Bán đảo Thanh Đa.
Gỡ “nút thắt” pháp lý
Từng được kỳ vọng trở thành khu thể dục thể thao hiện đại bậc nhất TP.HCM, thế nhưng Khu liên hợp Thể dục thể thao quốc gia Rạch Chiếc sau 30 năm quy hoạch vẫn còn dang dở.
Do vậy, trong động thái mới nhất, HĐND TP.HCM đã thống nhất dừng chủ trương đầu tư dự án bồi thường, giải phóng mặt bằng khu liên hợp này. Quyết định đó không phải dấu chấm hết, mà là bước gỡ “nút thắt” pháp lý để Thành phố tiến tới mô hình đầu tư mới phù hợp hơn.
Theo Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được, dự án Khu liên hợp Thể dục thể thao quốc gia Rạch Chiếc đã được thực hiện trong quy hoạch TP.HCM. Hiện tại, Thành phố đang tiếp nhận đầu tư dự án với hình thức hợp đồng BT (xây dựng - chuyển giao).
“Nếu không có gì thay đổi, dự án sẽ khởi công vào Ngày Toàn quốc kháng chiến 19/12 tới. Khu liên hợp được quy hoạch, xây dựng hiện đại, mang tầm quốc tế, có đầy đủ các môn thể thao. Năm năm sau, TP.HCM sẽ có khu liên hợp đủ sức để tổ chức các sự kiện thể thao quốc tế và khu vực”, ông Được nói.
Dự án bồi thường, giải phóng mặt bằng Khu liên hợp được HĐND TP.HCM thông qua chủ trương từ tháng 3/2018 với tổng vốn hơn 8.000 tỷ đồng. Đến nay, dự án vẫn dừng ở bước chuẩn bị đầu tư và đã sử dụng gần 1,4 tỷ đồng cho công tác khảo sát, đo vẽ bản đồ.
Đối với phần xây lắp của dự án, TP.HCM có chủ trương kêu gọi đầu tư các dự án thành phần theo hình thức PPP (đối tác công tư), hoặc lựa chọn nhà đầu tư có sử dụng đất, không sử dụng vốn đầu tư công. Theo quy định của Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư, dự án bồi thường, giải phóng mặt bằng Khu liên hợp cần dừng chủ trương để có cơ sở thực hiện theo hình thức PPP.
Sau khi dừng chủ trương đầu tư dự án bồi thường, giải phóng mặt bằng, UBND TPHCM sẽ chỉ đạo các đơn vị liên quan thực hiện thanh quyết toán chi phí chuẩn bị dự án. Thành phố sẽ kêu gọi, lựa chọn nhà đầu tư cho Khu liên hợp theo quy định.
Được biết, nhiều doanh nghiệp tham gia đề xuất đầu tư Khu liên hợp, trong đó Công ty cổ phần Tập đoàn Mặt Trời (Sun Group) đề xuất nghiên cứu triển khai các dự án hạ tầng xã hội trọng điểm tại TP. Thủ Đức (cũ) theo hình thức hợp đồng BT với cơ chế đối ứng bằng quỹ đất và quyền đầu tư tại Khu đô thị Trường Thọ (khoảng 147 ha). Các dự án này gồm Khu liên hợp Thể dục thể thao quốc gia Rạch Chiếc quy mô khoảng 187 ha và Khu công viên lịch sử - văn hóa dân tộc khoảng 395 ha.
Tương tự, dự án Khu đô thị Bình Quới - Thanh Đa có diện tích hơn 400 ha, nằm cách trung tâm TP.HCM khoảng 6,5 km, được bao quanh bởi sông Sài Gòn và kênh Thanh Đa, dù được phê duyệt từ năm 1992 nhưng nhiều lần thay đổi nhà đầu tư trước đây không mang lại kết quả nên bị “treo” suốt hơn 30 năm.
Trong động thái mới nhất, HĐND TP.HCM đã đồng ý đưa Khu đô thị mới Bình Quới - Thanh Đa vào danh mục các khu đất sẽ tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư đối với các dự án sử dụng đất trên địa bàn trong năm 2025.
Theo UBND TP.HCM, việc áp dụng hình thức đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thay vì đấu giá quyền sử dụng đất là do khu đất Bình Quới - Thanh Đa chưa hoàn tất bồi thường giải phóng mặt bằng, chưa đáp ứng điều kiện tổ chức đấu giá theo Luật Đất đai. Nhà đầu tư trúng thầu sẽ được giao hoặc cho thuê đất để thực hiện dự án theo hồ sơ đề xuất kỹ thuật, tài chính và năng lực đã cam kết.
Thực tế, từ tháng 8/2025, UBND TP.HCM đã có động thái khởi động lại dự án Bình Quới - Thanh Đa sau nhiều thập kỷ “nằm trên giấy”. Thành phố đã ban hành Quyết định phê duyệt điều chỉnh quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2000 Khu đô thị mới Bình Quới - Thanh Đa (phường 28, quận Bình Thạnh cũ, nay là phường Bình Quới).
Theo quy hoạch được điều chỉnh, khu vực này sẽ trở thành trung tâm đô thị và công viên ngập nước, phát triển khu đô thị du lịch hiện đại, đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật - xã hội, gắn với các công viên, vùng ngập nước và không gian cảnh quan sinh thái.
Quy hoạch cũng định hướng phát triển khu trung tâm đô thị cao tầng, giảm mật độ xây dựng, giảm diện tích đất hỗn hợp để tăng không gian công cộng và sinh thái. Hệ thống chức năng của khu đô thị sẽ đa dạng gồm nhà ở, văn phòng, khách sạn, thương mại - dịch vụ, hành chính, văn hóa và du lịch ven sông.
Động thái đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư lần này cùng với việc điều chỉnh quy hoạch lại Bán đảo Bình Quới - Thanh Đa được kỳ vọng sẽ “phá băng” cho dự án, đánh thức tiềm năng của bán đảo giữa lòng TP.HCM.
Những chuyển động mới
Sau gần 2 thập kỷ bị “treo” vì vướng giải phóng mặt bằng, dự án Khu đô thị Đại học quốc tế Berjaya quy mô 880 ha tại TP.HCM dự kiến khởi công vào tháng 12 tới.
Theo kết luận của Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được tại cuộc họp Tổ công tác đặc biệt, Sở Quy hoạch - Kiến trúc được giao khẩn trương lập trình, thẩm định và phê duyệt đồ án quy hoạch phân khu, đồng thời hướng dẫn chủ đầu tư dự án lập đồ án quy hoạch chi tiết tỷ lệ 1/500, trình cấp có thẩm quyền thẩm định, phê duyệt trong tháng 11, đảm bảo tối ưu hóa thời gian thực hiện.
 |
Bán đảo Thanh Đa là đất nông nghiệp, lại vướng quy hoạch “treo” nên người dân rất khó khăn. Ảnh: Lê Toàn. |
UBND TP.HCM cũng đề nghị các sở ngành liên quan và nhà đầu tư chủ động phối hợp, tập trung triển khai các nhiệm vụ được giao nhằm bảo đảm khởi công dự án đúng kế hoạch. Thành phố nhấn mạnh, đây là mục tiêu cần ưu tiên tập trung triển khai nhanh.
Dự án Khu đô thị Đại học quốc tế Berjaya được cấp giấy chứng nhận đầu tư từ năm 2008 và được phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư vào đầu năm nay. Dự án do Công ty cổ phần Đô thị Đại học quốc tế Berjaya Việt Nam làm chủ đầu tư.
Theo chủ trương mới, chủ đầu tư có thêm 10 năm để hoàn thành dự án, bao gồm bồi thường, giải phóng mặt bằng và xây dựng, với tổng vốn đầu tư 59.000 tỷ đồng. Dự án hướng tới phát triển khu đô thị đại học quốc tế gồm khu giáo dục từ tiểu học đến đại học, khu dân cư, thương mại - dịch vụ, giải trí, y tế, thể thao, công viên và công viên công nghệ thông tin.
Ngoài những dự án trên, nhiều dự án bị dừng triển khai kéo dài do vướng pháp lý khác tại khu vực trung tâm TP.HCM cũng có những biến chuyển mới.
Chẳng hạn, với dự án One Central Saigon, Sở Xây dựng TP.HCM cho biết đang được Thành phố gỡ vướng pháp lý từng phần. Thành phố đã chấp thuận việc chuyển nhượng, điều chỉnh dự án, gia hạn tiến độ thêm 48 tháng, cùng với đó giao Sở Xây dựng hướng dẫn chủ đầu tư hoàn tất các thủ tục để dự án triển khai theo kế hoạch.
Ban đầu, dự án One Central Saigon có tên The Spirit of Saigon, là một cao ốc phức hợp gồm trung tâm thương mại, văn phòng, căn hộ, khách sạn 6 sao nằm trên tổng diện tích đất hơn 8.500 m2, thời hạn sử dụng 50 năm kể từ tháng 4/2013.
Sau thời gian phát triển cầm chừng, năm 2021, dự án được Viva Land giới thiệu là đơn vị phát triển, Newtecons là nhà thầu. Tuy nhiên, khi vụ việc Vạn Thịnh Phát nổ ra, toàn bộ thông tin Viva Land trên tường rào dự án bị xóa bỏ và công trường cũng không còn thi công sôi động như trước.
Có thể thấy, sự rốt ráo vào cuộc của chính quyền TP.HCM sau sắp xếp lại địa giới hành chính được kỳ vọng sẽ đẩy nhanh tốc độ gỡ vướng pháp lý, tăng khả năng tái khởi động cho các công trình, dự án dở dang đang án ngữ trên những khu đất “kim cương” của TP.HCM. Bởi những dự án “đắp chiếu” kéo dài không đơn thuần là vài chục, vài trăm héc-ta đất bỏ hoang, mà còn là sự lãng phí cơ hội, người dân bị treo quyền lợi, doanh nghiệp mất động lực và Thành phố chậm nhịp tăng trưởng suốt nhiều năm.
