Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm phát biểu tại phiên khai mạc kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XV.
Kỳ họp Quốc hội đầu tiên thể chế hóa Nghị quyết Hội nghị TW 10 khóa XIII
Phát biểu tại phiên khai mạc kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XV sáng nay (21/10), Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm nhấn mạnh, đây là kỳ họp có khối lượng công việc lớn nhất kể từ đầu nhiệm kỳ đến nay và cũng là kỳ họp đầu tiên có trách nhiệm thể chế hoá Nghị quyết Hội nghị Trung ương 10 khoá XIII, khẩn trương đưa chủ trương của Đảng vào thực tiễn cuộc sống, giải quyết nhiều vấn đề quan trọng khác của đất nước, tạo tiền đề, chuẩn bị ngay về mọi mặt đưa đất nước bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
Trước đó, Hội nghị lần thứ 10 Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII đã thành công rất tốt đẹp. Tại Hội nghị, Ban Chấp hành Trung ương đã đánh giá: Từ đầu nhiệm kỳ Đại hội XIII đến nay, tình hình thế giới, khu vực có nhiều diễn biến phức tạp, có vấn đề vượt dự báo, chưa từng có tiền lệ, đặt ra khó khăn, thách thức rất lớn đối với nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng từ trần là mất mát to lớn, để lại niềm tiếc thương vô hạn trong đồng bào và chiến sỹ cả nước.
Trong bối cảnh khó khăn đó, Đảng ta đã thể hiện bản lĩnh kiên cường, là một khối thống nhất về ý chí và hành động, sớm kiện toàn lãnh đạo Đảng, Nhà nước với sự đồng thuận cao, từ đó lãnh đạo, chỉ đạo cả hệ thống chính trị nỗ lực, cố gắng, tiếp tục đạt được những thành tựu to lớn, toàn diện trên các lĩnh vực.
Các mục tiêu, nhiệm vụ chủ yếu của năm 2024 cơ bản hoàn thành và vượt so với chỉ tiêu đề ra, trong đó có nhiều điểm sáng tích cực: Chính trị xã hội ổn định; tăng trưởng kinh tế đạt mức cao so với khu vực và thế giới, các cân đối lớn được bảo đảm; văn hóa, xã hội tiếp tục phát triển, đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân ngày càng được đáp ứng tốt hơn…
Trong thành tựu chung của đất nước, có đóng góp rất quan trọng của Quốc hội nói chung, Quốc hội khoá XV nói riêng. Trong thời gian qua, hoạt động của Quốc hội đã có nhiều đổi mới, thực chất và hiệu quả hơn.
Đặc biệt, về lập pháp, từ đầu nhiệm kỳ đến nay Quốc hội đã thông qua 43 luật, hơn 60 nghị quyết; Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành 45 nghị quyết và 03 pháp lệnh. Ngay trong kỳ họp thứ 8 này, Quốc hội dự kiến tiếp tục thông qua 15 dự luật, 02 Nghị quyết và cho ý kiến 13 dự thảo luật, trong đó 01 luật sửa 03 luật trong lĩnh vực đầu tư; 01 luật sửa 07 luật trong lĩnh vực tài chính, quản lý tài sản, có những dự án Luật rất mới phù hợp với xu thế phát triển như Luật dữ liệu và Luật Công nghiệp công nghệ số, thể hiện tinh thần trách nhiệm rất cao của Quốc hội, Chính phủ đã khẩn trương quán triệt, triển khai thực hiện ngay chủ trương Hội nghị Trung ương 10.
Các văn bản này góp phần quan trọng hoàn thiện hệ thống pháp luật, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, khắc phục điểm nghẽn, điều chỉnh các mặt của đời sống kinh tế - xã hội, bảo đảm quyền con người và phục vụ phát triển đất nước.
 |
Thể chế đang là “điểm nghẽn” của “điểm nghẽn”
Mặc dù đánh giá cao hoạt động của Quốc hội từ đầu nhiệm kỳ tới nay, song Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tô Lâm cũng thẳng thắn nhìn nhận, trong tổ chức và hoạt động của Quốc hội vẫn còn những tồn tại, hạn chế cần sớm được khắc phục. Trong 3 điểm nghẽn lớn nhất hiện nay là thể chế, hạ tầng và nhân lực, thì thể chế là “điểm nghẽn” của “điểm nghẽn”.
Cụ thể, chất lượng xây dựng, hoàn thiện pháp luật chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn, một số luật mới ban hành đã phải sửa đổi; các quy định chưa thực sự đồng bộ, còn chồng chéo, nhiều quy định còn khó khăn, cản trở việc thực thi, gây thất thoát, lãng phí các nguồn lực; chưa tạo môi trường thực sự thuận lợi để thu hút nguồn lực của các nhà đầu tư trong và ngoài nước, khơi thông nguồn lực trong dân.
Bên cạnh đó, thủ tục hành chính còn rườm rà, dịch vụ công trực tuyến tuy được cải tiến nhưng chưa thuận tiện, thông suốt; tổ chức thực thi pháp luật, chính sách vẫn là khâu yếu. Phân cấp, phân quyền chưa triệt để, chưa rõ trách nhiệm; sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy hành chính Nhà nước tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, giảm đầu mối, giảm cấp trung gian còn bất cập, một bộ phận còn cồng kềnh, chồng lấn giữa lập pháp và hành pháp, chưa thực sự đáp ứng yêu cầu nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý.
“Những tồn tại, hạn chế kéo dài nhiều năm cần khẩn trương khắc phục, không để cản trở phát triển, gây lãng phí, lỡ thời cơ phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới. Đây là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, nhưng trọng trách rất lớn đặt lên vai của Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội và Chính phủ”, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước nhất mạnh.
Kiểm soát quyền lực trong xây dựng pháp luật, kiên quyết chống “lợi ích nhóm”
Trước những tồn tại hiện nay, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước đề nghị Quốc hội tiếp tục đổi mới mạnh mẽ tổ chức và hoạt động, tập trung vào đổi mới công tác lập pháp; đổi mới tổ chức, hoạt động; làm tốt hơn nữa công tác giám sát tối cao cũng như quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước.
Về đổi mới lập pháp, cần chuyển đổi tư duy xây dựng pháp luật theo hướng vừa bảo đảm yêu cầu quản lý Nhà nước vừa khuyến khích sáng tạo, giải phóng toàn bộ sức sản xuất, khơi thông mọi nguồn lực để phát triển. Dứt khoát từ bỏ tư duy “không quản được thì cấm”.
Các quy định của luật phải mang tính ổn định, có giá trị lâu dài; luật chỉ quy định những vấn đề khung, những vấn đề có tính nguyên tắc. Những vấn đề thực tiễn biến động thường xuyên thì giao Chính phủ, địa phương quy định để bảo đảm linh hoạt trong điều hành.
Bên cạnh đó, phải đổi mới quy trình xây dựng, tổ chức thực hiện pháp luật. Bám sát thực tiễn, đứng trên mảnh đất thực tiễn Việt Nam để xây dựng các quy định pháp luật phù hợp; vừa làm vừa rút kinh nghiệm; không nóng vội, nhưng cũng không cầu toàn, để mất thời cơ; lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm, chủ thể; thường xuyên đánh giá hiệu quả, chất lượng chính sách sau ban hành để kịp thời điều chỉnh bất cập.
Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền với phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”; cải cách triệt để thủ tục hành chính, giảm chi phí tuân thủ, tạo thuận lợi cao nhất cho người dân và doanh nghiệp.
Tổng Bí thư, Chủ tịch nước cũng nhấn mạnh Quốc hội phải tập trung kiểm soát quyền lực trong xây dựng pháp luật, siết chặt kỷ luật, kỷ cương, đề cao trách nhiệm, nhất là trách nhiệm người đứng đầu, kiên quyết chống tiêu cực, “lợi ích nhóm”.
Đồng thời, chủ động, tích cực, khẩn trương xây dựng hành lang pháp lý cho những vấn đề mới, xu hướng mới (nhất là những vấn đề liên quan đến cách mạng 4.0, trí tuệ nhân tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh…) tạo khung khổ pháp lý để thực hiện thành công cuộc cách mạng về chuyển đổi số, tạo đột phá cho phát triển đất nước những năm tiếp theo.
Về chức năng giám sát tối cao cũng như đưa ra các quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước yêu cầu Quốc hội sớm nghiên cứu xác định rõ phương pháp, hình thức giám sát tối cao phù hợp thực tiễn, tránh trùng dẫm với hoạt động của các cơ quan Nhà nước khác gây lãng phí.
Đặc biệt, tại kỳ họp này, khối lượng các công việc về giám sát và quyết định những vấn đề quan trọng của đất nước cũng rất lớn như: đánh giá tình hình kinh tế - xã hội 2024 và nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, tài chính, ngân sách năm 2025; giám sát chuyên đề “Việc thực hiện chính sách quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội từ năm 2015 đến hết năm 2023”; xem xét quyết định chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hoá, đầu tư dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam, thành lập Thành phố Huế trực thuộc Trung ương… Do đó, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước đề nghị Quốc hội phát huy vai trò, trách nhiệm của mình trong thảo luận và quyết định những vấn đề quan trọng này.
