Định giá P/E lên tới 32,47 lần, gần gấp đôi trung bình ngành
Không chỉ mở rộng theo chiều ngang khi thâu tóm Cảng Nam Hải Đình Vũ, trong nửa cuối năm 2024 và đầu năm 2025, Viconship còn thể hiện tham vọng tích hợp theo chiều dọc khi liên tục mua cổ phần của các hãng tàu nhằm mở rộng hệ sinh thái cảng và logistics.
Cuối năm 2024, Viconship chi 365,1 tỷ đồng để mua 40,01% vốn điều lệ tại Công ty cổ phần Vận tải biển Vinaship (Vinaship, mã VNA), đơn vị sở hữu 5 tàu với tổng trọng tải 100.111 DWT, tuổi tàu bình quân 21,5 năm. Đầu năm 2025, nhóm cổ đông Viconship nâng sở hữu tại Công ty cổ phần Vận tải và Xếp dỡ Hải An (Hải An, mã HAH) lên 15,31% vốn điều lệ, đồng thời đề cử ông Nguyễn Xuân Dũng - Chủ tịch Hội đồng quản trị Viconship và ông Tạ Công Thông - Tổng giám đốc Viconship tham gia Hội đồng quản trị Hải An.
Hải An hiện là hãng tàu sở hữu 17 tàu chở container với tổng sức chở 28.200 TEU, khai thác tuyến nội địa, nội Á và từng bước vươn sang tuyến dài. Theo đánh giá của Alphaliner - tổ chức nghiên cứu hàng hải hàng đầu thế giới - với chiến lược đầu tư tàu cỡ lớn, Hải An đã lọt vào Top 100 đội tàu container lớn nhất toàn cầu.
Về phía Viconship, sau khi thâu tóm Nam Hải Đình Vũ, doanh nghiệp này trở thành đơn vị cảng container lớn nhất tại Hải Phòng với 4 cảng trọng điểm gồm VIP Green, Nam Hải Đình Vũ, Green Port và VIMC Đình Vũ, tổng công suất 2,6 triệu TEU/năm, chiếm 30% thị phần cảng khu vực.
Hải An kỳ vọng, việc hợp tác với Viconship sẽ mang lại lợi ích song phương khi một bên có đội tàu lớn, bên kia sở hữu hệ thống cầu cảng quy mô.
Nhờ câu chuyện hợp tác giữa một hãng tàu mạnh và chủ sở hữu cụm cảng hàng đầu Hải Phòng, cổ phiếu VSC đã liên tiếp “nổi sóng”, ghi nhận 5 phiên tăng trần từ ngày 12 - 18/8. Tính từ đáy ngắn hạn ngày 9/4 đến 20/8, giá VSC tăng tới 224%, từ 10.830 đồng/cổ phiếu lên 35.100 đồng/cổ phiếu.
Đà tăng nóng đẩy định giá VSC lên mức P/E 32,47 lần (ngày 20/8), so với trung bình ngành chỉ 18,06 lần. Trước đó, trong giai đoạn bình thường, P/E của VSC thường dưới 10 lần.
Câu chuyện tích hợp theo chiều dọc, đặc biệt là hợp tác với Hải An, đã giúp cổ phiếu Viconship bứt phá nhanh chóng. Tuy nhiên, đây cũng là yếu tố kích hoạt cổ đông lớn thoái vốn. Đầu tháng 7, VietinBank Capital nắm giữ 68,1 triệu cổ phiếu VSC (18,2% vốn điều lệ), nhưng đã bán 17,5 triệu cổ phiếu ngày 25/7 và 10,1 triệu cổ phiếu ngày 29/7. Tiếp đó, trong hai ngày 12 và 14/8, VietinBank Capital bán thêm hơn 30 triệu cổ phiếu, hạ tỷ lệ sở hữu từ 10,82% xuống 2,8% vốn điều lệ, chính thức không còn là cổ đông lớn.
Không chỉ cổ đông tổ chức, từ tháng 5 đến nay, nhiều lãnh đạo Viconship cũng bán ra như Giám đốc Tài chính Trương Anh Thư bán 204.250 cổ phiếu, Phó tổng giám đốc Vũ Ngọc Lâm bán 25.000 cổ phiếu, thành viên Hội đồng quản trị Trần Thị Phương Anh bán 62.500 cổ phiếu...
Nợ vay gia tăng, cạnh tranh ngày càng khốc liệt
Công suất cụm cảng Hải Phòng dự kiến tăng thêm 5,1 triệu TEU/năm trong giai đoạn 2025 - 2027, gây áp lực cạnh tranh gay gắt cho Viconship.
Để có nguồn lực mở rộng hệ sinh thái cảng - logistics và đầu tư vào các hãng tàu, Viconship đã tăng cường vay nợ cũng như thoái vốn khỏi một số khoản đầu tư ngoài ngành.
Năm 2022, hai công ty con của Viconship là Công ty TNHH MTV Trung tâm Logistics Xanh và Công ty TNHH MTV Dịch vụ Cảng Xanh từng góp vốn với Tập đoàn T&D Group triển khai dự án Khách sạn Hyatt Place Hải Phòng với tổng mức đầu tư 1.423,6 tỷ đồng. Tuy nhiên, trong nửa đầu năm 2024, nhóm Viconship đã rút vốn, thanh lý hợp đồng và T&D Group hoàn trả 823,6 tỷ đồng.
Đến tháng 7/2025, Viconship bán 6,325 triệu cổ phiếu Công ty cổ phần Cảng Xanh Vip (mã VGR), giảm tỷ lệ sở hữu từ 74,35% xuống 64,35% vốn điều lệ. Đây chính là đơn vị sở hữu cảng VIP Green Port - cảng container đang khai thác 2 bến với tổng chiều dài 400 m, bãi chứa 12.000 TEU.
Như vậy, sau khi thoái vốn khỏi dự án Khách sạn Hyatt Place (ngoài ngành), Viconship tiếp tục bán một phần vốn tại cảng VIP Green Port - mảng kinh doanh cốt lõi.
Trước đó, để phục vụ chiến lược thâu tóm Nam Hải Đình Vũ, Viconship đã phát hành thêm cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu theo tỷ lệ 1:1 trong năm 2024, huy động 1.333,96 tỷ đồng.
Nếu giai đoạn 2021, doanh nghiệp gần như không dùng đòn bẩy, thì từ năm 2022 đến nay, Viconship liên tục tăng vay nợ, đưa tỷ lệ nợ vay vượt trung bình ngành. Tính đến 30/6/2025, tổng dư nợ đạt 2.608,3 tỷ đồng, tương ứng 51,4% vốn chủ sở hữu - cao hơn nhiều so với mức trung bình ngành 24%.
Bên cạnh áp lực nợ vay, Viconship còn phải đối mặt sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt tại cụm cảng Hải Phòng. Cụ thể, cảng Lạch Huyện 3 - 4 (vốn đầu tư 6.946 tỷ đồng, công suất 1,1 triệu TEU/năm) đã vận hành đầu năm 2025; cảng Lạch Huyện 5 - 6 (vốn đầu tư 8.951 tỷ đồng, công suất 1,8 triệu TEU/năm) đi vào khai thác đầu năm 2025; cảng Nam Đình Vũ 3 (vốn đầu tư 2.800 tỷ đồng, công suất 0,7 triệu TEU/năm) dự kiến hoạt động cuối năm 2025; cảng Lạch Huyện 7 - 8 (vốn đầu tư 12.793 tỷ đồng, công suất 1,5 triệu tấn/năm) dự kiến vận hành năm 2027.
Nếu các dự án hoàn thành đúng kế hoạch, giai đoạn 2025 - 2027, công suất cụm cảng Hải Phòng sẽ tăng thêm 5,1 triệu TEU/năm - cao gấp đôi tổng công suất hiện tại của Viconship (2,6 triệu TEU/năm). Điều này sẽ gây sức ép cạnh tranh rất lớn.
Bản thân Viconship cũng đánh giá, tình trạng dư cung tại cảng Hải Phòng và Cái Mép - Thị Vải ngày càng rõ rệt. Hiệu suất khai thác ở Hải Phòng duy trì quanh mức 80%, sản lượng phân hóa mạnh giữa cảng thượng nguồn và hạ nguồn. Nhiều cảng mới đi vào hoạt động nhưng chưa có nguồn hàng ổn định, khiến hiệu quả khai thác chưa cao. Với nguồn cung gia tăng, Viconship sẽ phải đối mặt thách thức lớn trong việc bảo vệ thị phần, duy trì lợi thế cạnh tranh, nhất là trong bối cảnh dòng chảy thương mại có thể biến động vì thuế quan.