Bà Wanming Du, Giám đốc phụ trách chính sách Bộ chỉ số, khu vực châu Á – Thái Bình Dương, FTSE Russell, người đã làm việc tại FTSE 24 năm và trong 10 năm qua, công việc của bà Wanming Du là tập trung vào phân loại quốc gia (country classification), với đặc thù chính sách chỉ số thường rất phức tạp.
Tại diễn đàn với chủ đề “Emerging Viet Nam: Beyond the upgrade” (Việt Nam mới nổi: Vượt trên nâng hạng) do CTCK SSI tổ chức, bà Wanming Du, Giám đốc phụ trách chính sách Bộ chỉ số, khu vực châu Á – Thái Bình Dương, FTSE Russell, chia sẻ, trong thập kỷ qua, đã chứng kiến một số thay đổi trong quá trình phân loại quốc gia. Ví dụ, Ả Rập Xê Út, Kuwait và Iceland đã chuyển sang trạng thái Thị trường Mới nổi Hạng hai (secondary emerging market status). Gần hơn trong khu vực, Mông Cổ gia nhập danh mục Thị trường Cận biên (frontier market) và cổ phiếu hạng A của Trung Quốc trở thành một phần của hệ thống Thị trường Mới nổi (emerging market universe).
“Nhưng tôi phải nói rằng không có sự kiện nào có tác động sâu sắc so với những gì tôi đã trải nghiệm ở Việt Nam. Việc nâng hạng của Việt Nam lên trạng thái Thị trường Mới nổi thứ cấp không chỉ là một thay đổi kỹ thuật. Đó thực sự là sự phản ánh cam kết của đất nước, được xây dựng dựa trên khả năng cải cách và phục hồi mà chúng ta đã thấy trong những năm qua”, bà Wanming Du chia sẻ.
Ở nhiều quốc gia, sự cạnh tranh giữa các công ty môi giới và các tổ chức khác có thể rất gay gắt. Ở Việt Nam, sự cạnh tranh là cực kỳ gay gắt. Tuy nhiên, khi nói đến việc đạt được trạng thái Thị trường Mới nổi Hạng hai, tinh thần hợp tác là phi thường.
Bà Wanming Du nói về điều mà theo bà, “có lẽ chưa từng thấy trong lịch sử” - đó là "tinh thần một thị trường" (one market spirit) khi các công ty môi giới trong nước và quốc tế, dù cạnh tranh khốc liệt, vẫn cùng nhau hợp tác để đảm bảo quá trình chuyển đổi suôn sẻ vào tháng 9 năm 2026.
Việc nâng hạng mở ra cánh cửa cho Việt Nam, giúp thị trường vốn sẵn sàng tham gia sâu hơn vào thị trường vốn quốc tế. Về mặt thực tiễn, việc này cho phép các nhà đầu tư toàn cầu tiếp cận thị trường Việt Nam thông qua các quỹ chỉ số lớn của Thị trường Mới nổi (EM funds) như Vanguard FTSE EM Cap Index ETF ($VWO) và nhiều chỉ số EM khác.
Tuy nhiên, đây không phải là đích đến cuối cùng, mà là sự khởi đầu. Việc nâng hạng nên truyền cảm hứng cho việc tiếp tục cải cách, cải thiện khả năng tiếp cận thị trường, tăng cường hiệu quả hoạt động và tiếp tục điều chỉnh phù hợp với các thông lệ quốc tế tốt nhất. Tiến trình bền vững sẽ đòi hỏi sự hợp tác liên tục, bà Wanming Du nói.
Ủy ban Chứng khoán cam kết thực hiện 6 hướng cải cách trọng tâm để tiến tới thị trường chuẩn quốc tế
Ông Bùi Hoàng Hải, Phó chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (SSC) cho rằng, quyết định của FTSE Russell vào ngày 8/10 không chỉ là sự phân loại lại kỹ thuật, đó là sự khẳng định mạnh mẽ về chất lượng, uy tín và vị thế của thị trường vốn Việt Nam sau 25 năm phát triển.
 |
| Ông Bùi Hoàng Hải, Phó chủ tịch Ủy ban Chứng khoán Nhà nước phát biểu tại sự kiện |
Kinh nghiệm quốc tế đã chỉ ra rằng việc nâng hạng thị trường luôn mang lại tác động tích cực và lâu dài cho nền kinh tế.
Thứ nhất, việc nâng hạng sẽ thúc đẩy đáng kể đầu tư nước ngoài, việc Việt Nam hiện được phân loại là Thị trường Mới nổi thứ cấp, có cơ hội thu hút dòng vốn đáng kể từ các quỹ theo dõi chỉ số và các nhà đầu tư tổ chức toàn cầu. Ngân hàng Thế giới ước tính cột mốc này có thể thu hút tới 25 tỷ USD vốn đầu tư quốc tế vào thị trường chứng khoán Việt Nam vào năm 2030, từ đó tăng cường thanh khoản, cải thiện định giá doanh nghiệp và tạo điều kiện thuận lợi cho các nỗ lực cổ phần hóa và thoái vốn nhà nước.
Thứ hai, việc nâng hạng sẽ củng cố uy tín quốc gia của Việt Nam và tăng cường vị thế trên bản đồ tài chính toàn cầu. Một thị trường chứng khoán hoạt động minh bạch và hiệu quả sẽ giúp giảm chi phí huy động vốn quốc tế và hỗ trợ mục tiêu của chính phủ là đạt được xếp hạng tín nhiệm cao hơn vào năm 2030.
Thứ ba, việc phân loại lại cũng sẽ đẩy nhanh tiến độ về quản trị doanh nghiệp, minh bạch và tiêu chuẩn ESG. Nhà đầu tư quốc tế mang đến không chỉ vốn mà còn các phương pháp quản lý tiên tiến, văn hóa tuân thủ và chiến lược phát triển bền vững, giúp các doanh nghiệp Việt Nam nâng cao khả năng cạnh tranh và tính phục hồi dài hạn. Việc nâng hạng thị trường cũng mang lại hiệu ứng lan tỏa tích cực trên thị trường vốn rộng lớn hơn, kích thích hoạt động M&A (mua bán và sáp nhập) và thu hút các doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới.
Quyết định nâng hạng của FTSE Russell đánh dấu khởi đầu của một chương mới, mở đường cho những cải cách và quyết định chính sách mạnh mẽ, chuẩn hóa và kỷ luật hơn trong thời gian tới.
SSC sẽ tiếp tục tích cực và quyết đoán thực hiện các chính sách và sáng kiến để nâng cao hơn nữa sự ổn định, an toàn, minh bạch và tính bền vững của thị trường chứng khoán Việt Nam. Mục tiêu cuối cùng là định vị thị trường như một kênh huy động vốn trung và dài hạn đáng tin cậy, thúc đẩy hội nhập quốc tế lớn hơn và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế quốc gia bền vững.
Trong đó hai điểm kỹ thuật quan trọng nhất là triển khai cơ chế Thanh toán Bù trừ Đối tác Trung tâm (CCP) cho chứng khoán cơ sở vào đầu năm 2027 (CCP là cơ chế đóng vai trò trung gian giữa người mua và người bán, giúp giảm thiểu rủi ro đối tác và tăng cường an toàn thanh toán).
Các biện pháp khác bao gồm tăng cường minh bạch thông tin, nới lỏng giới hạn sở hữu nước ngoài (FOL) trên các ngành, đảm bảo quyền tiếp cận thông tin bình đẳng cho nhà đầu tư nước ngoài, cải thiện việc chia sẻ thông tin giữa ngân hàng lưu ký và công ty chứng khoán, và giới thiệu cơ chế tài khoản giao dịch tổng hợp (omnibus trading account- cơ chế này cho phép các quỹ đầu tư lớn sử dụng một tài khoản duy nhất để quản lý nhiều nhà đầu tư cuối cùng, giúp đơn giản hóa và tăng tốc độ giao dịch).
Ngoài ra, còn có các mục tiêu chính khác như cải thiện khuôn khổ pháp lý và thể chế, hiện đại hóa cơ sở hạ tầng công nghệ và hệ thống giao dịch, đa dạng hóa chứng khoán giao dịch, mở rộng và tái cơ cấu cơ sở nhà đầu tư, tăng cường năng lực quản lý và giám sát.
Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và Bộ Tài chính khuyến khích các công ty niêm yết tiếp tục cải thiện quản trị doanh nghiệp, tăng cường minh bạch thông tin. Các công ty chứng khoán và công ty quản lý quỹ được khuyến khích đầu tư vào công nghệ, nguồn nhân lực và quản lý rủi ro để tăng cường năng lực nội bộ. Đối với các nhà đầu tư nước ngoài, Chính phủ Việt Nam cũng đã cam kết duy trì một môi trường đầu tư ổn định, minh bạch và hấp dẫn, nơi mọi cơ hội đều được tiếp cận công bằng, và mọi quyền lợi của nhà đầu tư đều được bảo vệ nghiêm túc.
