Có 5 bị cáo ra toà gồm nguyên Phó thống đốc Đặng Thanh Bình; ông Hà Tấn Phước (nguyên Tổ trưởng tổ giám sát, nguyên Phó giám đốc NHNN chi nhánh Long An); ông Phạm Thế Tuân (nguyên Tổ phó tổ giám sát, nguyên Phó giám đốc Vietcombank chi nhánh TP.HCM); ông Lê Văn Thanh (nguyên Chánh thanh tra NHNN tỉnh Long An); ông Ngô Văn Thanh (nguyên thành viên tổ giám sát, nguyên Phó phòng kiểm tra, giám sát tuân thủ Vietcombank Long An).
Ngoài ra, 2 bị án là Phạm Công Danh (cựu Chủ tịch HĐQT VNCB) và Phan Thành Mai (cựu Tổng giám đốc VNCB) cùng hơn 10 người thuộc tổ giám sát của NHNN đặt tại VNCB cũng bị triệu tập tới tòa với tư cách người làm chứng, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan.
Trong phiên tòa sáng nay, Hội đồng xét xử (HĐXX) tiến hành phần kiểm tra lý lịch các bị cáo, người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan, người làm chứng. Tại phiên tòa, các bị cáo có mặt đầy đủ. Riêng bị án Phạm Công Danh vì lý do sức khỏe nên không thể có mặt và yêu cầu giữ nguyên lời khai có trong hồ sơ vụ án.
12 cá nhân cùng đại diện NHNN, đại diện Cơ quan Thanh tra giám sát NHNN và đại diện NHNN Chi nhánh tỉnh Long An có mặt.
Đối với bị cáo Đặng Thanh Bình, thay vì 5 luật sư bào chữa như dự kiến ban đầu, bị cáo Bình còn 4 luật sư bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp.
Trong phiên xét xử sáng nay, một số luật sư tham gia bào chữa cho bị cáo yêu cầu triệu tập thêm một số người. Luật sư Trương Thị Minh Thơ bào chữa cho bị cáo Ngô Văn Thanh đề nghị triệu tập thêm một số điều tra viên và đại diện Vietcombank chi nhánh Long An.
Luật sư đại diện cho nhóm 4 luật sư bào chữa chữa cho bị cáo Đặng Thanh Bình đề nghị triệu tập bà Nguyễn Thị Hoà, là người trực tiếp chỉ đạo thẩm định tái cơ cấu, năng lực quản trị của nhóm cổ đông Phạm Công Danh.
Luật sư cũng yêu cầu làm rõ tư cách ông Đặng Thanh Long tham gia với tư cách đại diện NHNN. Ông Long có lời khai, với tư cách Cục trưởng thanh tra giám sát NHNN, nay lại xuất hiện với tư cách đại diện NHNN. Bên cạnh đó, luật sư cũng đề nghị xem xét tư cách của ông Phạm Văn Dũng. Ngoài ra, luật sư kiến nghị được quyền sử dụng tài liệu mật do có trong hồ sơ vụ án.
Sau khi hội ý, đại diện HĐXX cho biết, đối với yêu cầu triệu tập bà Nguyễn Thị Hoà do bà Hoà tham gia phê duyệt tái cơ cấu, HĐXX quyết định, trong phạm vi phiên xét xử này, HĐXX xem xét hành vi của ông Đặng Thanh Bình xung quanh hành vi của ông Bình tại tổ giám sát, chứ không xem xét đến hành vi tái cơ cấu các ngân hàng. Trong quá trình xét xử, nếu có phát sinh thì sẽ tiến hành triệu tập với tư cách cá nhân của bà Hoà sau.
Về tư cách tham gia tố tụng, trong toà này, HĐXX đã làm rõ tư cách của người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan cũng như người làm chứng. Trong quá trình xét xử nếu phát sinh sẽ xem xét.
Về yêu cầu của các luật sư đề nghị sử dụng hồ sơ mật, việc này không thuộc phạm vi xem xét của HĐXX, giải mật theo Nghị định của Chính phủ.
Về đề nghị đại diện cơ quan thanh tra giám sát NHNN, thì ngày 26/6 sẽ có mặt. Trong quá trình xét xử, nếu phát sinh thêm tình tiết sẽ triệu tập.
Theo cáo trạng của Viện kiểm sát, tại NHNN, ông Đặng Thanh Bình được giao nhiệm vụ phụ trách cơ quan Thanh tra giám sát NHNN, vụ Pháp chế, giúp Thống đốc chỉ đạo việc tái cơ cấu 6 ngân hàng yếu kém theo đề án của chính phủ, trong đó có VNCB.
Kết quả điều tra xác định vào tháng 8/2012, ông Đặng Thanh Bình đã ký tờ trình Chính phủ về phương án tái cơ cấu VNCB và đã được Chính phủ chấp thuận chủ trương.
Xuất phát từ thực trạng của một số ngân hàng thương mại , trong đó có VNCB và thực hiện chỉ đạo của Thống đốc NHNN trong việc củng cố lại VNCB, cơ quan Thanh tra giám sát NHNN đã có tờ trình về việc củng cố, chấn chỉnh, cơ cấu lại ngân hàng này.
Ông Bình là người ký quyết định thành lập tổ giám sát đối với hoạt động của VNCB.
Theo phương án tái cơ cấu và chuyển nhượng cổ phần giữa nhóm cổ đông Phú Mỹ (do bà Hứa Thị Phấn làm đại diện) sang cho nhóm cổ đông Thiên Thanh (do ông Phạm Công Danh làm đại diện), thì VNCB được xếp loại ngân hàng yếu kém và cần thiết phải có cơ chế giám sát đặc biệt.
Tuy nhiên, theo cáo trạng, ông Bình đã không thực hiện đúng phương án do chính NHNN đề xuất để kiểm tra năng lực tài chính của nhóm cổ đông Thiên Thanh, tạo điều kiện cho nhóm cổ đông này điều hành và nắm giữ ngân hàng, sử dụng ngân hàng như một phương tiện phạm tội. Kể từ khi nhóm cổ đông Thiên Thanh điều hành, ngân hàng làm ăn thua lỗ, vốn chủ sở hữu tiếp tục âm, nợ xấu tăng cao.
Vào thời điểm khởi tố vụ án Phạm Công Danh và đồng phạm năm 2014, vốn chủ sở hữu của VNCB âm hơn 18.000 tỷ đồng, gấp 4 lần so với lúc chưa tái cơ cấu, nợ phải trả là hơn 38.000 tỷ đồng. Vụ án Phạm Công Danh và đồng phạm đã xác định thiệt hại là hơn 9.000 tỷ đồng.
Cáo trạng kết luận Phạm Công Danh và các đồng phạm đã thực hiện hành vi vi phạm pháp luật thông qua các giao dịch chuyển tiền gây thiệt hại cho VNCB, trong đó có trách nhiệm của thành viên tổ giám sát.
