Tình trạng nạn đói đã tăng lên đáng kể kể từ khi bắt đầu đại dịch Covid-19. Trong khi 135 triệu người phải đối mặt với tình trạng mất an ninh lương thực trầm trọng trước đại dịch, con số đó đã tăng hơn gấp đôi lên 276 triệu người trong hai năm qua.
Nhà kinh tế trưởng Arif Husain của Chương trình Lương thực Thế giới của Liên Hợp Quốc (WFP) cho biết: “Đó là câu chuyện không ngừng trở nên tồi tệ hơn. Khi Chương trình Lương thực Thế giới đang thiết lập các kỷ lục, đó không phải là điều tốt cho thế giới. Và chúng tôi đã làm điều đó ít nhất kể từ năm 2021”.
Theo WFP, 50 triệu người trên 45 quốc gia đang ở trên bờ vực của nạn đói, trong khi có 345 triệu người sắp chết đói trên hơn 80 quốc gia, tăng 25% so với đầu năm.
Rủi ro địa chính trị và biến đổi khí hậu
Xung đột Nga-Ukraine đang diễn ra đang làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng lương thực.
Theo WFP, Ukraine và Nga chiếm 30% tổng lượng lúa mì, 20% ngô và 70% nguồn cung hướng dương giao dịch trên toàn cầu. Chiến sự tại Ukraine, đi kèm với đó là các lệnh trừng phạt của phương Tây với Nga khiến nguồn cung bị gián đoạn. Trong khi đó, giá nhiên liệu tăng cao cũng gây áp lực chi phí vận chuyển, cộng hưởng đẩy giá lương thực lên cao.
Ngoài ra, sự thiếu hụt phân bón đến từ Nga, một trong những nhà cung cấp quan trọng nhất khiến các nước phụ thuộc vào nhập khẩu phải chịu chi phí cao hơn và năng suất thấp hơn.
Trong khi đó, đồng đô la mạnh lên xuất phát từ lãi suất cao hơn càng làm trầm trọng thêm tình hình và tạo ra “yếu tố kích hoạt” cho hàng chục quốc gia đã mất hơn 25% giá trị tiền tệ của họ trong vòng chưa đầy một năm.
"Vào năm 2020, chúng tôi đã hỗ trợ khoảng 116 triệu người. Đó là một kỷ lục trong lịch sử 60 năm của chúng tôi. Vào năm 2021, chúng tôi đã hỗ trợ 128 triệu người. Một lần nữa, đó là một kỷ lục. Năm nay, chúng tôi đang có kế hoạch hỗ trợ hơn 140 triệu người, một lần nữa, con số này sẽ lại là một kỷ lục”, nhà kinh tế trưởng Arif Husain cho biết.
Những kỷ lục đó càng trở nên trầm trọng hơn do những tác động liên tục từ biến đổi khí hậu. Các đợt nắng nóng lịch sử ở châu Âu và Ấn Độ đã làm cạn kiệt sản lượng cây trồng. Theo nghiên cứu của McKinsey, trong năm 2022, những cuộc khủng hoảng này dự kiến sẽ dẫn đến thâm hụt khoảng 15-20 triệu tấn lúa mì và ngô từ nguồn cung toàn cầu. Con số này dự kiến sẽ tăng gần gấp đôi vào năm 2023.
Trong khi đó, thời tiết khắc nghiệt bất thường ở Ấn Độ đã khiến nước này cấm xuất khẩu lúa mì cách đây vài tháng, mặc dù nước này vẫn là một phần nhỏ trong thương mại lúa mì toàn cầu. Tại Trung Đông, Liên Hợp quốc đã cảnh báo điều kiện nóng hơn và khô hơn có thể làm giảm sản lượng cây trồng đến 30% vào năm 2025.
Nhà kinh tế trưởng Arif Husain cho biết, ngày càng có nhiều người phải di dời do các cú sốc khí hậu hơn so với xung đột hàng năm.
“Chúng tôi thấy trên thực tế rằng các mùa đang chuyển dịch. Chúng đang thu hẹp dần, về cơ bản có nghĩa là đối với các hộ nông dân sản xuất nhỏ, đôi khi họ phải trồng nhiều lần. Thất vọng vì thấy những thiếu hụt này trong lĩnh vực nông nghiệp nên họ bắt đầu di chuyển. Họ đi đâu? Họ đến những khu ổ chuột ở thành thị. Đó là nơi bắt đầu xung đột. Vì vậy, đó là một vòng luẩn quẩn của đói, nghèo, mất ổn định, và sau đó là tìm cách thoát khỏi cảnh túng thiếu”, ông cho biết.
