Một chỉ dấu quan trọng báo hiệu những bước hạ nhiệt đầu tiên của lãi vay tiền đồng.
Hỗ trợ tiền đồng
Sự dịch chuyển dòng vốn giữa VND và ngoại tệ vào ngân hàng có sự thay đổi nhanh chóng chỉ trong vòng một tháng, cho thấy những biện pháp điều chỉnh đối với thị trường ngoại tệ của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đang mang lại những dấu hiệu tích cực. Thay vì giảm tới 1,84% trong tháng 4 (so với tháng trước đó) trong lúc tiền gửi bằng ngoại tệ tăng 1,46%, số dư tiền gửi VND của khách hàng vào hệ thống ngân hàng trong tháng 5 vừa qua tìm lại mức tăng 1,32% và cũng trong thời gian này, tiền gửi ngoại tệ vào ngân hàng lại giảm 1,96%.
Qua đó đưa tổng số dư tiền gửi của khách hàng tại tổ chức tín dụng đạt mức tăng 1,4% so với cuối năm 2010. Sự thay đổi ngoạn mục dòng vốn vào ngân hàng trên đây xuất hiện một thời gian sau khi NHNN tiến hành áp trần lãi suất USD đối với tiền gửi dân cư (3%/năm), tiếp sau động thái áp trần lãi suất đối với tiền gửi tổ chức (1%/năm).
Cơ chế này tác động trực tiếp đến lựa chọn trong kênh đầu tư của khách hàng và được cho là đã tạo nên sự dịch chuyển từ gửi USD bị khống chế lãi suất thấp sang gửi VND có lãi suất cao hơn. Chính vì vậy, các quyết định mới đây của NHNN về việc tiếp tục hạ trần tối đa lãi suất tiền gửi USD xuống còn lần lượt 2,0% và 0,5%, đồng thời tăng dự trự bắt buộc đối với tiền gửi ngoại tệ thêm 1% chắc chắn sẽ thúc đẩy mạnh hơn sự dịch chuyển dòng vốn vào ngân hàng trên đây.
Trái ngược với những khó khăn của kênh huy động và cho vay bằng VND, trong 5 tháng đầu năm 2011, thanh khoản bằng ngoại tệ của các tổ chức tín dụng theo như NHNN là được đảm bảo, nhưng tín dụng bằng ngoại tệ lại tăng ở mức khá cao. Quy luật thông thường, quyết định tiếp tục giảm trần lãi suất huy động USD, làm giảm sức hấp dẫn của đồng tiền này so với tiền gửi VND trong khi phải tăng dự trữ bắt buộc tiền gửi ngoại tệ, các ngân hàng nhiều khả năng sẽ tiến hành điều chỉnh tăng dần lãi suất cho vay. Hoạt động cho vay bằng ngoại tệ theo đó sẽ được các ngân hàng tiến hành thận trọng, chặt chẽ hơn và dư nợ cho vay bằng ngoại tệ theo đó sẽ khó có cơ hội tăng mạnh như các tháng đầu năm nay. Trong bối cảnh tín dụng 5 tháng đầu năm tăng 6,92% (so với con số tăng trưởng mục tiêu dưới 20%), 7 tháng cuối năm sẽ là thời gian cho tín dụng tiền đồng được đẩy mạnh, bù lấp sự thu hẹp của tín dụng ngoại tệ.
Mong vào lãi suất
Thực tế với định hướng giảm tình trạng đôla hóa trên thị trường và chuyển dần quan hệ huy động - cho vay bằng USD ở trong nước của tổ chức tín dụng sang quan hệ mua - bán ngoại tệ mà NHNN đưa ra từ đầu năm, về lâu dài hoạt huy động - cho vay bằng ngoại tệ sẽ giảm dần và tín dụng ngoại tệ chắc chắn sẽ giảm mạnh hơn. Song trong bối cảnh lãi suất cho vay VND và USD vẫn chênh lệch khá lớn (phổ biến 18-22%/năm so với mức 6-7%/năm), thách thức đối với tín dụng tiền đồng vẫn là rất lớn và vay vốn ngoại tệ sẽ còn là lựa chọn của một số đông khách hàng. Các điều chỉnh về trần lãi suất và tăng tỉ lệ dự trữ trên đây của NHNN sẽ phần nào thu hẹp bớt khoảng cách giữa lãi vay VND và ngoại tệ; nhưng là không đủ nếu lãi vay tiền đồng chưa có được những dấu hiệu hạ nhiệt rõ rệt.
Đã có một vài tín hiệu tích cực xuất hiện từ nguồn cung tiền đồng ra thị trường từ đáo hạn trái phiếu chính phủ, giảm mạnh dư nợ cho vay phi sản xuất cũng như tình trạng thanh khoản tiền đồng được cải thiện rõ rệt. Một số các biện pháp của NHNN thời gian gần đây nhằm đảm bảo thanh khoản của ngân hàng được cho có tác động tích cực đến việc giảm mặt bằng lãi suất.
Trong đó có thông tin việc NHNN tái cấp vốn hơn 70.000 tỷ đồng cho một số ngân hàng, bơm gần 21.000 tỷ đồng thông qua việc mua vào 1 tỷ USD hay quyết định tăng lãi suất thị trường mở (OMO) lên 15%, nhằm tránh hiện tượng đầu cơ kiếm lời của các ngân hàng lớn đối với ngân hàng nhỏ.
Dù là chưa nhiều song trong ít ngày gần đây, một vài ngân hàng quốc doanh, ngân hàng TMCP quy mô lớn và một số Công ty tài chính đã có biểu hiện giảm nhẹ lãi vay khoảng 0,3-0,5%/năm. Tín hiệu dù nhỏ song tích cực báo hiệu một điểm rơi lãi suất tiền đồng, theo đánh giá của nhiều tổ chức tài chính, có thể xuất hiện cuối quý III đầu quý IV tới.
