Tuần lễ “bão thuế quan” của ông Trump

(ĐTCK)  Từ ngày 8/7 - 10/7, Nhà Trắng đã phát đi 21 thông báo thuế quan đến các đối tác thương mại, tạo nên một trong những tuần căng thẳng nhất trong lịch sử thương mại hiện đại.

Trong nhóm này, hàng hóa Brazil vào Mỹ bị áp mức thuế cao nhất lên tới 50%. Algeria, Libya, Iraq và Sri Lanka cùng chịu mức thuế 30%, trong khi Brunei và Moldova phải chịu 25%, còn Philippines chịu mức 20%.

Ông Donald Trump ngày 10/7 tuyên bố mức thuế 35% sẽ được áp dụng đối với hàng hóa nhập khẩu từ Canada. Chính sách này bắt đầu có hiệu lực từ ngày 1/8/2025.

Trung tuần tháng 4/2025, chính quyền ông Donald Trump tuyên bố sẽ đạt được “90 thỏa thuận trong 90 ngày”. Tuy nhiên, đến nay, sau 3 tháng, ngoài hai thỏa thuận hoàn chỉnh được ký kết với Việt Nam và Anh, cùng một thỏa thuận khung với Trung Quốc và 21 thông báo trên, vẫn còn 56 đối tác thương mại với Mỹ đang trong tình trạng tạm “treo” với mức thuế cao, khiến Mỹ phải gia hạn thời gian đàm phán đến ngày 1/8/2025.

Theo các chuyên gia, việc Chính phủ Mỹ áp thuế 50% lên Brazil đặc biệt đáng quan tâm. Brazil thực tế không có thặng dư thương mại với Mỹ. Số liệu từ Cục Thống kê Mỹ cho thấy, năm 2024, quốc gia này nhập khẩu 44 tỷ USD hàng hóa từ Mỹ, trong khi chỉ xuất khẩu 42 tỷ USD. Theo phân tích từ Peterson Institute for International Economics, việc áp thuế cao lên Brazil có thể là “thông điệp chính trị hơn là động cơ kinh tế.

Theo báo cáo từ Congressional Budget Office, các mức thuế này sẽ có tác động đa chiều và nghiêm trọng. Đối với người tiêu dùng Mỹ, giá hàng hóa sẽ tăng từ 15 - 30% tùy ngành, khiến chi phí sinh hoạt của mỗi gia đình tăng khoảng 1.200 - 2.500 USD mỗi năm. Lạm phát có thể tăng thêm 0,5 - 1% chỉ riêng do thuế quan.

Đối với các quốc gia bị áp thuế, thiệt hại cũng không hề nhỏ. Brazil ước tính sẽ mất 2 - 3 tỷ USD mỗi năm, Iraq có thể mất 1 tỷ USD doanh thu từ ngành dầu mỏ, trong khi Philippines sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề ở ngành điện tử xuất khẩu. Những con số này không chỉ là thống kê khô khan, mà đại diện cho hàng triệu việc làm và sinh kế của người dân.

Phản ứng quốc tế không chậm trễ và rất quyết liệt. Brazil đã chính thức phản đối qua đại sứ quán và đe dọa đưa vụ việc ra Tổ chức Thương mại Thế giới. EU tuyên bố sẽ “xem xét các biện pháp đáp trả phù hợp” nếu bị áp thuế cao. Đặc biệt, theo Reuters, Trung Quốc đang âm thầm liên hệ với các quốc gia bị ảnh hưởng để tìm “giải pháp thay thế”. Điều này có thể bao gồm việc tăng cường hợp tác thương mại, đầu tư cơ sở hạ tầng, thậm chí là tạo ra các hệ thống thanh toán không qua đồng USD.

Theo Bộ trưởng Bộ Thương mại Mỹ Howard Lutnick, trong thời gian tới, Mỹ sẽ gửi một loạt thư báo thuế quan cho những đối tác khác, sau đó sẽ là “một bức thư chung” cho những nước không nhận được thư riêng. Hạn cuối áp thuế quan đối ứng mới vẫn sẽ là ngày 1/8.

Cũng trong ngày 8/7/2025, ông Donald Trump tuyên bố sẽ áp thuế 50% đối với đồng nhập khẩu, bằng với mức thuế mà Mỹ đang đánh vào nhôm và thép.

“Hôm nay, chúng ta sẽ áp thuế đồng”, ông Trump phát biểu trong cuộc họp nội các tại Nhà Trắng, “Tôi tin tưởng vào thuế quan đối với đồng, chúng ta sẽ áp dụng mức 50%”.

Ngoài ra, ông cũng đe dọa sẽ áp thuế “rất cao” với dược phẩm nhập khẩu, lên tới 200%. Song, ông cũng phát đi tín hiệu sẽ cho các công ty dược phẩm khoảng 12 hoặc 18 tháng để đưa hoạt động sản xuất trở lại Mỹ.

Chính quyền ông Trump đã tiến hành các cuộc điều tra những mặt hàng quan trọng với an ninh quốc gia như đồng và dược phẩm từ vài tháng qua. Do đó, nhiều chuyên gia đã sớm đưa ra dự báo những mặt hàng này sẽ bị đánh thuế quan mới.

Về tiến trình đàm phán thương mại với Trung Quốc, ông Lutnick cho biết, các quan chức cấp cao của Mỹ có kế hoạch gặp gỡ những người đồng cấp Trung Quốc vào đầu tháng 8. Ông dự kiến cuộc gặp gỡ đó sẽ mở đầu cho “cuộc đối thoại lớn hơn” về thương mại.

Nhìn về tương lai, có hai kịch bản chính đang được các chuyên gia cân nhắc. Kịch bản tích cực, với xác suất khoảng 30%, cho rằng đây chỉ là chiến thuật đàm phán, hầu hết quốc gia sẽ được giảm thuế sau khi nhượng bộ và thương mại toàn cầu sẽ ổn định trở lại. Tuy nhiên, khả năng này ngày càng mờ nhạt khi chính sách thương mại của chính quyền ông Trump tỏ ra cứng rắn hơn.

Kịch bản tiêu cực, với xác suất 70%, dự báo cuộc chiến thương mại toàn cầu sẽ lan rộng, các quốc gia sẽ tìm cách “tách khỏi” hệ thống Mỹ và thế giới sẽ chia thành các khối thương mại đối lập. Điều này có thể dẫn đến sự sụp đổ của hệ thống thương mại tự do mà thế giới đã xây dựng trong 70 năm qua.

Anh Quý
Theo báo chí nước ngoài

Tin liên quan

Tin cùng chuyên mục