Trong tháng 3/2021, Bộ Tài chính đã nhận được một số câu hỏi từ phóng viên cơ quan báo chí, người dân, doanh nghiệp liên quan đến lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Tài chính. Theo đó, cơ quan này đã có phản hồi chính thức.
Trách nhiệm của HOSE, Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước?
Trước câu hỏi đặt ra về trách nhiệm của HOSE, UBCK, Bộ Tài chính cho biết, ngay khi có hiện tượng quá tải, chậm trong xử lý lệnh giao dịch tại HOSE từ cuối tháng 12/2020, Bộ Tài chính, UBCK đã khẩn trương làm việc với HOSE, các công ty chứng khoán và các đơn vị liên quan để đánh giá thực trạng, phân tích nguyên nhân, đề xuất giải pháp khắc phục đề đảm bảo hệ thống vận hành thông suốt.
Khảo sát thực tế cho thấy, nguyên nhân chính là do thanh khoản của thị trường tăng trưởng quá nhanh trong khi năng lực xử lý của hệ thống giao dịch hiện tại là có giới hạn.
Hệ thống hiện tại của HOSE đã vận hành hơn 20 năm và đã cũ. Hàng năm, Sở đều có đánh giá, tối ưu hóa hoạt động phần mềm, đường truyền để đảm bảo các lệnh giao dịch được xử lý suôn sẻ, cho kết quả chính xác, thanh toán giao dịch an toàn. Tuy nhiên, Bộ Tài chính (UBCK) nhận định việc thay thế sang hệ thống giao dịch mới để đáp ứng nhu cầu giao dịch ngày càng tăng của thị trường là nhu cầu cấp thiết nên đã yêu cầu HOSE và các đơn vị liên quan đẩy nhanh tiến độ dự án đưa hệ thống công nghệ thông tin thị trường chứng khoán mới (của KRX) vào hoạt động.
Theo kế hoạch, dự án này đã có thể hoàn thành trong năm 2020, nhưng do dịch bệnh Covid-19 ảnh hưởng đến công tác hỗ trợ của chuyên gia nước ngoài nên tiến độ dự án bị kéo dài. Vì vậy, cho tới khi hệ thống KRX đi vào hoạt động ổn định, Bộ Tài chính (UBCK) đã chỉ đạo nghiên cứu triển khai đồng bộ các giải pháp cấp bách, tích cực để giải quyết ngay tình trạng hiện nay.
Trong đó, một số giải pháp đã và đang được thực hiện bao gồm: Nâng lô giao dịch từ 10 lên 100 cổ phiếu/lô từ ngày 4/1/2021 để giảm tải cho hệ thống, kết quả đã giảm được khoản 15% số lượng lệnh trong những ngày đầu áp dụng.
Yêu cầu HOSE và các công ty chứng khoán rà soát nội bộ, kiểm soát rủi ro, hạn chế lỗi có thể xảy ra với hệ thống giao dịch, hoàn thiện các quy trình xử lý sự cố, tăng cường trực ca vào thời gian giao dịch cao điểm.
Yêu cầu các công ty chứng khoán lớn thực hiện một số giải pháp tối ưu hóa lượng lệnh, hạn chế giao dịch tần suất cao (robot) nhằm hạn chế áp lực lệnh lên hệ thống.
Chỉ đạo HOSE, Trung tâm Lưu ký tạo cơ chế thuận lợi để hỗ trợ doanh nghiệp niêm yết tại HOSE tạm thời chuyển giao dịch sang Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX).
Chỉ đạo HOSE và các đơn vị liên quan khẩn trương làm việc với chuyên gia phía nhà thầu dự án KRX để đẩy nhanh tiến độ hoàn thành dự án, sớm đưa hệ thống giao dịch mới vào vận hành.
Hiện nay, UBCK đang chỉ đạo HOSE tiếp tục nghiên cứu thực hiện các giải pháp kỹ thuật và hành chính, nghiệp vụ để xử lý tình trạng nghẽn lệnh trước mắt, giảm thiểu tình trạng quá tải lệnh, đồng thời bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư.
3 đề xuất của VAFI
Đáng chú ý, Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) có đề xuất 3 giải pháp để thay đổi diện mạo thị trường chứng khoán.
Thứ nhất, thuê nhân sự giỏi nước ngoài làm quản lý tại Sở Giao dịch chứng khoán Việt Nam.
Thứ hai, không bổ nhiệm lãnh đạo UBCK hay các cơ quan trong Bộ Tài chính vào các chức danh chủ chốt trong Hội đồng quản trị, Ban điều hành của các sở giao dịch chứng khoán và trung tâm lưu ký như hiện nay.
Thứ ba, nhanh chóng cổ phần hóa Sở Giao dịch chứng khoán Việt Nam và Tổng công ty Lưu ký Chứng khoán để các đơn vị này có năng lực quản trị ngang tầm các nước trong khu vực.
Bộ Tài chính (UBCK) ghi nhận ý kiến của VAFI và sẽ phân tích, đánh giá tính khả thi của các giải pháp này theo quy định của pháp luật hiện hành.
HOSE vẫn nhận và niêm yết mới hàng tỷ cổ phiếu
Một vấn đề khác được nhà đầu tư quan tâm là việc HOSE vẫn nhận và niêm yết mới bổ sung hàng tỷ cổ phiếu. Theo đó, tình trạng nghẽn lệnh hiện tại khó có thể khơi thông.
Về vấn đề này, Bộ Tài chính cho biết, những doanh nghiệp niêm yết mới là những doanh nghiệp đã được chấp thuận niêm yết, đã hoàn tất thủ tục niêm yết và giao dịch theo đúng quy định. Hiện tại, HOSE đã thực hiện không tiếp nhận hồ sơ niêm yết mới.
Bộ Tài chính (UBCK) đang cân nhắc hướng giải quyết đối với các doanh nghiệp dự kiến niêm yết mới tại HOSE trong thời gian tới và sẽ sớm có giải pháp để đảm bảo không gây quá tải lên hệ thống giao dịch, đồng thời đảm bảo tuân thủ các quy đinh pháp luật hiện hành.
