UBND TP.HCM vừa quyết định triển khai Đề án thí điểm chính sách tạo động lực thương mại hóa, đưa nhanh kết quả nghiên cứu, tài sản trí tuệ được tạo ra từ ngân sách nhà nước vào sản xuất, kinh doanh, áp dụng từ năm 2026 - 2028.
Theo UBND TP.HCM, việc thiếu cơ chế hỗ trợ cụ thể từ chính sách công dẫn tới chỉ 20% trong số 500 dự án khởi nghiệp mà Trung tâm Khởi nghiệp sáng tạo TP.HCM hỗ trợ được kết nối nguồn vốn đầu tư mạo hiểm hoặc các đối tác doanh nghiệp lớn.
Thiếu cơ chế kết nối và hỗ trợ từ các tổ chức trung gian khiến chỉ 10% kết quả nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo trong nước được tích hợp vào các dự án đầu tư tại Ban Quản lý Khu công nghệ cao Thành phố.
Khảo sát bởi Trung tâm Thông tin và Thống kê khoa học và công nghệ - Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM cho thấy, trong giai đoạn 2014 - 2018 số lượng nhiệm vụ khoa học và công nghệ có kết quả được thương mại hóa thành công chỉ chiếm tỷ lệ 13%. Trong khi số lượng nhiệm vụ khoa học, công nghệ đã ở mức độ hoàn thiện sẵn sàng để chuyển giao nhưng chưa được thương mại hóa chiếm 37%.
Việc thiếu sự liên kết cũng như nguồn lực sẽ dẫn đến hệ quả là khi thời gian hoàn thiện kéo dài, các kết quả nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo sẽ mất lợi thế cạnh tranh trên thị trường, đặc biệt là trong lĩnh vực công nghệ cao và đổi mới sáng tạo, nơi mà tốc độ triển khai là yếu tố sống còn.
Vì vậy UBND TP.HCM quyết định triển khai Đề án thí điểm chính sách tạo động lực thương mại hóa, đưa nhanh kết quả nghiên cứu, tài sản trí tuệ được tạo ra từ ngân sách nhà nước vào sản xuất, kinh doanh thời gian từ năm 2026 - 2028.
Đối tượng được thụ hưởng chính sách này là các cơ quan được giao quản lý ngân sách nhà nước trong lĩnh vực khoa học và công nghệ; các tổ chức nghiên cứu, trường đại học thực hiện nhiệm vụ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo sử dụng ngân sách nhà nước TP.HCM; doanh nghiệp khoa học và công nghệ, doanh nghiệp khởi nghiệp đổi mới sáng tạo và các tổ chức, cá nhân khác có liên quan trên địa bàn Thành phố.
Để đảm bảo tính khả thi thí điểm trong thời gian ngắn, cấp bách, Đề án tập trung giải quyết 3 vấn đề chính: Cơ chế giao quyền cho tổ chức, cá nhân không là tổ chức chủ trì đối với tài sản hình thành từ việc triển khai nhiệm vụ sử dụng ngân sách nhà nước; chính sách ưu đãi, hỗ trợ về các hoạt động trung gian để phát triển sản phẩm ra thị trường; cơ chế kiểm soát, đánh giá hiệu quả hoạt động thương mại hóa. Các cơ chế này nhằm tạo điều kiện để kết quả nghiên cứu nhanh chóng được thương mại hóa, thúc đẩy giá trị kinh tế - xã hội Thành phố
Đáng lưu ý, với cơ chế tài chính, TP.HCM sẽ hỗ trợ một phần kinh phí từ ngân sách nhà nước đối với tổng kinh phí triển khai nhiệm vụ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo để kích thích doanh nghiệp, thu hút nguồn xã hội hóa tham gia phát triển sản phẩm khoa học và công nghệ, kết quả nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo sử dụng vốn nhà nước theo hình thức giao trực tiếp.
Thành phố cũng sử dụng nguồn kinh phí khoa học và công nghệ từ ngân sách nhà nước để mua sắm tài sản, hàng hóa phục vụ quá trình thử nghiệm và hoàn thiện sản phẩm.
Các tổ chức, cá nhân tham gia thí điểm Đề án được hưởng ưu đãi thuế theo quy định Luật khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo năm 2025.
Trong trường hợp thương mại hóa không thành công, Tổ chức chủ trì hoặc Tổ chức tiếp nhận và các cá nhân tham gia hoạt động thương mại hóa được chấp nhận rủi ro theo Luật khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo năm 2025.
TP.HCM cũng sẽ ưu tiên triển khai hình thành không gian hỗ trợ tư vấn, hỗ trợ các hoạt động trung gian liên quan đến thương mại hóa; Cung cấp dịch vụ định giá tài sản trí tuệ, hỗ trợ các đơn vị chủ trì nghiên cứu trong việc xác định giá trị thực tế của sản phẩm khoa học và công nghệ; Phối hợp với các tổ chức quốc tế và doanh nghiệp lớn để triển khai chương trình cố vấn trong quá trình thương mại hóa; Hình thành mạng lưới hợp tác giữa nhà nước, viện nghiên cứu và doanh nghiệp; Phối hợp với các tổ chức trung gian như văn phòng chuyển giao công nghệ để tìm kiếm đối tác tiềm năng.