Viện trưởng VKSND tối cao Lê Minh Trí.
Theo đại biểu, báo cáo thể hiện đã phát hiện 25.256 vụ vi phạm pháp luật về môi trường, với 3.093 tổ chức vi phạm, trong đó có nhiều vụ việc rất nghiêm trọng.
Tuy nhiên, đến nay chúng ta vẫn chưa truy cứu trách nhiệm hình sự đối với bất kỳ pháp nhân vi phạm nào. Nguyên nhân vì sao không truy cứu trách nhiệm hình sự đối với pháp nhân vi phạm là gì? Do hành vi vi phạm chưa đến mức truy cứu hay do bất cập của Bộ luật Hình sự, hay do năng lực của cơ quan phòng chống tội phạm?
Ông Lê Minh Trí - Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao cho biết, câu hỏi này làm cho cơ quan làm luật, những người làm luật cũng như những cơ quan thực thi pháp luật và người thực thi pháp luật phải suy nghĩ.
Theo ông Trí, không phải hành vi nào vi phạm về môi trường chúng ta cũng xử lý hình sự do còn lệ thuộc vào mức độ định lượng gây ra ô nhiễm môi trường. Có những hành vi quy định phải xử lý hành chính rồi mà vẫn vi phạm tiếp thì mới xử lý hình sự.
Ngoài ra, có những sai phạm do cá nhân hoặc cá nhân núp bóng pháp nhân.
“Ví dụ, một giám đốc công ty chỉ đạo xả thải gây ô nhiễm, nhưng chúng ta khởi tố, điều tra, xử lý giám đốc đó, bây giờ công ty này chúng ta có xử lý tiếp nữa hay không. Nếu không xử lý thì nghe có vẻ không xử lý trách nhiệm pháp nhân, nhưng căn cứ cụ thể nào để chúng ta truy tố pháp nhân này”, ông Trí băn khoăn.
Viện trưởng VKSND tối cao cho rằng, đây là vấn đề mới, cần phải suy nghĩ về tính khả thi của các điều luật. Cần phải có hướng dẫn của các cấp, từ nghị quyết hướng dẫn của Hội đồng Thẩm phán tối cao cho đến các thông tư liên tịch quy định rõ những tình tiết, chi tiết cụ thể để người và cơ quan thực thi pháp luật có thể dựa vào đó làm, không sợ oan sai hoặc để lọt.
Ông Trí cũng giải thích, cán bộ thực thi xử lý vấn đề này có lúng túng, cũng sợ nếu làm cố lên mà chưa được hướng dẫn cụ thể thì sẽ oan.
“Vấn đề đặt ra là chúng ta phải chỉ đạo các cơ quan chức năng có lộ trình nghiên cứu, đề xuất, xác định nguyên nhân chính của việc không khả thi này để có biện pháp khắc phục, trong đó có cả nguyên nhân của việc hướng dẫn pháp luật, cả nguyên nhân thực thi pháp luật”, ông Trí kết luận.
