Những hành vi vi phạm phòng chống dịch bệnh Covid -19 sẽ bị xử lý hình sự
Theo đó, để góp phần ngăn chặn sự gia tăng phức tạp của dịch bệnh Covid-19 trong thời điểm hiện nay, Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn áp dụng pháp luật và tổ chức xét xử đối với một số hành vi vi phạm pháp luật phổ biến có đủ yếu tố cấu thành tội phạm trong phòng, chống dịch bệnh.
Hội đồng thẩm phán hướng dẫn xác định tội danh trong một số trường hợp.
Điểm c, Khoản 1, Điều 240 Bộ luật Hình sự 2015 tội Làm lây lan dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho người quy định về “hành vi khác” làm lây lan dịch bệnh truyền nghiễm nguy hiểm cho người thì bị phạt tiền từ 50 - 200 triệu đồng hoặc phạt tù từ 1 năm đến 5 năm.
Các “hành vi khác” chưa được hướng dẫn cụ thể khiến cơ quan tiến hành tố tụng gặp khó trong việc xử lý hình sự các hành vi tội phạm liên quan đến dịch bệnh Covid-19.
Nay, Hội đồng thẩm phán hướng dẫn các hành vi khác bao gồm: người đã được thông báo mắc bệnh; người nghi ngờ mắc bệnh hoặc trở về từ vùng có dịch bệnh Covid-19 đã được thông báo cách ly thực hiện một trong các hành vi:
(a) Trốn khỏi nơi cách ly;
(b) Không tuân thủ quy định về cách ly;
(c) Từ chối, trốn tránh việc áp dụng biện pháp cách ly, cưỡng chế cách ly;
(d) Không khai báo y tế, khai báo không đầy đủ hoặc khai báo gian dối.
Thì bị coi là thực hiện “hành vi khác làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm cho người”.
Điều 295 Bộ luật Hình sự tội Vi phạm quy định về an toàn ở nơi đông người
Người chưa bị xác định mắc bệnh Covid-19 nhưng sống trong khu vực đã có quyết định cách ly, quyết định phong tỏa thực hiện một trong các hành vi sau đây gây thiệt hại từ 100 triệu đồng trở lên do phát sinh chi phí phòng, chống dịch bệnh thì bị xử lý về theo quy định tại Điều 295 Vi phạm quy định về an toàn ở nơi đông người:
a) Trốn khỏi khu vực bị cách ly, khu vực bị phong tỏa;
b) Không tuân thủ quy định cách ly;
c) Từ chối, trốn tránh việc áp dụng biện pháp cách ly, cưỡng chế cách ly;
d) Không khai báo y tế, khai báo không đầy đủ hoặc khai báo gian dối.
Chủ cơ sở kinh doanh, người quản lý cơ sở kinh doanh dịch vụ (như quán bar, vũ trường, karaoke, dịch vụ mát-xa, cơ sở thẩm mỹ...) thực hiện hoạt động kinh doanh khi đã có quyết định tạm đình chỉ hoạt động kinh doanh để phòng chống dịch bệnh Covid-19 của cơ quan, người có thẩm quyền, gây thiệt hại từ 100 triệu đồng trở lên do phát sinh chi phí phòng, chống dịch bệnh thì bị xử lý về tội vi phạm quy định về an toàn ở nơi đông người.
Điều 288 Bộ luật Hình sự tội Đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông
Người có hành vi đưa lên mạng máy tính, mạng viễn thông thông tin giả mạo, thông tin sai sự thật, thông tin xuyên tạc về tình hình dịch bệnh Covid-19, gây dư luận xấu thì bị xử lý theo tội Đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông.
Điều 155 Bộ luật Hình sự tội Làm nhục người khác
Người có hành vi đưa trái phép thông tin cá nhân, bí mật đời tư xúc phạm nghiêm trọng nhân phẩm, danh dự của nhân viên y tế, người tham gia phòng, chống dịch bệnh Covid-19, người mắc bệnh, người nghi ngờ mắc bệnh Covid-19 thì bị xử lý về tội Làm nhục người khác.
Điều 174 Bộ luật Hình sự tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản
Người có hành vi lợi dụng dịch bệnh Covid-19 đưa ra thông tin không đúng sự thật về công dụng của thuốc, vật tư y tế về phòng, chống dịch bệnh nhằm chiếm đoạt tài sản của người khác thì bị xử lý theo Điều 174.
Điều 188 Bộ luật Hình sựtội Buôn lậu
Người có hành vi đã, đang hoặc nhằm đưa trái phép thuốc, vật tư y tế dùng vào việc phòng, chống dịch bệnh Covid-19 ra khỏi biên giới Việt Nam nhằm thu lợi bất chính thì bị xử lý về tội buôn lậu.
Điều 196 Bộ luật Hình sự tội Đầu cơ
Người có hành vi lợi dụng sự khan hiếm hoặc tạo sự khan hiếm giả tạo trong tình hình dịch bệnh Covid-19 để mua vét hàng hóa đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền công bố là mặt hàng bình ổn giá hoặc hàng hóa được Nhà nước định giá nhằm bán lại để thu lợi bất chính thì bị xử lý về tội Đầu cơ heo quy định tại Điều 196.
Điều 330 Bộ luật Hình sự tội Chống người thi hành công vụ
Người có hành vi dùng vũ lực, đe dọa dùng vũ lực hoặc thủ đoạn khác cản trở người thi hành công vụ trong phòng, chống dịch bệnh Covid-19 thì bị xử lý về tội chống người thi hành công vụ.
Điều 360 Bộ luật Hình sự Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng
Người có trách nhiệm trong phòng, chống dịch bệnh Covid-19 nhưng không triển khai hoặc triển khai không kịp thời, không đầy đủ các biện pháp phòng, chống dịch bệnh theo quy định gây hậu quả nghiêm trọng thì bị xử lý về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.
Về hình phạt, áp dụng hình phạt nghiêm khắc đối với trường hợp phạm tội gây hậu quả nghiêm trọng (như làm lây lan dịch bệnh cho từ 02 người trở lên, làm chết người...).
Áp dụng hình phạt chính là hình phạt tiền, cải tạo không giam giữ hoặc phạt tù nhưng cho hưởng án treo theo đúng quy định của pháp luật đối với trường hợp phạm tội chưa gây ra hậu quả hoặc gây hậu quả ít nghiêm trọng (như chưa làm lây lan dịch bệnh).
Tòa án xem xét áp dụng hình phạt bổ sung và biện pháp tư pháp theo quy định của Bộ luật Hình sự.
Đối với công tác xét xử, Hội đồng thẩm phán yêu cầu áp dụng thủ tục rút gọn đối với vụ án có đủ điều kiện. Đối với các vụ án không đủ điều kiện áp dụng thủ tục rút gọn thì đưa ra xét xử trong thời hạn không quá 1/2 thời hạn theo quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự.
Trong thời gian có dịch bệnh, việc xét xử phải bảo đảm quy định về phòng, chống dịch (tối đa không quá 10 người, đảm bảo khoảng cách tối thiểu 2 mét...), chỉ cho người được Tòa án triệu tập vào phòng xử án...
