“Chương trình Ngày không tiền mặt - 16/6” bước sang năm thứ 6 với chủ đề “Thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt an toàn, bảo mật”, dưới sự chỉ đạo của Lãnh đạo Chính phủ, sự quan tâm, đồng hành của NHNN cùng các Bộ, ngành, cơ quan, đơn vị liên quan.
Phát biểu tại buổi họp báo, Phó Vụ trưởng Vụ Thanh toán (NHNN) Lê Anh Dũng cho hay, triển khai các nhiệm vụ trọng tâm tại Đề án Phát triển thanh toán không tiền mặt (TTKDTM) tại Việt Nam giai đoạn 2021 - 2025 ban hành kèm theo Quyết định số 1813/QĐ-TTg ngày 28/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ, toàn ngành ngân hàng đã tập trung nỗ lực lớn cho công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế, pháp lý và tổ chức triển khai thực hiện.
 |
Ông Lê Anh Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Thanh toán (NHNN) |
Bên cạnh đó, ngành ngân hàng đã tăng cường ứng dụng các công nghệ mới, đổi mới mô hình kinh doanh, hoạt động hợp tác để sáng tạo và cung ứng các sản phẩm, dịch vụ an toàn, bảo mật, tiện ích, đem lại nhiều giá trị gia tăng và trải nghiệm vượt trội cho khách hàng, góp phần tăng tốc đi tới một xã hội không tiền mặt.
Một số thành tựu nổi bật của ngành Ngân hàng
Thứ nhất, về hành lang pháp lý: NHNN đã nghiên cứu, tham mưu trình cấp có thẩm quyền ban hành hoặc ban hành theo thẩm quyền một số chính sách, quy định tạo thuận lợi cho phát triển TTKDTM như: Luật Phòng, chống rửa tiền (sửa đổi), có hiệu lực thi hành từ 01/3/2023; Luật các TCTD 2024, có hiệu lực thi hành từ 01/7/2024; Nghị định 52/2024/NĐ-CP của Chính phủ về TTKDTM, có hiệu lực thi hành từ 01/7/2024…
NHNN cũng đã nghiên cứu, ban hành nhiều chính sách để thúc đẩy TTKDTM, như: Thông tư 16/2020/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung Thông tư 23/2014/TT-NHNN, trong đó có quy định hướng dẫn mở tài khoản thanh toán của cá nhân bằng phương thức điện tử (eKYC); Thông tư 17/2021/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung Thông tư 19/2016/TT-NHNN, trong đó có quy định hướng dẫn phát hành thẻ bằng eKYC; Kế hoạch chuyển đổi số ngành Ngân hàng đến năm 2025, định hướng đến năm 2030; Quyết định 2345/QĐ-NHNN ngày 18/12/2023 thay thế Quyết định 630/QĐ-NHNN năm 2017 triển khai các giải pháp về an toàn bảo mật trong thanh toán trực tuyến và thanh toán thẻ ngân hàng theo hướng cân đối giữa xác thực khách hàng mạnh và trải nghiệm khách hàng xuyên suốt...
Ngoài ra, NHNN đã thành lập Tổ công tác và Ban hành Kế hoạch 01 của ngành Ngân hàng triển khai Quyết định số 06/QĐ-TTg ngày 06/01/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án phát triển ứng dụng dữ liệu về dân cư, định danh và xác thực điện tử phục vụ việc chuyển đổi số quốc gia giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến năm 2030 (Đề án 06) và tổ chức thực hiện nhiều nhiệm vụ, giải pháp liên quan tới Đề án và Kế hoạch phối hợp này.
Thứ hai, về cơ sở hạ tầng toàn ngành: Hạ tầng phục vụ TTKDTM như Hệ thống Thanh toán điện tử liên ngân hàng, Hệ thống chuyển mạch tài chính và bù trừ điện tử liên tục được quan tâm đầu tư, nâng cao chất lượng dịch vụ, mở rộng tiện ích, nâng cao năng lực xử lý, phục vụ tốt nhu cầu của các thành viên hệ thống và qua đó đáp ứng tốt nhu cầu và kỳ vọng ngày càng cao của các người dùng cuối là người dân, doanh nghiệp đối với các sản phẩm, dịch vụ ngành ngân hàng.
Cụ thể, số lượng giao dịch qua hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng giai đoạn 2021-2023 tăng bình quân hơn 23,5%/năm và xử lý giá trị thanh toán bình quân 830 nghìn tỷ đồng/ngày; số lượng giao dịch qua Hệ thống chuyển mạch tài chính và bù trừ điện tử tăng bình quân hơn 145,8%/năm và bình quân xử lý khối lượng thanh toán giao động từ 20 - 25 triệu giao dịch/ngày.
Hạ tầng thông tin tín dụng do CIC quản lý, vận hành để hỗ trợ cho công tác phát triển các sản phẩm, dịch vụ TTKDTM liên tục được nâng cấp, gia tăng tiện ích và năng lực xử lý, cho phép cập nhật dữ liệu tự động, mở rộng thu nhập và cập nhật dữ liệu trong và ngoài ngành; tổng số hồ sơ khách hàng của CIC đạt gần 55 triệu (độ phủ 74,7% dân số trưởng thành) với tỷ lệ tự động hóa cung cấp thông tin 98%.
Thứ ba, về phát triển dịch vụ ngân hàng và hệ sinh thái: Nhiều phương thức, dịch vụ thanh toán mới, an toàn, tiện lợi, giá dịch vụ hợp lý, đáp ứng nhu cầu thiết thực của người dân, doanh nghiệp đã được ngành ngân hàng cung ứng ra thị trường, nổi bật nhất có thể kể đến phương thức, dịch vụ thanh toán qua mã phản hồi nhanh - QR Code và thanh toán toán thẻ chíp phi tiếp xúc (Chip Contactless), thanh toán di động qua giao tiếp trường gần (NFC).
Hệ sinh thái sản phẩm, dịch vụ số của ngành ngân hàng với mũi nhọn là dịch vụ thanh toán, trung gian thanh toán được kết nối liên thông, tích hợp liền mạch, “được nhúng” vào các hệ thống, dịch vụ của các ngành, lĩnh vực khác, đưa dịch vụ ngân hàng an toàn, tiện ích đến gần với người dân, doanh nghiệp hơn nữa.
Những con số tăng trưởng cao, tích cực về TTKDTM đã cho thấy sự phổ cập dịch vụ ngân hàng và thành công trong tạo lập, phát triển hệ sinh thái số. Cụ thể, số lượng giao dịch thanh toán qua kênh Internet và Mobile bình quân giai đoạn 2021-2023 lần lượt tăng trưởng ở mức 52% và 103,3%; tăng trưởng về số lượng và giá trị thanh toán qua phương thức QR Code đạt hơn 170%.
Đến hết 2023, Việt Nam có hơn 182 triệu tài khoản thanh toán cá nhân và có 87,08% người trưởng thành sở hữu tài khoản thanh toán.
Về mở tài khoản qua phương thức eKYC, 40 ngân hàng báo cáo đã triển khai chính thức với gần 35 triệu tài khoản thanh toán mở bằng eKYC đang hoạt động; hơn 147 triệu thẻ ngân hàng đang lưu hành và 32,77 triệu Ví điện tử đang hoạt động.
Về hợp tác quốc tế trong lĩnh vực thanh toán, trong 2 năm qua, NHNN đã hợp tác với NHTW một số nước trong khu vực ASEAN như Thái Lan, Campuchia và Lào triển khai thử nghiệm các kết nối thanh toán song phương qua mã QR Code nhằm thúc đẩy thanh toán bán lẻ xuyên biên giới qua mã QR code giữa Việt Nam và các nước.
Thứ tư, về đảm bảo an toàn, an ninh mạng cho hoạt động thanh toán: NHNN đã thường xuyên có các văn bản chỉ đạo toàn ngành về tăng cường đảm bảo an ninh, an toàn hoạt động thanh toán, trong đó yêu cầu các TCTD, tổ chức trung gian thanh toán rà soát quy trình, quy định nội bộ; ưu tiên áp dụng mở tài khoản thanh toán/Ví điện tử bằng phương tiện điện tử (eKYC) đối với khách hàng sử dụng CCCD gắn chip; tăng cường công tác quản lý rủi ro, thực hiện hậu kiểm 100% đối với các tài khoản/Ví điện tử mở bằng eKYC…
Ngoài ra, NHNN đã phối hợp với Bộ Công an tổ chức kiểm tra về an toàn hệ thống thông tin và hoạt động mở, sử dụng tài khoản thanh toán tại nhiều TCTD, TGTT (trung gian thanh toán). NHNN cũng thường xuyên chỉ đạo các đơn vị trong ngành ngân hàng làm tốt công tác truyền thông để nâng cao nhận thức về an toàn thông tin, phòng chống lừa đảo, gian lận thanh toán cho toàn thể cán bộ ngành ngân hàng và khách hàng.
Cuối cùng, ngành ngân hàng đã và đang tích cực phối hợp với Bộ Công an triển khai Đề án 06/QĐ-TTg ứng dụng dữ liệu dân cư phục vụ cho công tác làm sạch dữ liệu, xác minh thông tin khách hàng thông qua Căn cước công dân (CCCD) gắn chip, tài khoản VneID và hỗ trợ trong việc cung ứng sản phẩm, dịch vụ ngân hàng.
Đến nay, đã có 60 TCTD đang triển khai ứng dụng thẻ CCCD gắn chip qua thiết bị tại quầy (25 TCTD đã triển khai chính thức); 48 TCTD đang triển khai qua ứng dụng di động (15 TCTD đã triển khai chính thức); 22 TCTD đang triển khai ứng dụng tài khoản VneID…
Nhiệm vụ trong thời gian tới
Phó Vụ trưởng Vụ Thanh toán (NHNN) cho biết, thời gian tới, NHNN sẽ tiếp tục áp dụng một số nhiệm vụ, giải pháp nhằm thúc đẩy TTKDTM toàn diện, mạnh mẽ hơn.
Cụ thể, tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện hành lang pháp lý, cơ chế, chính sách, thúc đẩy TTKDTM đáp ứng yêu cầu thực tiễn và đảm bảo an ninh, an toàn, phòng ngừa gian lận, lừa đảo, trước mắt tập trung vào việc ban hành các Thông tư, văn bản hướng dẫn Luật các TCTD năm 2024, Nghị định quy định về TTKDTM, có hiệu lực thi hành từ 01/7/2024.
Đồng thời, tiếp tục triển khai hiệu quả các Đề án của Chính phủ, Chiến lược, Kế hoạch của ngành Ngân hàng về TTKDTM, Chuyển đổi số, phối hợp thực hiện Đề án 06; Phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành, địa phương để nghiên cứu, thiết lập hạ tầng kỹ thuật đồng bộ, thống nhất nhằm tạo thuận lợi và thúc đẩy kết nối dịch vụ thanh toán, dịch vụ ngân hàng liên thông, liền mạch với các ngành, lĩnh vực khác trong nền kinh tế.
Tăng cường chỉ đạo các TCTD, tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán tiếp tục phát triển, cung ứng đa dạng sản phẩm, dịch vụ thanh toán an toàn tiện lợi giá cả dịch vụ hợp lý cả kênh trực tiếp lẫn trên kênh số, đặc biệt hướng đến đối tượng khách hàng ở khu vực nông thôn, vùng sâu, vùng xa bằng những mô hình, hình thức phù hợp; phối hợp chặt chẽ với các đơn vị liên quan thúc đẩy thanh toán điện tử trong khu vực chính phủ, dịch vụ hành chính công;
Tăng cường phối hợp với Bộ Công an và các cơ quan liên quan trong quá trình nghiên cứu, xây dựng cơ chế chính sách và thực hiện công tác bảo đảm an toàn, an ninh, phòng chống lừa đảo, gian lận, ngăn ngừa kịp thời các đối tượng tấn công có chủ đích vào hệ thống ngân hàng.
NHNN sẽ tiếp tục chỉ đạo, phối hợp triển khai thực hiện các hoạt động thông tin tuyên truyền và giáo dục tài chính đến người dân, doanh nghiệp có đầy đủ kiến thức, kỹ năng giao dịch cần thiết và yên tâm trải nghiệm, sử dụng dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt an toàn, hợp lý thông qua những chương trình truyền thông, giáo dục tài chính như chuỗi sự kiện Ngày không tiền mặt do Báo Tuổi trẻ đầu mối tổ chức.
