Bán vải cho Trung Quốc được giá cao hơn, nhưng người dân cũng bị trừ cân, ép giá đủ đường. Ảnh: Ngọc Thành
Vải thiều Lục Ngạn (Bắc Giang) đang vào đợt cao điểm chính vụ, cũng là lúc các thương lái Trung Quốc đổ về thu mua hàng trăm tấn mỗi ngày để xuất sang bên kia biên giới.
Theo Sở Công Thương Bắc Giang, tổng số lượng vải thiều đã tiêu thụ toàn tỉnh là 92.287 tấn, chiếm 70% sản lượng toàn vụ (ước khoảng 130.000 tấn). Trong đó, vải sớm 19.250 tấn (đã tiêu thụ hết). Hiện tổng lượng vải thiều xuất qua 3 cửa khẩu Lạng Sơn, Lào Cai, Hà Giang đạt gần 63.000 tấn.
Trung bình mỗi ngày tại mỗi điểm cân thị trấn Chũ (Hồng Giang, Lục Ngạn) thu gom từ 40 đến 60 tấn vải loại ngon cho thương lái Trung Quốc, có điểm cân mua gom tới 80 tấn, tùy vào lượng hàng gom mua của thương lái Trung Quốc. Tuy vào chính vụ giá bán không còn được cao như đầu mùa, nhưng vải hàng tuyển vẫn bán được với giá 22.000-25.000 đồng một kg, trong khi hàng “xô”, mã vải nám, xấu… được người dân bán giá 10.000-12.000 đồng một kg cho thương lái.
Ông Trần Văn Hành (thôn Chão Cũ, Giáp Sơn, Lục Ngạn) chia sẻ vớiVnExpress, hơn 2,5ha vải của gia đình ông được trồng, chăm bón theo tiêu chuẩn Global Gap, nhưng cũng đành “chép miệng” bán cho thương lái Trung Quốc. "Gần 90% lượng vải thiều của gia đình là xuất bán cho Trung Quốc. Không hái bán không được vì vải chín sẽ rụng, như thế lại bán không được giá. Dù tiếc công chăm sóc theo tiêu chuẩn khắt khe để xuất khẩu, nhưng gia đình cũng không còn sự lựa chọn nào”, ông Hành cho biết.
Ông Hệ (xã Hồng Quang, Lục Ngạn) kể, thương lái Trung Quốc chỉ chọn mua vải loại một, quả to, màu đỏ đều… và chỉ chọn mua của những hộ gia đình trồng vải theo tiêu chuẩn kỹ thuật VietGap, Global Gap, đảm bảo “sạch”. Nếu thấy vải mã đẹp, đỏ đều và chín mọng… họ sẵn sàng trả cao hơn vài ba giá so với dân buôn trong nước.
Có thâm niên buôn vải từ Việt Nam sang Bắc Kinh (Trung Quốc) đã 6 năm nay, ông Triệu Hồng Vân cho biết, hiện mùa vải của Trung Quốc đã kết thúc, người dan nơi đây lại rất chuộng quả vải Việt Nam nên việc buôn bán diễn ra thuận lợi. Lượng hàng mua gom mỗi ngày phụ thuộc vào nhu cầu tại thị trường nội địa báo sang, có hôm nhiều hôm ít nhưng bình quân thương lái họ Triệu thu gom khoảng 40-50 tấn vải mỗi ngày.
“Hàng xuất đi Bắc Kinh nên đòi hỏi chất lượng khắt khe hơn. Giá vải năm nay cao hơn năm ngoái tới cả chục giá nên cũng ảnh hưởng ít nhiều tới việc mua gom. Cộng cả chi phí thuê nhân công đóng gói, vận chuyển…, nhiều chuyến hàng khi xe vừa lăn bánh là biết sẽ chỉ hòa vốn”, ông Triệu Hồng Vân chia sẻ.
Tuy nhiên, theo tính toán của người trong nghề thì mỗi kg vải thiều Việt Nam hoàn tất thủ tục hải quan, xuất sang bên kia biên giới thương lái đã lãi gấp đôi, thậm chí gấp ba.
“Quả vải thông quan qua cửa khẩu, thương lái Trung Quốc đã lãi gấp rưỡi nếu đổ buôn cho các mối mua lớn khác. Giá buôn là thế, còn giá bán lẻ có thể lên gấp đôi, gấp ba sau khi trừ đi mọi chi phí vận chuyển, công thu gom tại Việt Nam”, chị Sao - chủ một đại lý chuyên mua gom vải cho thương lái Trung Quốc tiết lộ với VnExpress.
Thương lái Trung Quốc chỉ đạo người chỉ vải giá thu mua vải thiều. Ảnh: Ngọc Thành
Dù năm nay vải chín đến đâu bán hết đến đó và được giá, nhưng niềm vui của người dân trồng vải tại Lục Ngạn vẫn không trọn vẹn khi bị thương lái trừ cân, ép giá.
Trong cái nắng sớm của trời Lục Ngạn những ngày tháng 7, ông Dương Lâm (xã Giáp Sơn, Lục Ngạn) tỏ ra ngán ngẩm khi phải chờ gần 30 phút mới tới lượt cân, nhưng thùng vải của ông bị trừ tới 12kg.
“Bán vải cho các điểm cân của thương lái Trung Quốc được giá tốt hơn, nhưng họ trừ cân, ép giá cũng khiếp lắm. Chưa chở vải đi bán nhưng biết chắc sẽ bị trừ ít nhất cả chục kg quả rồi”, ông Lâm vừa thở dài vừa gạt những giọt mồ hôi lăn dài trên má nói và cho biết không còn lựa chọn nào khác là vẫn phải chở vải đi bán. Chưa kể, người trồng vải còn bị trừ cân “kép”, nghĩa là sau khi đồng ý với giá bán, đưa vải lên cân, trừ sọt, bì, quả hỏng thêm một lần nữa, nên tính ra có khi một sọt vải 1,6-1,8 tạ bị trừ tới 20 kg quả.
Trong khi đó, nhiều thương lái Trung Quốc lại cho rằng, việc trừ cân, ép giá… như vậy là có lý do. Một thương lái họ Bạch đến từ Bằng Tường (Trung Quốc) cho hay, họ buộc phải tính lùi cân của người bán vải, ngoài để trừ hao cho lá, cành khi cân, còn để bù lỗ cho các chi phí thuê nhân công đóng gói, vận chuyển… “Mỗi xe hàng chúng tôi cũng mất từ 20-30 triệu đồng chi phí cho nhân công đóng gói, vận chuyển…, nếu không trừ thì lấy đâu ra lãi”, thương lái họ Bạch thổ lộ.
