Với chủ đề VBF-20 năm đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp và hướng tới các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội năm 2020, Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam thường niên 2017 do Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Ngân hàng thế giới (WB), Tổ chức tài chính quốc tế (IFC) và Hội đồng quản trị Liên minh VBF phối hợp tổ chức đã chính thức khai mạc sáng 12/12 tại Hà Nội với sự tham dự của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc.
Thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa việc cải thiện môi trường kinh doanh và tạo thuận lợi để khu vực tư nhân có sự bứt phá mạnh mẽ là kỳ vọng lớn được cộng đồng doanh nghiệp gửi gắm tại diễn đàn năm nay.
Môi trường kinh doanh liên tục được cải thiện
Phát biểu khai mạc diễn đàn VBF 2017, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nhận định, năm 2017 là năm có nhiều dấu ấn quan trọng trong nỗ lực tạo dựng môi trường kinh doanh thuận lợi cho sự phát triển của doanh nghiệp, của Chính phủ.
Quyết tâm xây dựng một Chính phủ hành động, kiến tạo, liêm chính, phục vụ phát triển đang được định hình rõ nét từ chính sách ban hành cho đến các hành động cụ thể.
Nhiều nghị quyết quan trọng đã được ban hành trong thời gian qua như Nghị quyết 19/NQ-CP về cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, Nghị quyết 35/NQ-CP của Chính phủ về hỗ trợ phát triển doanh nghiệp tới năm 2020.
Năm 2017 cũng được xác định là năm giảm chi phí cho doanh nghiệp. Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã thường xuyên quan tâm tới công tác cải cách thủ tục hành chính, đơn giản hóa các điều kiện kinh doanh, giảm thanh tra, kiểm tra doanh nghiệp…
Với sự chỉ đạo, điều hành của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã dần lan tỏa hiệu quả xuống các bộ, ngành và chính quyền địa phương các cấp. Các diễn đàn, hội nghị đối thoại với doanh nghiệp đã được tổ chức thường xuyên, liên tục ở các cấp, các ngành trong năm 2017. Nhiều vướng mắc, khó khăn của doanh nghiệp đã được lắng nghe, được các cơ quan nhà nước tháo gỡ với thái độ cầu thị.
Diễn đàn doanh nghiệp thường niên VBF năm nay là dịp rất đặc biệt ghi nhận dấu mốc tròn 20 năm thành lập VBF.
Nhiều bộ, ngành như Bộ Tài chính, Bộ Công thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Khoa học và Công nghệ… đã chủ động rà soát, có nhiều kế hoạch cải cách điều kiện kinh doanh, đơn giản hóa thủ tục hành chính, giảm thủ tục kiểm tra chuyên ngành theo hướng tạo thuận lợi cho doanh nghiệp đầu tư, kinh doanh.
Từ những nỗ lực đó đã tạo thêm niềm tin cho cộng đồng doanh nghiệp, là động lực để thúc đẩy doanh nghiệp mạnh mẽ gia nhập thị trường.
Các số liệu thống kê chính thức cho thấy, số lượng doanh nghiệp thành lập mới và trở lại hoạt động cũng như số vốn đưa vào đầu tư kinh doanh đều tăng cao.
Trong 11 tháng đầu năm 2017, cả nước có hơn 116 nghìn doanh nghiệp thành lập mới, với số vốn đăng ký trên 1 triệu tỷ đồng, tăng 14,1% về số lượng doanh nghiệp và tăng gần 42% về số vốn đăng ký so với năm 2016.
Ngoài ra, có hơn 24 nghìn doanh nghiệp quay trở lại hoạt động, nâng tổng số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới và doanh nghiệp quay trở lại hoạt động trong 11 tháng đầu năm 2017 lên 140,4 nghìn doanh nghiệp.
Ông Hirohide Sagara, đồng Chủ tịch VBF 2017 đánh giá cao những nỗ lực của Chính phủ Việt Nam trong việc cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, thực hiện các cải cách và các chính sách phát triển kinh tế thời gian qua.
Minh chứng những thành quả tích cực mà Việt Nam đạt được từ những chuyển biến mạnh mẽ này, ông Hirohide Sagara đưa ra mức so sánh là GDP hiện nay đã tăng gấp 8 lần, đạt con số 220 tỷ so với con số 27 tỷ USD ở 20 năm trước - năm 1997 khi có VBF đầu tiên.
“Môi trường kinh doanh cho doanh nghiệp đã có những thay đổi lớn rất đáng ghi nhận”, ông Vũ Tiến Lộc đồng Chủ tịch VBF 2017. Tuy nhiên, theo ông Lộc, cộng động doanh nghiệp và các nhà đầu tư cho rằng dù đã có những thay đổi tích cực nhưng chặng đường cải cách môi trường kinh doanh của Việt Nam còn gian nan. Mục tiêu môi trường kinh doanh của Việt Nam so sánh được với các nước ASEAN 4 hay ASEAN 3 vẫn còn xa. Việt Nam vẫn chưa được đánh giá cao về thể chế.
Doanh nghiệp tư nhân còn yếu
Một hạn chế lớn nữa của kinh tế Việt Nam, theo các chuyên gia, là liên kết giữa doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) chưa thành công, công nghiệp phụ trợ chưa phát triển như mong muốn, nền kinh tế đang ngày càng phụ thuộc vào FDI, nhất là các tập đoàn lớn.
Nếu nhìn vào bức tranh chung cả nước thì khá tốt, nhưng có nhiều chỉ báo đáng lo ngại về sự yếu kém của khu vực doanh nghiệp tư nhân trong nước.
Việt Nam cần phải duy trì được môi trường kinh doanh với các điều kiện kinh doanh tốt, giảm chi phí, tiếp tục đầu tư cho cơ sở hạ tầng là những giải pháp thúc đẩy khu vực tư nhân phát triển.
Bên cạnh đó, vẫn còn đó những tồn tại chưa được giải quyết triệt để, đó là điều kiện kinh doanh trong nhiều lĩnh vực còn khó khăn, phiền hà, thủ tục kiểm tra chuyên ngành, cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực xuất nhập khẩu chưa chuyển động nhanh như mong muốn.
Các chuyên gia VBF đánh giá cao nỗ lực cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh của Việt Nam
Nhiều bộ, ngành còn chần chừ, chưa mạnh dạn cắt bỏ và đơn giản hoá thủ tục hành chính, giảm chi phí trong kiểm tra chuyên ngành…
Vẫn còn nhiều quan ngại về sự minh bạch, hiệu quả của các cơ quan ban ngành; môi trường kinh doanh và đầu tư và năng suất lao động còn hạn chế… có thể ảnh hưởng tới năng lực cạnh tranh quốc gia và khả năng thu hút đầu tư nước ngoài trong thời gian tới.
“Bởi vậy, để đánh giá những chặng đường đã đi qua, nhìn vào những thách thức trong tương lai để khắc phục và tận dụng cơ hội; đồng thời, giải quyết những vấn đề còn tồn đọng, hạn chế doanh nghiệp, có thể thấy Việt Nam vẫn còn không ít việc phải làm”, ông Sagara Hirohide nhấn mạnh.
Chủ động trong bối cảnh mới
Nhận định về những xu hướng diễn tiến nền kinh tế thế giới trong thời gian tới, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng chỉ rõ diễn biến nhanh chóng của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, cùng bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng với nhiều hiệp định tự do quy mô lớn, như Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA), đã đặt Việt Nam trước nhiều cơ hội, cùng những thách thức mới.
Việc mở rộng thị trường từ các hiệp định thương mại tự do và tiếp cận các thành tựu của cuộc cách mạng công nghệ 4.0 sẽ tạo ra môi trường và công cụ đắc lực giúp Việt Nam có cơ hội tham gia hiệu quả vào chuỗi giá trị toàn cầu, đẩy nhanh quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Trong bối cảnh mới, Bộ trưởng cho biết, các cơ quan Chính phủ cũng đã thay đổi cách tiếp cận trong tham mưu, hoạch định và thực hiện chính sách, nâng cao vai trò của người dân, doanh nghiệp.
Trong đó, với vai trò là cơ quan tham mưu kinh tế tổng hợp cho Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã tham mưu cho Chính phủ ban hành các Nghị quyết quan trọng như Nghị quyết số 01/NQ-CP về các giải pháp điều hành kinh tế - xã hội; Nghị quyết số 35/NQ-CP về hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp; Nghị quyết số 19/2017/NQ-CP cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng phát biểu khai mạc diễn đàn VBF 2017.
Cũng theo Bộ trưởng, gần đây nhất, thực hiện Nghị quyết số 98/NQ-CP ngày 03/10/2017 về chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết của Hội nghị ban chấp hành TW Đảng lần thứ 5 khóa XII về phát triển kinh tế tư nhân trở thành một động lực quan trọng của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ tham mưu, đề xuất bãi bỏ các quy định bất hợp lý, giảm tối đa rào cản, giảm rủi ro, xóa bỏ phân biệt đối xử trong đầu tư, kinh doanh của các doanh nghiệp.
Đồng thời, các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và các cơ quan liên quan cũng sẽ tiếp tục rà soát, đánh giá, đề xuất bãi bỏ ít nhất từ 1/3 đến 1/2 số điều kiện kinh doanh và thủ tục hành chính hiện hành trong lĩnh vực quản lý đang gây cản trở, khó khăn cho hoạt động đầu tư, kinh doanh của các doanh nghiệp.
Bộ trưởng cũng khuyến nghị trong bối cảnh mới, các doanh nghiệp cũng cần chủ động, tích cực hơn trong đổi mới quản lý, quản trị doanh nghiệp; tăng cường liên kết sản xuất, tham gia chuỗi giá trị trong nước, khu vực và thế giới; xây dựng thương hiệu và “chữ tín” trong kinh doanh; chăm lo đào tạo phát triển nguồn nhân lực; nghiên cứu và ứng dụng khoa học công nghệ; thực hiện nghiêm túc các nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước và quy định của pháp luật; bảo vệ quyền lợi chính đáng của người lao động; bảo đảm về môi trường và phát triển bền vững.
Bộ trưởng khẳng định với tư cách là cơ quan đầu mối của Chính phủ trong việc tổ chức Diễn đàn doanh nghiệp, Bộ Kế hoạch và Đầu tư sẽ tổng hợp những kiến nghị của cộng đồng doanh nghiệp để báo cáo Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các Bộ ngành, địa phương xem xét, giải quyết.
“Bộ Kế hoạch và Đầu tư đánh giá cao những kiến nghị hợp lý, xây dựng của cộng đồng doanh nghiệp cũng như tinh thần hợp tác, có trách nhiệm của các Bộ, ngành trong việc xem xét, giải quyết các khuyến nghị nhằm xây dựng một môi trường đầu tư, kinh doanh ngày càng cạnh tranh, hấp dẫn, an toàn, minh bạch và hiệu quả”, Bộ trưởng nhấn mạnh.
Phát biểu tại Diễn đàn, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao sáng kiến của Bộ Kế hoạch và Đầu tư cùng VCCI phối hợp với WB, IFC và Liên minh Diễn đàn VBF tổ chức Diễn đàn thường niên quan trọng này với chủ đề “VBF - 20 năm đồng hành cùng cộng đồng doanh nghiệp và hướng tới các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội năm 2020”.
Trong suốt 20 năm qua, Diễn đàn VBF đã luôn đồng hành cùng Chính phủ, các cấp, các ngành và cộng đồng doanh nghiệp trong nỗ lực cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh, tháo gỡ khó khăn vướng mắc, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp, phát triển doanh nghiệp.
Cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam đã ngày càng trưởng thành, lớn lên cùng đất nước, đông thêm về số lượng và mạnh lên về tiềm lực và là động lực hàng đầu đưa của nền kinh tế trong 20 năm qua tăng trưởng cao, liên tục, GDP tăng gấp 8 lần, GDP năm 1997 mới đạt 27 tỷ USD, đến 2017 ước đạt gần 220 tỷ USD, phấn đấu đến 2020 đạt gần 300 tỷ USD.
Để chung tay cùng cộng đồng doanh nghiệp phát triển thời gian tới, Thủ tướng Nguyễn Xuân phúc khẳng định, Chính phủ sẽ tập trung giải quyết một số vấn đề cấp thiết mà cộng đồng doanh nghiệp đã nêu lên tại diễn đàn.
