Với sự điều hành linh hoạt của Ngân hàng Nhà nước, tỷ giá USD/VND đã vượt qua năm sóng gió 2024.
Từ căng thẳng của năm 2024...
Trong năm 2024, tỷ giá đảo chiều liên tục và ghi nhận nhiều kỷ lục mới. Diễn biến như tàu lượn của tỷ giá VND/USD trong năm 2024 làm nhà điều hành và doanh nghiệp không ít lần thót tim.
Tuy nhiên, nhờ các chính sách điều hành linh hoạt của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), tỷ giá và thị trường ngoại hối vẫn được duy trì ổn định trong năm qua. Trong khi đó, lãi suất điều hành không thay đổi, duy trì mức thấp để hỗ trợ các tổ chức tín dụng có thêm điều kiện tiết giảm chi phí, để từ đó giảm lãi suất cho vay.
Cụ thể, tỷ giá đột ngột tăng mạnh vào tháng 4 và kéo dài đến tháng 6/2024 khi chỉ số USD-Index trên thị trường quốc tế (DXY) tăng vọt lên 105-106 điểm trong bối cảnh một loạt dữ liệu về lạm phát và kinh tế Mỹ mạnh hơn dự kiến, khiến thị trường điều chỉnh kỳ vọng về khả năng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) hạ lãi suất lần đầu tiên trong năm 2024 và giá vàng tăng “nóng”.
Tỷ giá USD/VND trên thị trường liên ngân hàng vọt tăng gần 5% so với đầu năm 2024, trong khi lần đầu tiên, giá USD trên thị trường tự do vượt mốc 26.000 đồng/USD (cuối tháng 6/2024).
Trong bối cảnh đó, nhà điều hành đã linh hoạt, nhịp nhàng các giải pháp để ổn định tỷ giá. Cụ thể, vào ngày 19/4/2024, NHNN đã công bố bán ngoại tệ giao ngay với mức giá 25.450 đồng/USD, tổ chức đấu thầu vàng từ ngày 22/4/2024 nhằm thu hẹp chênh lệch giá bán trong nước và thế giới; đồng thời, phát hành tín phiếu hút tiền về…, qua đó giúp tỷ giá hạ nhiệt dần từ cuối tháng 7/2024.
Tuy nhiên, tỷ giá tăng mạnh đã mang lại khoản lãi đậm cho các nhà băng từ mảng kinh doanh ngoại hối. Thậm chí, một số ngân hàng ghi nhận mức tăng trưởng lên tới ba chữ số hoặc chuyển từ lỗ sang lãi lớn ở mảng kinh doanh ngoại hối trong nửa đầu năm 2024.
Điển hình, BIDV ghi nhận khoản lãi thuần từ kinh doanh ngoại hối nửa đầu năm 2024 lên tới 3.191 tỷ đồng, tăng hơn gấp đôi so với cùng kỳ. Agribank mang về 2.029 tỷ đồng từ mảng kinh doanh ngoại hối, tăng 60% so cùng kỳ…
Tổng giám đốc một ngân hàng thừa nhận, chính hoạt động ngoại hối là “cứu cánh” cho lợi nhuận của nhà băng này trong nửa đầu năm 2024 khi tín dụng tăng chậm.
Sang đầu quý III/2024, tỷ giá đảo chiều trở về mức đáy của quý I/2024, trong bối cảnh chỉ số DXY đã giảm về dưới 100 điểm, mức thấp nhất kể từ giữa năm 2022 sau khi Fed lần đầu tiên cắt giảm 0,5% lãi suất USD sau thời gian dài duy trì mức cao.
Thế nhưng, từ cuối tháng 10/2024, đồng USD mạnh lên do một loạt báo cáo cho thấy, nền kinh tế Mỹ mạnh mẽ hơn kỳ vọng. Đặc biệt, chỉ số DXY đã tăng lên 108 điểm, mức cao nhất từ năm 2022 sau khi ông Trump chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ vào tháng 11/2024, kéo theo một đợt tăng cao của tỷ giá trong nước, vượt kỷ lục cũ.
Cụ thể, ngày 30/12/2024, tỷ giá trung tâm tại NHNN tăng lên 24.327 đồng/USD, mức cao nhất kể từ khi áp dụng tỷ giá này từ đầu năm 2016. Giá USD bán ra ở các ngân hàng thương mại là 25.543 đồng/USD, mức cao nhất từ trước đến nay.
UOB dự báo tỷ giá USD/VND ở mức 25.800 đồng/USD vào quý I/2025; 26.000 đồng/USD vào quý II/2025; 26.200 đồng/USD trong quý III/2025 và 26.000 đồng/USD trong quý VI/2025.
Trước tình hình đó, NHNN đã phải can thiệp mạnh bằng cách bán ra dự trữ ngoại hối, đồng thời triển khai các công cụ điều tiết thanh khoản, như phát hành tín phiếu và qua kênh hoạt động thị trường mở (OMO) ở mức lãi suất 4%/năm, nhằm giữ trạng thái chênh lệch lãi suất giữa VND và USD ở mức quanh 0.
Chính nhờ sự điều hành linh hoạt, phối hợp đồng bộ các công cụ chính sách tiền tệ, tâm lý thị trường được bình ổn, thanh khoản ngoại tệ thông suốt, qua đó giúp tỷ giá ổn định, mức mất giá của VND phù hợp với xu hướng chung của các đồng tiền trong khu vực và trên thế giới. Tính tới cuối tháng 12/2024, tỷ giá VND/USD tăng 5,03%, nhẹ hơn mức tăng của DXY (tăng 5,4%).
So với các quốc gia trong khu vực, Việt Nam là một trong các quốc gia có đồng nội tệ ổn định nhất.
... Nhìn sang năm 2025
Ông Đào Minh Tú, Phó Thống đốc NHNN cho biết, tỷ giá USD không phải là một chỉ số cứng, không thay đổi bất biến mới là tốt, mà chỉ số này vận hành theo quy luật thị trường, lúc lên lúc xuống.
“Chính vì vậy, con số tăng 5,03% là một con số cân đối được, đảm bảo được tỷ giá thuận lợi cho xuất nhập khẩu. Mức tăng tỷ giá này, các doanh nghiệp, các nhà đầu tư cũng không phải lo ngại, tâm lý dẫn đến câu chuyện đầu cơ, găm giữ ngoại tệ. Do đó, chúng tôi cho rằng, đây là một con số rất tích cực”, ông Tú đánh giá.
Các nhà phân tích của UOB cũng đánh giá, năm 2024, chính sách ưu tiên ổn định tỷ giá USD/VND, qua đó tạo dựng niềm tin đến các nhà đầu tư nước ngoài trong việc đảm bảo giá trị vốn đầu tư vào Việt Nam đã được cơ quan quản lý thực hiện nhất quán và hiệu quả.
Đáng nói, trong năm qua, đồng USD đã khẳng định giá trị vượt trội nhờ vào sự tăng trưởng kinh tế mạnh mẽ từ Mỹ và Fed neo lãi suất ở mức cao kỷ lục trong thời gian dài.
Gần như toàn bộ các đồng tiền quan trọng nhất trong thương mại và đầu tư toàn cầu giảm giá từ 1 - 10% so với USD, trong đó VND giảm 5,03%, nằm ở mức trung bình. Đây được xem là một thành công lớn trong công tác ổn định tỷ giá, trong bối cảnh các nhà đầu tư nước ngoài đã bán ròng khá lớn trên thị trường chứng khoán và chuyển vốn về nước.
Sự ổn định tỷ giá này được hỗ trợ mạnh mẽ nhất từ cán cân thương mại thặng dư lớn, dòng tiền đầu tư nước ngoài (FDI) giải ngân tiếp tục ổn định, đi cùng nguồn cung từ kiều hối và du lịch.
Cùng với đó là việc NHNN đã và đang sử dụng hài hòa các công cụ trên thị trường tiền tệ (phát hành tín phiếu, mua bán có kỳ hạn giấy tờ có giá, bán can thiệp…) nhằm điều tiết thanh khoản VND và nhu cầu ngoại tệ biến động trong từng thời kỳ.
Sang năm 2025, tỷ giá được dự báo sẽ diễn biến phức tạp, tương tự như đã xảy ra trong năm 2024 do những tác động từ các chính sách phi truyền thống của Tổng thống Donald Trump và bộ đệm dự trữ ngoại hối mỏng trong nước.
Giới phân tích nhận định, NHNN sẽ tiếp tục điều hành tỷ giá theo hướng linh hoạt với mục tiêu tạo lập môi trường đầu tư thuận lợi, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển sản xuất - kinh doanh và thu hút vốn đầu tư nước ngoài. Có thể, NHNN sẽ phải thực hiện nhiều điều chỉnh lớn trong tỷ giá và lãi suất nhằm duy trì trạng thái cân bằng vĩ mô.
Với sự không chắc chắn trong tương lai về chu kỳ điều chỉnh lãi suất chính sách của Fed và căng thẳng địa chính trị/thương mại sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump nhậm chức, UOB kỳ vọng NHNN sẽ giữ nguyên lãi suất chính sách của mình trong thời điểm hiện tại, với lãi suất tái cấp vốn được giữ ở mức 4,5%/năm.
Bởi thị trường đã điều chỉnh lại dự báo với ít đợt cắt giảm lãi suất của Fed hơn trong nhiệm kỳ Trump 2.0, có nghĩa là sức mạnh của USD sẽ tiếp tục được hỗ trợ, tăng giá. VND có khả năng sẽ chịu ảnh hưởng từ chính sách thuế quan của chính quyền ông Trump và xu hướng của đồng nhân dân tệ.
Với những bất lợi bên ngoài khó có thể biến mất trong thời gian ngắn, VND có khả năng sẽ tiếp tục giảm so với USD. UOB dự báo tỷ giá USD/VND ở mức 25.800 đồng/USD vào quý I/2025; 26.000 đồng/USD vào quý II/2025; 26.200 đồng/USD trong quý III/2025 và 26.000 đồng/USD trong quý VI/2025.
Tương tự, HSBC cũng cho rằng, tỷ giá vẫn tiếp tục biến động khó lường, không thể đưa ra kịch bản rõ nét trong thời gian tới. Để đạt các mục tiêu tăng trưởng, NHNN sẽ duy trì lãi suất điều hành ở mức 4,5%/năm.
Từ phía cơ quan hoạch định chính sách, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho hay, NHNN sẽ theo dõi sát diễn biến thị trường, trong trường hợp tỷ giá có biến động quá lớn sẽ kịp thời can thiệp bán ngoại tệ. Còn với lãi suất, NHNN sẽ cân nhắc, bởi nếu giảm lãi suất quá sâu sẽ làm tăng tỷ giá, ảnh hưởng đến dòng vốn đầu tư nước ngoài.
