Tổng giám đốc Mekong Capital: Yêu Việt Nam và đam mê sự tăng trưởng

Hai mươi năm gắn bó với Việt Nam đủ để Chad Ovel hiểu về đất nước hình chữ S, có một tổ ấm với cô vợ người Việt cùng hai con gái xinh xắn, một trải nghiệm đầy thú vị trong sự nghiệp và có thể nói tiếng Việt trôi chảy như người bản xứ. Chad thích khám phá những điều thuộc về văn hóa, giá trị cốt lõi của một quốc gia.

Điều đó cũng giống như trong đầu tư, kinh doanh, nếu bạn muốn hiện thực hóa một mối quan hệ, nắm bắt một cơ hội để thành công, trước hết bạn phải am hiểu về đối tác cũng như văn hóa của doanh nghiệp đó. Chad thuộc tuýp người ưa lắng nghe, hài hước và thường đặt những câu hỏi thú vị khi thảo luận để tìm ra câu trả lời tốt nhất. Năm 1996, sau khi tốt nghiệp thạc sĩ ở Mỹ, Chad rời xứ cờ hoa và đến Hà Nội. Từ đó, Chad bắt đầu cuộc phiêu lưu trọn vẹn với Việt Nam. 

Vì sao ông chọn Việt Nam để phát triển sự nghiệp?

Tôi đã sống và làm việc ở Việt Nam 20 năm. Trong khoảng thời gian này, tôi có cơ hội đảm trách việc khởi xướng thành lập các công ty con, chi nhánh công ty tại một số thị trường trong khu vực châu Á như Myanmar, Bhutan và Malaysia. Hơn nữa, tôi cũng làm việc với các nhà cung cấp và có khách hàng gần như ở khắp các quốc gia châu Á và các vùng lân cận, từ Hàn Quốc cho đến Trung Đông.

Dù có nhiều cơ hội để khám phá và làm việc ở nhiều nước có nền văn hóa kinh doanh khác nhau nhưng Việt Nam vẫn là lựa chọn ưu tiên của tôi. Tôi yêu đất nước này với những lý do vô cùng đơn giản. Bên cạnh vẻ đẹp thiên nhiên, tôi đánh giá cao lực lượng lao động ở Việt Nam, họ có trình độ, chuyên môn cao, cộng với sự tận tâm trong công việc để hướng đến sự thành công cả ở góc độ cá nhân lẫn tổ chức.

Ngoài ra, Chính phủ cũng đang tạo điều kiện và thể hiện cam kết rất cao cho sự phát triển lâu dài và bền vững của khu vực tư nhân. Và hơn hết, tinh thần kinh doanh ở Việt Nam vượt trội so với nhiều thị trường khác trong khu vực châu Á.

Từng giữ nhiều vai trò khác nhau trước khi đảm trách chức Giám đốc Điều hành của ScanCom Việt Nam (giai đoạn 2000 - 2006), quản lý hơn 6.000 nhân viên và tạo tăng trưởng ấn tượng cho Công ty: từ doanh thu 15 triệu USD tăng lên 150 triệu USD, đưa ScanCom trở thành doanh nghiệp xuất khẩu đồ gỗ nội thất lớn nhất tại Việt Nam năm 2006, điều gì khiến ông nhớ nhất?

Tại ScanCom, tôi chỉ là một thành viên của đội ngũ trẻ và chăm chỉ làm việc cùng nhau, với tinh thần đồng đội tuyệt vời. Ở đây, chúng tôi chia sẻ chung một tầm nhìn lớn là phát triển kinh doanh cho doanh nghiệp, mỗi cá nhân phải chịu trách nhiệm với phần công việc của mình một cách nghiêm túc dựa trên nền tảng hỗ trợ lẫn nhau chặt chẽ.

Một trong những lý do quan trọng để tôi được chọn vào vị trí dẫn dắt các hoạt động sản xuất của ScanCom tại Việt Nam là kỹ năng giao tiếp bằng tiếng Việt và cam kết của tôi trong việc hỗ trợ 80 nhà máy đối tác, một nhân tố không kém phần quan trọng trong sự thành công của chúng tôi.

 Cách tiếp cận này giúp chúng tôi có ưu thế để làm việc với một số lượng rất lớn các nhà cung cấp gỗ và đồ nội thất. Chúng tôi muốn truyền tải tinh thần "chia sẻ, tương trợ" lẫn nhau vượt ra khỏi nội bộ doanh nghiệp và thể hiện với đối tác bên ngoài trên nguyên tắc "win-win". Tôi mong muốn họ cảm nhận được họ chính là một phần của "gia đình ScanCom".

Mọi thứ ở ScanCom Việt Nam đang tốt, vì sao năm 2006 ông lại quyết định chuyển sang công ty khác?

Tôi chấp nhận lời mời từ người sáng lập Công ty cổ phần Xây dựng Kiến trúc AA (AA Corporation), ông Nguyễn Quốc Khanh, để hỗ trợ ông trong việc phát triển kinh doanh. Theo đó, thông qua việc chia sẻ những kỹ năng và kinh nghiệm tôi có được khi làm việc cho một công ty nội thất có vốn đầu tư nước ngoài để hỗ trợ một công ty địa phương tăng trưởng nhằm vươn ra khẳng định vị trí trên thị trường quốc tế ở chính lĩnh vực họ hoạt động.

Đến cuối cuộc hành trình tại AA Corporation, tôi là một thành viên của đội ngũ lãnh đạo Công ty và chúng tôi đã thành công trong việc thực hiện mục tiêu "quốc tế hóa" đó. AA Corporation hiện đã trở thành một trong những nhà thiết kế, cung cấp nội thất tốt nhất cho những khách sạn hạng sang trên thế giới.

Ông đã gia nhập đội ngũ lãnh đạo của Mekong Capital như thế nào?

Kể từ thời điểm Mekong Capital là cổ đông của AA Corporation (2003 - 2011), tôi có nhiều cơ hội làm việc với họ. Đó là những trải nghiệm quan trọng để tôi có thể nhận thấy cách họ tạo ra giá trị cho công ty mà họ đầu tư. Từ đó, tôi nảy ra ý định thú vị là kết hợp những kinh nghiệm từ trước đến nay của bản thân và những chia sẻ từ họ để trở thành một nhà đầu tư cổ phần tư nhân.

Vì thế, khi Chris Freund, nhà sáng lập Mekong Capital, mời tôi tham gia đội ngũ lãnh đạo Công ty cùng với anh ấy, tôi đã nhiệt tình hưởng ứng. Tại Mekong Capital, tôi đảm trách cùng lúc hai vai trò quan trọng, cụ thể là thành viên Ban lãnh đạo và Ban cố vấn đầu tư của Công ty.

Tôi chịu trách nhiệm tìm kiếm những khoản đầu tư mới, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển, tái cấu trúc doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp tăng trưởng vượt bậc sau khi Mekong Capital đầu tư vào và đảm bảo thoái vốn thành công. Hiện tôi đang thực hiện mục tiêu này cho những khoản đầu tư dài hạn tại Công ty Đầu tư Kinh doanh nhà Intresco, Traphaco và Nam Long.

Nhìn lại con đường sự nghiệp của ông, không khó để nhận thấy ông thường quyết định rẽ sang một hướng mới khi doanh nghiệp ông đang điều hành đã hoạt động ổn định và tăng trưởng cao. Ông có thể chia sẻ vì sao có sự chuyển hướng này? Ông không thích sự bình lặng?

Tôi là người có năng lượng dồi dào và niềm đam mê về sự tăng trưởng. Mỗi lần quyết định thay đổi khi đang ở đỉnh cao của công việc, tôi đều cảm thấy bản thân mình đã đạt được mục tiêu ban đầu mình đề ra, đó là tạo ra sự tăng trưởng liên tục cho công ty và xây dựng một đội ngũ lãnh đạo mạnh mẽ có thể duy trì việc kinh doanh khi tôi rời đi.

Trách nhiệm cuối cùng của một nhà lãnh đạo doanh nghiệp, theo tôi, là phải xây dựng được đội ngũ nhân sự mà khi không có mặt bạn, mọi việc vẫn chạy bình thường. Cả hai công ty tôi từng làm việc là ScanCom và AA Corporation đã tiếp tục phát triển thịnh vượng và lợi nhuận được cải thiện liên tục sau khi tôi chuyển sang tìm kiếm cơ hội mới. Nếu điều ngược lại xảy ra, tức các công ty này không thể tiếp tục phát triển bền vững khi tôi không còn tham gia đội ngũ lãnh đạo thì tôi xem đó là một thất bại của bản thân.

Khi gia nhập Mekong Capital, ông chịu trách nhiệm mảng tái cấu trúc doanh nghiệp và thoái vốn thành công tại các công ty Mekong Capital đầu tư. Vậy, việc tái cấu trúc một công ty địa phương khó như thế nào?

Thách thức lớn nhất tôi nhận thấy là thiếu tầm nhìn thiết thực. Nhiều công ty trong nước chỉ đơn giản so sánh bản thân với các đối thủ của họ ở Việt Nam. Nhưng nếu một công ty ở Việt Nam thực sự muốn vươn đến vị trí cao nhất, được các cổ đông, khách hàng, nhân viên, các đối tác, thậm chí là đối thủ trong lĩnh vực của họ tôn trọng, nói đúng hơn là ngưỡng mộ, thì họ phải nhìn ra bên ngoài và so sánh với các công ty hoạt động tốt nhất trên thế giới, không phải đối thủ cạnh tranh trực tiếp của họ tại Việt Nam.

Khi ấy, các nhà lãnh đạo công ty sẽ tự động cải thiện hệ thống, quy trình sản xuất, sản phẩm và các chính sách để đáp ứng mục tiêu phát triển nhanh, bền vững và đủ năng lực cạnh tranh, phản ứng trước những tác động bên ngoài.

Với kinh nghiệm 20 năm sống và làm việc tại Việt Nam, ông nhận thấy ưu và nhược điểm của các công ty tư nhân Việt Nam hiện nay là gì?

Theo quan điểm của tôi, những thế mạnh chính tôi có thể nhìn thấy ở các doanh nghiệp địa phương trước hết là thái độ và tinh thần "có thể làm". Khi bạn nghĩ được như thế, tức bạn sẵn sàng va chạm, sẵn sàng triển khai công việc, không bi quan.

Tiếp đến là có cách tiếp cận sáng tạo để hoàn thành mục tiêu gần như không thể và cuối cùng là sự tháo vát, chăm chỉ để đạt được sự tăng trưởng đáng kinh ngạc với rất ít tài nguyên (vốn, công nghệ...).

Tuy nhiên, tôi vẫn tiếp tục thấy những hạn chế cần phải khắc phục, đó là khá bảo thủ trong việc xây dựng đội ngũ quản lý tốt nhất trong lĩnh vực của họ. Hai là, khi gặp phải vấn đề, dẫn đến không đạt được các mục tiêu đề ra, doanh nghiệp chưa nỗ lực tìm kiếm các nguyên nhân gốc và xử lý chúng một cách triệt để. Và thứ ba là đánh giá thấp tầm quan trọng của việc tiếp cận để tìm các chuyên gia giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực mình đang hoạt động.

Được biết, ngoài thời gian dành cho công việc và gia đình, ông còn có đam mê leo núi. Có mối quan hệ nào giữa chinh phục các ngọn núi và tính cách của ông?

Chinh phục một đỉnh núi giống như bạn đang làm kinh doanh, khi đứng ở chân núi thì bạn rất háo hức nghĩ về giây phút vinh quang trên đỉnh núi. Nhưng khi bước vào hành trình chinh phục đỉnh cao, bạn chắc chắn không tránh khỏi những trở ngại, ý định muốn bỏ cuộc cứ liên tục xuất hiện.

Nhưng đó là những phút giây có tính quyết định và lòng kiên trì được thử thách. Nếu vượt qua, bạn sẽ tận hưởng được cảm giác thú vị khi thưởng ngoạn cảnh quan trên đỉnh núi với một tầm nhìn xa, rộng. Có lẽ cũng chính vì đam mê và suy nghĩ ấy mà bản thân tôi luôn yêu thích sự khám phá và nỗ lực để có được kết quả cao nhất.

Ông có nghĩ đến một lúc nào đó sẽ rời Việt Nam để bắt đầu một hành trình mới?

Chỉ có một lý do khiến tôi rời Việt Nam là vì hai cô công chúa nhỏ của tôi. Nếu các con chọn đi học ở nước ngoài khi trưởng thành, tôi sẽ vì chúng. Tôi luôn muốn sống gần các con. Gia đình là tài sản quý báu nhất của tôi.

Tình yêu dành cho đất nước, con người Việt Nam của tôi rất lớn và tôi tin vào sự phát triển của Việt Nam, vào những cơ hội tốt tại Việt Nam để bất kỳ ai cũng có thể trở thành một nhà đầu tư thành công. Tuy nhiên, tôi sẵn sàng gác những chuyện đó sang một bên để được sống gần tổ ấm bé nhỏ của mình. Đó mới là hạnh phúc, là hành trình cuối cùng của tôi.