chính sách tốt và cần khả năng phối hợp liên ngành tốt, đây là mắt xích quan trọng trong phát triển kinh tế xanh. Cần đánh giá được tác nhân, điểm nghẽn trong thực thi từ đó có thay đổi tích cực kịp thời, thu hẹp khoảng cách giữa chính sách ban hành, thực thi chính sách.
