Thí điểm chuyển đổi 5 KCN sang sản xuất xanh
Trong bối cảnh định hình lại không gian phát triển mới sau sáp nhập, TP.HCM (mới) hình thành 105 khu công nghiệp (KCN) với tổng diện tích hơn 49.200 ha, trong đó 58 khu đang hoạt động với hơn 22.400 ha.
Nói về định hướng phát triển các KCN sau sáp nhập, ông Bùi Minh Trí, Trưởng ban Ban Quản lý các khu chế xuất và công nghiệp TP.HCM (Hepza) cho biết, Thành phố sẽ phát triển các KCN dựa trên việc tận dụng tối đa lợi thế tự nhiên và xã hội của từng khu vực.
Cụ thể, TP.HCM (cũ) được định vị là trung tâm tài chính, dịch vụ đô thị và công nghiệp công nghệ cao; tỉnh Bình Dương (cũ) là thủ phủ công nghiệp, công nghệ cao và công nghiệp hỗ trợ; trong khi tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (cũ) trở thành trung tâm kinh tế biển, logistics và khu thương mại tự do.
Trên cơ sở đó, Hepza đã trình UBND Thành phố chủ trương thí điểm chuyển đổi 5 KCN gồm Tân Thuận, Tân Bình, Cát Lái, Bình Chiểu và Hiệp Phước theo hướng thu hút ngành nghề thân thiện môi trường, ít thâm dụng lao động và hạn chế tác động tiêu cực đến môi trường.
Trong đó, Khu chế xuất Tân Thuận sẽ chuyển sang thu hút dự án công nghệ cao sau khi hết hạn thuê đất vào năm 2041; KCN Cát Lái sẽ chuyển đổi thành KCN chuyên ngành logistics; KCN Tân Bình sau năm 2047 sẽ trở thành KCN dịch vụ công nghệ cao; KCN Bình Chiểu (Thủ Đức) sẽ chuyển sang mô hình KCN dịch vụ logistics, khu kho lạnh, trung tâm thương mại, giới thiệu sản phẩm, giáo dục, y tế…; KCN Hiệp Phước định hướng phát triển thành KCN sinh thái.
Ông Trí cho biết, trong quá trình chuyển đổi, Thành phố khuyến khích các doanh nghiệp hiện hữu chủ động đổi mới công nghệ, dây chuyền sản xuất; ứng dụng công nghệ cao, công nghệ số, công nghệ xanh và tuần hoàn… nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, bảo vệ môi trường và sử dụng hiệu quả tài nguyên. Những doanh nghiệp không đáp ứng tiêu chí sau khi hết thời hạn thuê đất sẽ buộc phải di dời.
Ở giai đoạn mới, TP.HCM chuyển từ tư duy “thu hút số lượng” sang “lựa chọn có chất lượng”, kiên định ưu tiên các dự án công nghệ cao, ít thâm dụng lao động, hàm lượng tri thức lớn, thân thiện môi trường và có khả năng dẫn dắt chuỗi sản xuất. Đặc biệt, Thành phố tập trung phát triển các lĩnh vực vi mạch - bán dẫn, năng lượng tái tạo, công nghệ sinh học, trung tâm dữ liệu… - những ngành có khả năng lan tỏa mạnh và ít chịu rủi ro thuế quan.
“Ban Quản lý phấn đấu trong 5 năm tới tạo quỹ đất đủ điều kiện cho thuê từ 6.500 - 6.800 ha để phát triển công nghiệp, thu hút khoảng 20-21 tỷ USD vốn đầu tư, đảm bảo mỗi héc-ta đất công nghiệp được sử dụng hiệu quả, góp phần đưa tăng trưởng kinh tế Thành phố đạt mức hai con số”, ông Trí nhấn mạnh.
Đề xuất nhiều cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp chuyển sang sản xuất xanh
Trong bối cảnh cạnh tranh thu hút vốn FDI giữa các quốc gia ngày càng gay gắt, việc chuyển đổi các KCN sang thu hút ngành nghề thân thiện với môi trường được xem là “điểm cộng” giúp TP.HCM nâng cao sức hấp dẫn đối với các tập đoàn lớn. Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi chỉ đạt hiệu quả khi nhận được sự hỗ trợ phù hợp từ phía Nhà nước.
Nhận thức được điều này, Hepza đã đề xuất UBND TP.HCM ban hành các chính sách ưu đãi như giảm tiền thuê đất, hỗ trợ lãi suất vay phục vụ đầu tư đổi mới công nghệ, giảm phí bảo vệ môi trường và rút ngắn thời gian xử lý thủ tục hành chính trong các lĩnh vực môi trường, quy hoạch, xây dựng đối với dự án xanh, dự án sử dụng năng lượng hiệu quả.
Cùng với đó, Hepza sẽ kết nối doanh nghiệp với các nguồn vốn tài chính xanh trong và ngoài nước nhằm hỗ trợ đổi mới công nghệ, tự động hóa dây chuyền, sản xuất thông minh, tiết kiệm năng lượng và phát triển mô hình sản xuất xanh đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.
Ngoài các chính sách tài chính, Hepza đã làm việc với các địa phương lân cận như Tây Ninh, Lâm Đồng và các công ty phát triển hạ tầng KCN để hỗ trợ tìm quỹ đất cho việc di dời những doanh nghiệp không đạt tiêu chí xanh của Thành phố.
Tại Chương trình Tọa đàm CEO với chủ đề “Định hướng đầu tư và phát triển bền vững trong khu công nghiệp” do Báo Tài chính - Đầu tư, Liên chi hội Bất động sản công nghiệp Việt Nam, CTCP Thanh Bình Phú Mỹ và NS BlueScope Việt Nam tổ chức mới đây, ông Võ Thanh Phong, Phó Trưởng Ban Hepza cho biết, cơ quan này đang xây dựng Sổ tay kỹ thuật hướng dẫn chi tiết cho các KCN và doanh nghiệp về quy trình đầu tư hoặc chuyển đổi sang sản xuất xanh, sạch. Bộ tiêu chí này sẽ giúp doanh nghiệp chủ động và thống nhất trong triển khai.
Ông Phong nhấn mạnh rằng, trong quá trình chuyển đổi, yếu tố then chốt vẫn là vai trò của doanh nghiệp, bởi hiện nay việc chuyển sang sản xuất xanh còn gặp nhiều rào cản do hạn chế về tài chính lẫn nguồn nhân lực. “Bất kỳ quá trình chuyển đổi nào cũng có khó khăn; doanh nghiệp khó, Nhà nước cũng khó. Nhưng nếu không đổi mới, không thích ứng với xu hướng xanh - sạch - bền vững, thì trong tương lai gần chúng ta sẽ không còn chỗ đứng trong chuỗi cung ứng toàn cầu”, ông Phong cảnh báo.