Thông tin gây ra sự thay đổi của thị giá
Một thực tế hầu như không ai có thể bác bỏ được là thông tin ảnh hưởng đến giá cổ phiếu. Khi có thông tin liên quan đến công ty/cổ phiếu, thị trường sẽ tiếp nhận và phản ứng thông qua việc thay đổi giá thích hợp. Thông tin có nhiều dạng như: thông tin về môi trường vĩ mô, về tình hình kinh doanh của ngành, hay về chính tình hình của công ty. Thông tin có thể do các cơ quan công quyền công bố, hay do các nhà phân tích, công ty chứng khoán, môi giới đưa ra, hoặc là do chính công ty công bố chính thức, và cũng có thể là thông tin thầm lặng và bí mật kiểu như thông tin tay trong.
Thông tin chia làm hai loại, thông tin tốt làm tăng giá và thông tin xấu làm giảm giá. Lưu ý, ở đây mức độ tốt hay không tốt là tương quan so với kỳ vọng. Ví dụ, thị trường kỳ vọng công ty A lãi 200 tỷ đồng trong quý IV, nếu công ty A lãi 250 tỷ đồng trong quý IV thì đó là thông tin tốt, vì thế làm cho giá cổ phiếu của công ty A tăng lên; còn nếu công ty A lãi 180 tỷ đồng, mặc dù tốt hơn nhiều so với các công ty khác trong cùng thời gian, thì đây vẫn là thông tin xấu đối với công ty A, vì thế làm giá cổ phiếu của công ty A giảm xuống.
Tùy theo mức độ và “tính cách” của thị trường, có 3 dạng phản ứng của thị trường theo thông tin: dạng thị trường hiệu quả; thị trường hiệu quả kém - phản ứng chậm; thị trường kém hiệu quả - phản ứng thái quá.
Thị trường hiệu quả
Trong thị trường hiệu quả, khi có thông tin, giá sẽ thay đổi ngay lập tức, và sự thay đổi này thích ứng với lượng thông tin, nghĩa là thị trường sẽ không phải điều chỉnh sau đó. Dưới đây là đồ thị diễn tả mối liên hệ giữa thông tin và thị giá cổ phiếu trong thị trường hiệu quả. (Hình 1 và 2)
1
 2 |
Tuy nhiên, với những thị trường có biên độ giới hạn, ví dụ như Việt Nam với biên độ 5%, thì một phiên/ngày lên xuống chưa diễn tả được hết mức độ thông tin. Và những nhà đầu tư nhanh nhạy nếu nhận định đầy đủ mức độ của thông tin, đều có thể đầu tư theo xu hướng tiếp tục lên hay xuống của thị giá.
Thị trường hiệu quá kém - phản ứng chậm
Trong trường hợp này, thị trường cần có thời gian để nhận định và chuyển thông tin qua sự biến động của giá. Đồ thị của thị trường phản ứng chậm như sau. (Hình 3 và 4)
Thị trường kém hiệu quả - phản ứng thái quá
Trong trường hợp này, thị trường sẽ phản ứng thái quá so với thông tin, tức là sẽ tăng hay giảm vượt qua mức độ của thông tin, sau đó thì điều chỉnh lại theo như hai đồ thị sau. (Hình 5 và 6)
Kết luận
Để thành công theo trường phái đầu tư theo thông tin, trước hết nhà đầu tư phải quan sát, phân tích để có một quan điểm nhất định về phản ứng của thị trường. Khi đã có quan điểm thì nhà đầu tư phải nhất quán với quan điểm của mình, tránh lúc thì cho rằng thị trường phản ứng chậm, lúc thì cho rằng thị trường phản ứng thái quá. Vì khi thay đổi như vậy, nếu không may mắn nhà đầu tư sẽ bị rơi vào tình trạng thua nhiều hơn thắng. Một điều quan trọng mà nhà đầu tư theo trường phái thông tin cần lưu ý nữa là phải biết lọc và loại những thông tin nhiễu, thông tin không gây ảnh hưởng tới thị giá.
Quan sát hình trên, chúng ta thấy, trong thị trường hiệu quả có biên độ tự do, đầu tư theo thông tin hầu như không có cơ hội. Vì khi thông tin tốt vừa công bố ra thị trường thì giá lên ngay lập tức, nhà đầu tư không kịp đặt lệnh mua, và ngược lại, khi có thông tin xấu, giá giảm ngay lập tức, nhà đầu tư sẽ không kịp bán ra. Như vậy, trong thị trường hiệu quả và có biên độ tự do, nhà đầu tư theo trường phái thông tin chỉ có thể chiến thắng khi có thông tin nội bộ và “ra tay” trước người khác.
3
4
Nếu nhà đầu tư tin rằng, thị trường phản ứng chậm, họ sẽ tiến hành đặt lệnh mua nếu thông tin tốt, hay bán nếu thông tin xấu - trong quá trình thị giá điều chỉnh để thích ứng với thông tin. Thị trường diễn biến chậm này tạo ra cơ hội lợi nhuận cho các nhà đầu tư thông tin. Tuy vậy, mức độ lợi nhuận là vừa phải, không nhiều và vì thế cũng không rủi ro như thị trường phản ứng thái quá.
5
6
Ở các thị trường có biên độ tự do, quá trình phản ứng thái quá xảy ra rất nhanh, các nhà đầu tư với thông tin bình thường (không phải là thông tin tay trong) hầu như không kịp phản ứng. Họ chỉ có thể đầu tư trong giai đoạn nó điều chỉnh. Tuy nhiên, ở Việt
