TS. Trần Đình Thiên: Chứng khoán sẽ phục hồi, nhưng khó xoay chuyển mạnh

Ông có cho rằng, những yếu tố tác động bất ngờ gần đây đang làm lỡ nhịp phát triển của TTCK?

TTCK đang trong giai đoạn trồi sụt khó lường, do chịu tác động của một số yếu tố bất lợi, trong đó có nhân tố khách quan là tình hình căng thẳng trên biển Đông. Diễn biến này cộng với thực tế những năm qua, khi nền kinh tế cũng như DN đối mặt với nhiều khó khăn, khiến TTCK khó giữ nhịp phát triển như trước. Dẫu sao, trong bối cảnh khó khăn như vậy, diễn biến TTCK hiện tại là đáng khích lệ. Cùng với sự cải thiện dần của kinh tế vĩ mô, cũng như kết quả kinh doanh của các DN, TTCK sẽ dần phục hồi, tuy khó kỳ vọng xoay chuyển mạnh.

Ngoài việc trụ vững, TTCK đã giúp được 2 việc lớn là lượng vốn huy động cho nền kinh tế và DN ngày càng tăng, đồng thời là nhiệt kế chỉ báo sức sống, thực trạng của nền kinh tế, để trên cơ sở đó góp phần định hướng điều hành vĩ mô nhạy bén và sắc nét hơn.

TTCK lỡ nhịp phát triển, ngoài yếu tố khách quan bất ngờ như ông vừa phân tích, còn có nguyên nhân chủ quan?

TTCK là thị trường tài chính bậc cao, nên để sôi động và phát triển bền vững, đòi hỏi các yếu tố nền tảng phải luôn được phát triển đồng bộ, cũng như không ngừng được cải cách.

Thế nhưng, trên thực tế, các yếu tố này có phần chưa được chuẩn bị và hoàn thiện tốt. Điều này thể hiện rõ nét qua việc nền kinh tế thị trường chưa phát triển đồng bộ, còn không ít khuyết tật, nhưng chậm được khắc phục. Các thị trường cơ sở hỗ trợ cho sự phát triển của TTCK cũng chưa hoàn thiện tốt.

Yếu tố đầu vào quan trọng của TTCK là các DN vẫn thiếu đội ngũ DN có chất lượng trên các khía cạnh: sở hữu nhiều bí quyết về sản xuất - kinh doanh; chiến lược phát triển bài bản; áp dụng các chuẩn mực cao của thế giới về quản trị DN…

Trong giai đoạn đầu phát triển TTCK, do yêu cầu lớn nhanh về lượng nên bộc lộ sự “nới tay” trong quản lý, điều hành thị trường. Điều này dẫn đến không ít hệ lụy, trong đó tái cơ cấu tổ chức kinh doanh chứng khoán để nâng cao chất lượng, giảm số lượng là một điển hình.

Vì còn độ chênh khá lớn giữa các yếu tố nền tảng hỗ trợ cho sự phát triển của TTCK với các đòi hỏi đặc thù phải đáp ứng cho yêu cầu phát triển của một thị trường đẳng cấp cao nên thời gian qua, sự phát triển của TTCK còn loạng choạng.

Để khắc phục những hạn chế trên, qua đó hỗ trợ TTCK phát triển ổn định và bền vững, theo ông cần ưu tiên triển khai các giải pháp nào?

Không thể phủ nhận những bước tiến của TTCK, nhưng xét về chủ quan, với tư cách là nước đi sau, nếu ngay từ đầu chúng ta có cách nhìn nghiêm khắc và bài bản hơn trong xây dựng, phát triển TTCK thì đến nay, thị trường có thể đã vững mạnh hơn. Nói như vậy để rút kinh nghiệm trong chỉ đạo, điều hành TTCK phát triển hiệu quả, bền vững hơn trong thời gian tới.

Để thúc đẩy TTCK phát triển, quá trình tái cơ cấu nền kinh tế nói chung phải diễn ra mạnh và hiệu quả hơn. TTCK quan trọng theo nghĩa là kênh huy động, phân bổ vốn trung và dài hạn cho nền kinh tế và DN, nên cần tạo điều kiện để thị trường phát triển đúng tầm như bản chất chức năng của nó.

Để đạt mục tiêu này, quá trình tái cơ cấu TTCK cũng cần diễn ra mạnh mẽ, quyết liệt hơn. Muốn tăng chất lượng hàng hóa niêm yết, cần có chế tài buộc DN nâng cao chất lượng quản trị, cũng như minh bạch thông tin.

Việc công bố, giám sát thông tin trên TTCK cần được cải tiến theo hướng tiếp cận gần hơn thông lệ quốc tế, trong đó đặt ra các yêu cầu cao về tính trung thực, với hàm ý là tuân thủ đúng thời gian, đúng số liệu thực tế, tránh độ trễ, cũng như sai lệch thông tin để không “tạo đất” cho làm giá, thao túng thị trường.

Hoạt động thanh tra, giám sát, xử lý các hành vi vi phạm cần quyết liệt, nghiêm minh hơn để đảm bảo nguyên tắc quan trọng hàng đầu của TTCK là công bằng, minh bạch.

Là tân Chủ tịch Hội đồng chỉ số HNX, ông có thể cho biết đâu là những đóng góp của bộ chỉ số HNX đối với sự phát triển của TTCK, đâu là định hướng phát triển các chỉ số mới trong tương lai?

Thời gian qua, hai Sở GDCK đều có những nỗ lực phát triển các bộ chỉ số, nhằm hỗ trợ cho sự phát triển hiệu quả hơn của TTCK, đáp ứng nhu cầu phát triển sản phẩm mới của thị trường. Ngoài đang vận hành hiệu quả các chỉ số: HNX FF Index, HNX30, HNX Large Cap Index, HNX Mid/Small Cap Index…, HNX còn có kế hoạch phát triển thêm các chỉ số mới từ nay đến cuối nay, cũng như những năm tới.

Các chỉ số này không chỉ đáp ứng nhu cầu đầu tư đa dạng của công chúng đầu tư, mà còn giúp cơ quan quản lý có thêm kênh nắm bắt thông tin để hoạch định chính sách phát triển thị trường có tính khả thi cao.

Hữu Hòe thực hiện