Phiên đấu giá kịch tính và cạnh tranh
Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội (HNX) vừa công bố kết quả phiên đấu giá theo lô cổ phần của Viettronics do SCIC sở hữu. Theo đó, Tập đoàn Geleximco đã trúng đấu giá với tổng số tiền hơn 2.562 tỷ đồng.
Cụ thể, hơn 38,5 triệu cổ phần Viettronics (tương đương gần 88% vốn điều lệ) được chào bán với mức khởi điểm hơn 964 tỷ đồng, tức khoảng 25.000 đồng/cổ phần. Phiên đấu giá có sự tham gia của bốn nhà đầu tư (hai tổ chức trong nước và hai cá nhân trong nước) và là lần thứ ba được tổ chức sau hai phiên trước không thành công.
Phiên đấu giá diễn ra khá kịch tính: Geleximco bỏ giá 2.562,3 tỷ đồng (khoảng 66.500 đồng/cổ phần), một nhà đầu tư cá nhân chốt sát nút 2.400 tỷ đồng, tiếp theo là hai nhà đầu tư khác với mức giá trên 1.000 tỷ đồng, trong đó có Thành Công Group.
Việc Viettronics được tranh mua với giá cao khiến cả bên bán cũng bất ngờ. Doanh nghiệp này vốn gặp nhiều khó khăn, liên tục thua lỗ nhiều năm. Viettronics quản lý quỹ đất ở Hà Nội và TP.HCM khoảng 13 ha, gồm các vị trí như 15 Trần Hưng Đạo, Hà Nội (527 m2); số 6 Phạm Văn Hai, TP.HCM (6.508,7 m2); số 289A Nơ Trang Long, TP.HCM (2,34 ha); số 204 Nơ Trang Long, TP.HCM (2,24 ha)… Tuy nhiên, đây đều là đất thuê trả tiền hàng năm và lợi thế vị trí đã được tính vào giá trị doanh nghiệp. Trên sàn chứng khoán, thị giá cổ phiếu VEC của Viettronics thời điểm SCIC đưa ra đấu giá dao động quanh 10.000 đồng/cổ phần, trong khi giá khởi điểm lô cổ phần là 25.000 đồng/cổ phần.
Ngay sau khi bốn nhà đầu tư đặt cọc mua cổ phần, thị giá VEC lập tức tăng vọt, 5 phiên gần nhất tính đến ngày 30/10 liên tục tăng trần, đạt 40.200 đồng/cổ phiếu.
Đại diện Tập đoàn Geleximco cho biết, việc tham gia phiên đấu giá nhằm hiện thực hóa mục tiêu phát triển lĩnh vực công nghệ, đặc biệt là công nghệ chip bán dẫn, hưởng ứng Nghị quyết số 57-NQ/TW và Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị. Viettronics vốn có bề dày trong các lĩnh vực điện tử dân dụng, điện tử công nghiệp, viễn thông, công nghệ thông tin, giải pháp hệ thống và phần mềm.
Giới phân tích nhận định, Viettronics được tranh mua với mục tiêu tiếp nhận công nghệ để triển khai các dự án hạ tầng mà Chính phủ khuyến khích các tập đoàn tư nhân tham gia, điển hình như dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng.
Mức giá hơn 2.500 tỷ đồng mà Geleximco bỏ ra nhằm chi phối Viettronics để có “vỏ” năng lực và quỹ đất phục vụ phát triển cơ sở vật chất tại các vị trí đắc địa tại trung tâm Hà Nội, TP.HCM.
Ở quy mô nhỏ hơn, thương vụ một nhà đầu tư cá nhân chi hơn 126 tỷ đồng mua 65% vốn tại Công ty cổ phần Thép Vicasa - VNSteel (mã VCA) cũng tương tự. Nhà đầu tư Bùi Tuấn Anh đã mua gần 9,9 triệu cổ phiếu VCA, trở thành cổ đông lớn.
Đây là lô cổ phiếu mà Tổng công ty Thép Việt Nam - CTCP (VNSteel, mã TVN) bán theo phương thức đấu giá công khai tại HNX, kết thúc ngày 13/10. Có hai nhà đầu tư đăng ký mua VCA. Vicasa hoạt động èo uột, thua lỗ và giá cổ phiếu thường xuyên duy trì dưới mệnh giá.
Điểm chung của những phiên thoái vốn nhà nước thành công gần đây, cũng như trước đây, là nhà đầu tư mới có quyền quản trị doanh nghiệp. Do đó, các phiên thoái vốn trong tương lai có yếu tố này dự báo sẽ tiếp tục hút khách và nhiều khả năng thành công.
Các chuyên gia cho rằng, thoái vốn nhà nước tại các doanh nghiệp mà Nhà nước không cần nắm giữ cần được đẩy mạnh, để Nhà nước tập trung nguồn lực vào các lĩnh vực quan trọng. Trong bối cảnh Nghị quyết 68-NQ/TW về kinh tế tư nhân đặt vai trò quan trọng cho khu vực này, các động lực mới về đổi mới và năng động đang được khơi thông. Ông Võ Trí Thành, chuyên gia kinh tế nhấn mạnh, khu vực kinh tế nhà nước cần tiếp tục tái cơ cấu, nâng cao hiệu quả theo cơ chế thị trường, tập trung nguồn lực từ cơ cấu lại vốn tại doanh nghiệp không thuộc diện Nhà nước nắm giữ và các nguồn lực Nhà nước giao khác để đầu tư phát triển các doanh nghiệp nhà nước quy mô lớn, các doanh nghiệp có hiệu quả cao.
Xác định giá khởi điểm có nhiều điểm mới
Theo dự thảo Nghị định về cơ cấu lại vốn nhà nước tại doanh nghiệp, khi chuyển nhượng vốn tại công ty cổ phần niêm yết hoặc đăng ký giao dịch trên sàn, việc xác định giá khởi điểm có nhiều điểm mới.
Luật số 68/2025/QH15 về quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp, được Quốc hội ban hành ngày 14/6/2025, chưa có nghị định hướng dẫn, để lại khoảng trống cho hoạt động thoái vốn tại các công ty cổ phần. Chính phủ đã có nghị quyết cho phép tiếp tục áp dụng các quy định cũ cho đến khi có nghị định mới. Vì vậy, hiện nay, hoạt động thoái vốn vẫn thực hiện theo các nghị định cũ, đặc biệt về định giá doanh nghiệp.
Theo dự thảo Nghị định về cơ cấu lại vốn nhà nước tại doanh nghiệp, khi chuyển nhượng vốn tại công ty cổ phần niêm yết hoặc đăng ký giao dịch trên sàn, việc xác định giá khởi điểm có nhiều điểm mới.
Cụ thể, giá khởi điểm do cơ quan đại diện chủ sở hữu quyết định và công bố tại ngày phê duyệt phương án chuyển nhượng không được thấp hơn: giá xác định của tổ chức có chức năng thẩm định giá; giá tham chiếu bình quân 30 ngày liên tiếp trước ngày phê duyệt phương án chuyển nhượng của mã chứng khoán đã giao dịch của công ty cổ phần niêm yết hoặc đăng ký giao dịch.
Việc chuyển nhượng vốn nhà nước đầu tư tại doanh nghiệp có liên quan đến quyền sử dụng đất phải tuân thủ luật đất đai. Cơ quan đại diện chủ sở hữu chịu trách nhiệm rà soát hồ sơ bàn giao doanh nghiệp từ doanh nghiệp nhà nước sang doanh nghiệp có vốn góp của nhà nước (công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên), trong đó có báo cáo về sử dụng đất, làm cơ sở xác định giá trị quyền sử dụng đất khi tính vào giá khởi điểm chuyển nhượng vốn.
Việc xác định giá trị được tạo bởi quyền sử dụng đất giao có thu tiền sử dụng đất, quyền sử dụng đất nhận chuyển nhượng hợp pháp và quyền sử dụng đất thuê trả tiền một lần cho cả thời hạn thuê trong giá khởi điểm được thực hiện theo giá đất do tổ chức tư vấn xác định tại thời điểm xác định giá khởi điểm so với tiền sử dụng đất, tiền nhận chuyển nhượng, tiền thuê đất mà doanh nghiệp có vốn góp của Nhà nước đã thực hiện nộp và trả.
Việc xác định giá trị được tạo bởi quyền sử dụng đất thuê trả tiền hằng năm được thực hiện theo nguyên tắc sau: chỉ áp dụng với diện tích doanh nghiệp trực tiếp ký hợp đồng thuê với cơ quan nhà nước có thẩm quyền; giá trị được tính theo thời hạn thuê còn lại và chênh lệch dương (nếu có) giữa tiền thuê theo giá đất định giá và tiền thuê thực tế. Trường hợp không có hợp đồng hoặc hợp đồng hết hạn, Ủy ban nhân dân tỉnh/thành phố có trách nhiệm rà soát, thu hồi, đấu giá quyền thuê đất theo quy định của pháp luật về đất đai.
Cơ quan đại diện chủ sở hữu có quyền lựa chọn xác định giá trị quyền sử dụng đất theo giả định quyền thuê được gia hạn hoặc không và phải công bố công khai trong phương án chuyển nhượng vốn.
Một chuyên gia định giá doanh nghiệp cho biết, hiện nay, đất thuê trả tiền hàng năm được tính lợi thế vị trí vào giá trị doanh nghiệp theo khung giá nhà nước, chưa có hướng dẫn chi tiết về cách xác định giá trị theo thời hạn thuê còn lại.