Không dám ngủ vì sợ sập nhà
Theo báo cáo của Sở Xây dựng TP.HCM, trong số 152 chung cư xuống cấp, có 85 chung cư có thể tiếp tục sử dụng được, nhưng phải kiểm định, đánh giá chất lượng để xác định lập cấp bảo trì. Ngoài ra, có 63 chung cư xuống cấp nặng cần phải di dời và 4 chung cư đã xuống cấp nghiêm trọng.
Chung cư 727 Trần Hưng Đạo (Quận 5) là một trong những chung cư xuống cấp nặng, cần phải di dời. Chung cư này được xây dựng từ trước năm 1975, tường bên trong nhiều căn hộ bị nứt, thấm dột. Hành lang trong chung cư bị ngập đầy nước, lan can bằng sắt bị gỉ, có thể đổ gãy bất cứ lúc nào. Theo báo cáo của UBND quận 5, hiện chung cư này có 543 hộ dân đang sinh sống. Nhiều năm qua, người dân trong chung cư luôn sống trong tâm trạng nơm nớp lo sợ nhà bị sập đổ. Họ đã nhiều lần yêu cầu được sửa chữa, nhưng chỉ được 2 lần vào năm 1996, 2001 và việc sửa chữa cũng chỉ mang tính đối phó, chắp vá tạm bợ. Một người dân đang sống tại chung cư này bức xúc: “Cứ mỗi lần chung cư bị ngập nước, từng mảng bê tông trên trần bị bong ra, rơi xuống rất nguy hiểm, chúng tôi lại có đơn gửi chính quyền địa phương kiến nghị có biện pháp sữa chữa, khắc phục. Chính quyền cũng đã rất nhiều lần hứa sẽ di dời, nhưng đến nay lời hứa này vẫn chỉ là ... lời hứa”.
Tương tự, chung cư Nguyễn Kim (quận 10) là một trong những chung cư có “tuổi thọ” lâu nhất của Thành phố, với khoảng 600 hộ đang sinh sống. Ông Nguyễn Chí Thành, Trưởng Ban quản trị chung cư Nguyễn Kim cho biết, chung cư này có 5 lô, trong đó 2 lô O và K bị xuống cấp trầm trọng nhất. Hệ thống thoát nước ở đây bị hư hỏng, làm nước thấm sâu vào các bờ tường, khiến kết cấu bên trong bị mục, gỉ sắt. “Chúng tôi nghe nói đến việc di dời chung cư này từ 10 năm qua, nhưng đến giờ đã thấy gì đâu?!”, ông Thành cho biết.
Loay hoay bài toán di dời
Ông Huỳnh Khắc Cần, Chủ tịch UBND quận 10 cho biết, UBND quận đã quy hoạch toàn bộ các cụm chung cư cũ thành những cụm chung cư cao tầng, hiện đại, đáp ứng được nhu cầu nhà ở và chỉnh trang đô thị. Song việc triển khai di dời, lập dự án gặp nhiều khó khăn, nhất là vướng quy hoạch. UBND quận 10 đã mời những chuyên gia đầu ngành tham gia lập đề án, nhưng khi thẩm định chẳng hiểu sao vẫn không đạt. Và như vậy, nhiều dự án được mang lên mang về kéo dài nhiều năm, nhưng chưa thể triển khai được.
Cũng theo UBND quận 10, về cơ chế ưu đãi, hiện Thành phố đã có chủ trương khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia, nhưng chính sách cụ thể lại chưa có, nên việc kêu gọi đầu tư cũng gặp không ít trở ngại.
Trao đổi với chúng tôi, một cán bộ có thẩm quyền của Sở Xây dựng TP.HCM cho rằng, giải quyết được vấn đề này không thể một sớm một chiều. Bởi việc triển khai thực hiện các dự án gặp rất nhiều vướng mắc phải tháo gỡ. Ví như vướng mắc trong công tác kiểm định mức độ xuống cấp của các chung cư và di dời người dân để sửa chữa xây mới chung cư. Hầu hết người dân sống trong các khu chung cư có diện tích khá nhỏ, giá trị bồi thường không đủ để họ mua lại những căn hộ mới, nên việc giải toả, đền bù gặp không ít khó khăn.
Theo ông Nguyễn văn Hiệp, Phó giám đốc Sở Xây dựng TP. HCM, hiện có nhiều doanh nghiệp muốn tham gia đầu tư cải tạo các chung cư cũ, nhưng việc triển khai thu hút đầu tư tại các quận huyện còn chậm. Cụ thể, chung cư Nguyễn Kim, UBND quận 10 đã tổ chức nhiều cuộc họp để di dời, xây mới, nhưng đến nay vẫn chưa triển khai được, vì chưa có quy hoạch 1/500. Sở Xây dựng đề nghị quận 10 tổ chức hội nghị để thu hút các nhà đầu tư tham gia đấu thầu, nhưng quận này lại muốn chọn phương án chỉ định thầu. Đây cũng là mong muốn của một số quận khác như quận 3, 5, 11. Tuy nhiên, qua kiểm tra, các đơn vị này đều chưa đủ năng lực đáp ứng yêu cầu.
Liên quan đến vấn đề giải quyết nâng cấp, cải tạo các chung cư cũ, xuống cấp tại các địa phương trước năm 2015, Chính phủ vừa ban hành Nghị quyết số 342007/NQ-CP, trong đó đề ra các quy định hướng dẫn, cũng như nhiều chính sách thu hút các nhà đầu tư tham gia vào chương trình này. Đây là hành lang pháp lý vô cùng quan trọng để các địa phương thực hiện giải quyết nâng cấp, cải tạo các chung cư cũ. Song việc áp dụng như thế nào để triển khai một cách hiệu quả còn phụ thuộc rất nhiều vào sự phối hợp đồng bộ giữa các ban ngành của từng địa phương.