Tổng Kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc cho biết, các dự án đầu tư công xảy ra thất thoát tương đối lớn.
Trao đổi với báo chí bên hành lang Quốc hội, Tổng Kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc cho biết, trong năm 2019 sẽ kiểm toán dự án cao Đà Nẵng - Quảng Ngãi.
Nhiều người cho rằng, cơ quan kiểm toán nên vào cuộc để làm rõ những vấn đề liên quan đến dự án cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi 34.000 tỷ đồng đang gây bức xúc cho xã hội, thưa ông?
Có chứ! Do dự án cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi vừa mới làm xong nên bây giờ chúng tôi chưa kiểm toán. Nhưng trong kế hoạch tới đây chúng tôi sẽ thực hiện kiểm toán đối với dự án này. Cụ thể, dự án sẽ được đưa vào kế hoạch kiểm toán trong năm 2019.
Quá trình thực hiện kiểm toán sẽ tập trung vào những nội dung gì, thưa ông?
Đơn vị kiểm toán sẽ tiến hành kiểm toán toàn diện hoạt động của dự án cao tốc Đà Nẵng - Quảng Ngãi, từ yếu tố tuân thủ pháp luật cho đến các vấn đề về giá trị công trình, cùng nhiều nội dung quan trọng khác liên quan đến dự án.
Chủ đầu tư có nói nguyên nhân đường cao tốc hỏng có yếu tố “do mưa nhiều”. Theo ông, yếu tố thời tiết ảnh hưởng đến chất lượng công trình ra sao?
Lý do đó không phải. Khi xây dựng định mức quy trình dự án thì phải chịu đựng được trong mọi yếu tố thời tiết. Ông nói như thế là không đúng. Ví dụ như ở Ấn Độ, thời tiết của họ nóng đến 50 độ C, nhưng đường của họ có chảy đâu.
Nguyên nhân hỏng ở đây hoặc là do nền hoặc do mặt đường cao tốc. Nếu do mặt đường thì có thể do thi công không đúng, thi công ẩu, hoặc ăn bớt, hoặc đưa chủng loại vật liệu vào không đúng.
Cao tốc 34.000 tỷ đồng vừa đưa vào sử dụng đã lỗ chỗ "ổ gà".
Với những gì dư luận phản ánh trong thời gian qua, cùng kinh nghiệm kiểm toán các dự án tương tự, cá nhân ông nhìn nhận, đánh giá thế nào về những vi phạm trong dự án cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi?
Cái này cũng còn tùy, nhưng nói chung là chất lượng công trình không đảm bảo. Mà dự án không đảm bảo có thể có mấy lý do: Một là do vật liệu không đảm bảo, hai là do quá trình thi công không đúng, và thứ 3 có thể không phải do phần nền, mà rơi vào phần mặt, nên có thể cấp phối không đúng.
Vừa qua đại biểu Quốc hội, Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp Lê Thị Nga đã yêu cầu làm rõ và giải trình nghiêm túc, tại sao tuyến đường cao tốc Đà Nẵng – Quảng Ngãi vừa làm xong đã xuống cấp. Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng, nếu để Bộ GTVT vào cuộc kiểm tra thì có thể không đảm bảo khách quan. Theo ông dự án này có cần Uỷ ban nào đó của Quốc hội hoặc cơ quan Thanh tra Chính phủ vào cuộc?
Trước mắt chúng ta cứ phải để cho cơ quan chủ quản là Bộ GTVT vào cuộc kiểm tra, làm rõ trách nhiệm trước. Còn sau khi kiểm tra mà thấy có dấu hiệu không khách quan thì các cơ quan độc lập, hoặc cơ quan cấp trên sẽ vào cuộc.
Thất thoát 2% tổng mức đầu tư
Từ nhận định thực tế cũng như kinh nghiệm trước đây, Tổng kiểm toán có thể cho biết, tình trạng thất thoát lãng phí trong các dự án đầu tư công ra sao?
Đối với các dự án đầu tư công, nói chung tình trạng thất thoát xảy ra tương đối lớn. Tôi chưa thể nói cụ thể về từng dự án, nhưng với những dự án đã được kiểm toán, bình quân cũng phải thất thoát lên tới hơn 2% tổng mức đầu tư. Chẳng hạn một dự án có tổng mức đầu tư 10 nghìn tỷ, thất thoát 2%, tức là tương đương với 200 trăm tỷ.
Để ngăn chặn tình trạng trên, giải pháp quan trọng ở đây là gì?
iải pháp quan trọng hàng đầu là phải tăng cường xử lý trách nhiệm, tăng cường công tác thanh tra, kiểm toán. Đặc biệt cần phải xử lý nghiêm trách nhiệm người đứng đầu. Ví dụ với cơ quan chủ quản đầu tư dự án, bộ trưởng nào quyết thì phải chịu, còn giao cho chủ đầu tư thì ông ấy phải chịu trách nhiệm.
Thông thường, cơ quan chủ quản đầu tư dự án có trách nhiệm trong việc thiếu kiểm tra, buông lỏng trách nhiệm. Còn trách nhiệm đối với chủ đầu tư là không kiểm tra Ban Quản lý dự án, buông lỏng trách nhiệm, hoặc thậm chí có sự thông đồng, trục lợi.
