Nội dung trên vừa được Tổ Công tác giải quyết các nội dung liên quan đến công tác cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất cho tổ chức, cá nhân tại các dự án phát triển nhà ở thương mại trên địa bàn Thành phố (Tổ Công tác 5013) kiến nghị với UBND Thành phố.
Theo báo cáo của Sở Xây dựng, hiện nay thành phố còn tồn đọng hàng loạt dự án nhà ở thương mại được chấp thuận chủ trương từ giai đoạn 2003 - 2005 nhưng chưa thể cấp sổ cho người mua nhà do vướng mắc pháp lý liên quan đến nghĩa vụ tái định cư.
Các dự án này nằm trong chương trình đầu tư xây dựng 30.000 căn hộ tái định cư theo Chỉ thị 24/2004, khi thành phố khuyến khích doanh nghiệp xây dựng hoàn thành quỹ nhà tại dự án sẽ bán lại cho Thành phố theo giá thành xây dựng cộng lợi nhuận định mức theo quy định.
Các dự án được giao đất trong giai đoạn trên đều có thể hiện nội dung ràng buộc trách nhiệm đối với chủ đầu tư về việc bán lại các căn hộ chung cư trong dự án cho Thành phố để phục vụ mục tiêu tái định cư.
Tuy nhiên, sau khi hoàn thành, nhiều quận, huyện nơi có dự án xác nhận không còn nhu cầu mua quỹ nhà này, dẫn đến việc thành phố thống nhất không thực hiện mua lại và giao các đơn vị liên quan rà soát nghĩa vụ tài chính phát sinh.
Theo quy định tại Nghị định 99/2015, muốn chuyển mục tiêu dự án từ tái định cư sang nhà ở thương mại phải xin ý kiến Bộ Xây dựng. Đến tháng 6/2023, Chính phủ bãi bỏ thủ tục này, trao quyền xử lý cho UBND cấp tỉnh.
Tuy nhiên, Luật Nhà ở 2024 và Nghị định 95/2024 lại quy định việc mua nhà ở thương mại để làm quỹ tái định cư không còn là trách nhiệm hành chính ràng buộc từ đầu dự án, mà thực hiện theo cơ chế hợp đồng giữa Nhà nước và chủ đầu tư. Đồng thời, quy định mới không đề cập điều khoản chuyển tiếp, nên thẩm quyền giải quyết các nghĩa vụ phát sinh trước đây vẫn thuộc UBND Thành phố.
Tổ Công tác 5013 cho rằng, các dự án có vướng mắc nêu trên là các dự án đã được nghiệm thu, đưa vào sử dụng nhiều năm nhưng vẫn chưa hoàn tất công tác cấp Giấy chứng nhận cho người mua nhà, dẫn đến bức xúc trong dư luận vì nguyên nhân vướng mắc nêu trên.
Bên cạnh chỉ thị 24, năm 2003, Thành phố cũng ban hành Chỉ thị 07 yêu cầu chủ đầu tư phải điều tiết 10% quỹ đất hoặc 20% quỹ nhà để bố trí tái định cư. Sau đó, đến tháng 11/2005, UBND Thành phố đã ban hành văn bản hủy bỏ yêu cầu này, nhưng nhiều dự án vẫn còn ràng buộc nghĩa vụ, gây tồn đọng về thủ tục pháp lý. Một số dự án chưa được xác nhận hoàn thành nghĩa vụ, số khác gặp khó khi thực hiện hoặc đề nghị điều chuyển vị trí thực hiện.
Trên cơ sở chỉ đạo của Chủ tịch UBND Thành phố, Tổ Công tác 5013 đã đề nghị Sở Nông nghiệp và Môi trường phối hợp với các cơ quan liên quan rà soát lại phương án giá đất đã được phê duyệt, xác định mức độ ảnh hưởng từ việc không mua lại quỹ nhà để đề xuất nghĩa vụ tài chính bổ sung (nếu có).
Đồng thời đề xuất Sở Xây dựng thực hiện việc rà soát các quy định của pháp luật về nhà ở và đề xuất UBND Thành phố hướng xử lý chung đối với các dự án nhà ở thương mại thuộc nhóm vướng mắc này
Ngoài ra, Tổ công tác kiến nghị Văn phòng Đăng ký đất đai TP.HCM tiếp tục cấp sổ cho các căn hộ thương mại không vướng nghĩa vụ tái định cư thuộc các dự án trên. Với nhóm dự án thuộc Chỉ thị 07, thành phố tiếp tục cấp sổ cho các căn hộ không còn vướng nghĩa vụ tài chính.
Như Báo điện tử Đầu tư - Baodautu.vn đã thông tin, dù đã hoàn thành nghĩa vụ tài chính, đầu tư hạ tầng và bán hết sản phẩm, nhưng gần 20 năm qua, 25 căn nhà thuộc dự án Khu nhà ở Dương Hồng 9B4 - 9B8 (TP.HCM) do Công ty cổ phần Thương mại xây dựng và Kinh doanh nhà Dương Hồng (thành viên của Tập đoàn Vạn Phúc) làm chủ đầu tư vẫn chưa được cấp sổ hồng khiến người dân khiếu nại, còn doanh nghiệp thì lâm vào thế khó.
Những căn nhà này thuộc quỹ đất 10% mà doanh nghiệp phải điều tiết theo Chỉ thị 07. Tuy nhiên, sau khi Thành phố có công văn bãi bỏ chủ trương này, Công ty đã triển khai, kinh doanh toàn bộ sản phẩm nhà ở thương mại theo quy hoạch chi tiết được phê duyệt. Nhưng đến nay, số lượng căn hộ tại dự án vẫn chưa thể ra được sổ hồng, khiến nhiều khách hàng khiếu nại, khiếu kiện, gây ảnh hưởng đến uy tín chủ đầu tư.
Ngoài dự án trên, thống kê Sở Xây dựng TP.HCM cũng cho thấy, có khoảng 17 dự án nhà ở thương mại với khoảng 2.312 căn nhà, đất có vướng mắc liên quan việc xác định nghĩa vụ tài chính phát sinh từ việc Thành phố không mua lại quỹ nhà trong dự án để phục vụ tái định cư.
Chẳng hạn, dự án Khu nhà ở Tiến Hùng (Ehome 3) được UBND TP.HCM chấp thuận chủ trương không thực hiện mua lại 200 căn hộ để phục vụ tái định cư từ tháng 8/2016, đồng thời giao Sở Tài chính chủ trì cùng các đơn vị liên quan hướng dẫn chủ đầu tư là Công ty cổ phần Đầu tư Nam Long thực hiện nghĩa vụ tài chính phát sinh (nếu có).
Một số dự án khác cũng trong tình trạng tương tự có thể kể tới là RivaPark (300 căn hộ); Chung cư Phương Việt (244 căn hộ); Hà Đô Centrosa Garden (200 căn hộ); Khu dân cư An Hội 3 (288 căn hộ)…