Các ngân hàng đã niêm yết mức lãi suất huy động 14% sau khi Ngân hàng Nhà nước đưa ra các biện pháp mạnh
Các chế tài nghiêm khắc sẽ áp dụng trước tiên với người quản lý, người điều hành của tổ chức tín dụng (TCTD) vi phạm, cộng với việc khuyến khích các ngân hàng thương mại tự phát hiện lẫn nhau là một trong những nguyên nhân khiến việc chấn chỉnh thực hiện quy định về mức lãi suất huy động bằng VND và bằng USD của các TCTD của Ngân hàng Nhà nước lần này bước đầu có hiệu quả cao và tức thời hơn.
Ngày 8/9, bà H đem 150 triệu đồng đi đến mấy NH để hỏi xem nếu gửi thì được lãi suất (LS) bao nhiêu. Ở đâu bà cũng được các cô nhân viên NH nhã nhặn giải thích là từ ngày hôm nay, NH chỉ trả bà 14%/năm theo đúng quy định của NHNN. Nhìn sang bên cạnh, bà thấy ông khách gửi 6.000USD kỳ hạn 1 tháng cũng chỉ được trả 2%/năm. Với khoản tiền này, nếu gửi ngày hôm trước thì đã được 4%/năm.
Khảo sát một vòng qua nhiều điểm giao dịch của các loại NH (cổ phần và nhà nước), phóng viên thấy dù khách hàng vẫn mặc cả như thường lệ, nhưng không còn hiện tượng NH trả lãi suất tiền gửi cao hơn trần. Gọi điện cho mấy mối nhân viên NH quen biết, cũng nhận được câu trả lời: “ Thôi không trả được lãi suất cao rồi”.
Đã xuất hiện đường cong lãi suất
Được biết, sau khi Hội nghị triển khai nhiệm vụ trọng tâm những tháng cuối năm 2011 của NHNN (tổ chức sáng ngày 7/9) và sau khi NHNN ban hành Chỉ thị số 02/CT-NHNN về việc chấn chỉnh việc thực hiện quy định về mức lãi suất huy động bằng VND và bằng USD; ngay chiều ngày 7/9, các TCTD đã ban hành văn bản nội bộ chỉ đạo hệ thống về điều hành lãi suất trong toàn hệ thống, theo đó yêu cầu các chi nhánh nghiêm túc tuân thủ chỉ đạo về lãi suất huy động của NHNN, không vượt trần quy định dưới mọi hình thức.
Biểu lãi suất của các NH cũng đã bắt đầu xuất hiện đường cong lãi suất (các mức lãi suất khác nhau áp dụng cho các kỳ hạn khác nhau). Kỳ vọng và dự báo lãi suất của các NH thể hiện khá rõ trong đường cong này. Lãi suất trần 14%/năm và sát trần chỉ còn được áp dụng cho các khoản tiền gửi dưới 12 tháng, kỳ hạn từ 13 đến 18 tháng đã chỉ còn quanh mức 13%/năm và từ 24 đến 36 tháng quanh mức 12%/năm. Thậm chí ACB chỉ chào lãi suất 10,9%/năm cho khoản tiền gửi 36 tháng. Lãi suất tiền gửi USD cũng nằm trong xu hướng tương tự. Điều khá lạ là biểu lãi suất huy động VND niêm yết của nhiều NHTM cổ phần lại thấp hơn (khoảng dưới 1%/năm) so với các NHTM nhà nước.
Tin và sợ?
Có thể nhận thấy là hiệu lực của đợt chấn chỉnh lãi suất lần này của NHNN là có hiệu lực tức thời và đồng loạt. Đây cũng là hiện tượng hầu như chưa xảy ra trước đây. Có thể do một số nguyên nhân sau: Trước hết, không thể phủ nhận thái độ cương quyết của tân Thống đốc Nguyễn Văn Bình cảnh báo trước những chế tài nghiêm khắc với bất cứ TCTD nào nếu vi phạm, đồng thời một loạt các giải pháp chính sách tiền tệ do NHNN công bố vừa qua cũng khiến các TCTD thấy NHNN có thể sẽ thực hiện được vai trò của người cho vay cuối cùng để đảm bảo thanh khoản cho hệ thống. Nhưng bên cạnh đó, bản thân các TCTD cũng thấy xu hướng tất yếu và yêu cầu của nền kinh tế là phải hạ lãi suất.
Tại thời điểm hiện tại, lãi suất VND liên NH (thị trường các NHTM cho nhau vay) đang hạ ở mức thấp, cho thấy thanh khoản VND của hệ thống đang tạm dư thừa quá mức. Việc huy động một lượng vốn lớn với lãi suất cao trong 8 tháng đầu năm khó cho vay ra đang đặt các NHTM trước áp lực lợi nhuận của năm. Đây được coi là những nguyên nhân chính khiến việc hạ lãi suất lần này diễn ra rất nhanh và đồng loạt.
Có thể nói quyết tâm của NHNN thì đã thừa, nhưng thành công đến mức nào còn phụ thuộc vào sự đồng thuận tự giác của các NHTM. Sự đồng thuận này lại phụ thuộc vào tình hình lạm phát có giảm hay không, phụ thuộc vào thanh khoản của hệ thống có vấn đề gì không khi thời điểm cuối năm đang đến gần, phụ thuộc vào diễn biến giá vàng và ngoại tệ...
Không hiểu có trùng hợp đang trong chương trình khuyến mãi gì hay không, mà thay vì trả lãi suất cao cho khách hàng thì nhiều NH mấy ngày qua có quà tặng tương đối có giá trị (túi xách, bộ ly...) đưa ngay để giữ chân khách hàng lại. Trong những tháng còn lại cuối năm 2011, việc vi phạm một cách công khai trần lãi suất huy động có lẽ không còn, nhưng thay vào đó các NH sẽ có những chương trình khuyến mãi lớn bằng hiện vật cho khách hàng, và thay vì hỏi lãi suất thì có thể khách hàng lại hỏi NH có khuyến mãi gì?
