Theo thống kê từ 22 ngân hàng (VietinBank, Vietcombank, VPBank, BIDV, Sacombank, ACB, MB, SHB, VIB, Techcombank, Eximbank, HDBank, SCB, OCB, SeABank, LienVietPotsBank, TPBank, BaoVietBank, NamA Bank, VietBank, Saigonbank, Kienlongbank), đến cuối quý I/2019, tổng số nợ xấu đạt hơn 84.200 tỷ đồng, tăng 5,9% (hơn 4.600 tỷ đồng) trong 3 tháng đầu năm so với cuối năm ngoái. Trong khi đó, tốc độ tăng trưởng dư nợ cho vay của 22 ngân hàng này ở mức 3,46%, dẫn tới tỷ lệ nợ xấu trên dư nợ cho vay nói chung tăng từ mức 1,62% lên 1,66%.
Ngân hàng có nợ xấu tăng mạnh nhất trong 3 tháng đầu năm 2019 là VietinBank, tăng 2.272 tỷ đồng lên mức 15.963 tỷ đồng, chủ yếu do nợ nhóm 3, nhóm 5. Nợ xấu cũng bất ngờ tăng mạnh tại Vietcombank với 729 tỷ đồng (tăng 11,7% so với đầu năm nay), đẩy khối nợ xấu lên mức 6.952 tỷ đồng, kéo tỷ lệ nợ xấu từ mức 0,98% lên 1,03%.
Tại VPBank, số lượng nợ xấu tăng 610 tỷ đồng trong quý I/2019 lên mức 8.376 tỷ đồng. Tỷ lệ nợ xấu trên dư nợ cho vay ở ngân hàng hợp nhất đã lên tới 3,62%, chủ yếu do nợ xấu tăng mạnh ở ngân hàng mẹ. Tính riêng ngân hàng mẹ, tỷ lệ nợ xấu đạt gần 3% từ mức 2,72% vào đầu năm. Các ngân hàng lớn khác như Sacombank, MBBank, Techcombank, SHB… cũng ghi nhận số lượng nợ xấu tăng trong quý I/2019. Tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ cho vay ở các ngân hàng này lần lượt là 2,14%; 1,41%; 1,78% và 2,4%
Mặc dù đến thời điểm này đã có 5/24 ngân hàng xóa sạch nợ tại VAMC bao gồm: Vietcombank, MBBank, Techcombank, OCB, ACB, VIB, nhưng theo thống kê từ 24 ngân hàng đã công bố báo cáo kiểm toán, đến cuối năm 2018, tổng lượng trái phiếu đặc biệt của VAMC mà các ngân hàng này đang nắm giữ lên tới 126,7 nghìn tỷ đồng, chỉ giảm nhẹ 0,5% so với cuối năm 2017.
Thực tế, con số này của cả hệ thống ngân hàng sẽ còn lớn hơn nhiều vì chưa kể đến các nhà băng còn lại trong hệ thống, bao gồm một số ngân hàng đã đẩy lượng nợ xấu khá lớn sang VAMC, chẳng hạn Agribank…
Hiện tại, Sacombank là ngân hàng có nhiều nợ xấu nhất tại VAMC với 40.233 tỷ đồng tính đến cuối năm qua, giảm nhẹ 7,5% so với đầu năm 2018. Tiếp theo là những cái tên như SCB với dư nợ hơn 26.600 tỷ đồng, tăng 10,6%; BIDV hơn 14.100 tỷ đồng, giảm 36,8%…
Những con số này cho thấy, việc bán nợ cho VAMC không đồng nghĩa các ngân hàng sẽ thoát khỏi gánh nặng từ các khoản nợ xấu. Thực tế, số lượng nợ đã bán sẽ quay trở lại nhà băng sau 5 năm (thời hạn của trái phiếu đặc biệt) nếu vẫn chưa được xử lý.
Hơn nữa, tuy đã bán nợ cho VAMC, các ngân hàng phải tiếp tục trích lập dự phòng với chi phí khá cao ở mức 20% đối với mệnh giá trái phiếu trong vòng 5 năm, trừ một số trường hợp đặc biệt được trích lập dự phòng ở mức 10% theo thời hạn trái phiếu 10 năm.
Thực tế, nợ xấu của một số ngân hàng có dấu hiệu tăng lên vào cuối năm qua trong bối cảnh nợ toàn ngành giảm do các khoản nợ đã bán cho VAMC quay trở về.
VAMC cho biết, lũy kế từ khi thành lập đến hết năm 2018, VAMC đã thực hiên mua nợ xấu bằng trái phiếu đặc biệt với tổng dư nợ gốc nội bảng là 338.849 tỷ đồng, giá mua nợ là 307.567 tỷ đồng. Trong đó, Công ty đã mua được 40 khoản nợ với giá mua đạt gần 2.819 tỷ đồng, hoàn thành 80,5% kế hoạch được Ngân hàng Nhà nước phê duyệt.
Ðồng thời, VAMC cũng đã thu hồi được 37.512 tỷ đồng nợ xấu trong năm 2018, đưa mức thu hồi lũy kế từ năm 2013 lên mức 119.000 tỷ đồng. Ngoài ra, Công ty đã thu về 10.925 tỷ đồng từ hoạt động bán nợ; 5.200 tỷ đồng từ bán tài sản đảm bảo và cơ cấu lại các khoản nợ có giá trị 1.156 tỷ đồng. Thế nhưng, so với khối lượng nợ xấu VAMC mua về lũy kế từ khi thành lập đến nay, con số này vẫn khá khiêm tốn.
Việc Nghị định 42/2017/QH14 đi vào thực tiễn trong thời gian qua đã góp phần tác động tích cực đến quá trình xử lý, thu hồi nợ xấu của các nhà băng. Tuy nhiên, sau 5 năm, các khoản nợ xấu đã bán cho VAMC bắt đầu quay lại ngân hàng nếu chưa được xử lý. Vì vậy, đây là thời điểm tròn 5 năm đã trôi qua, lượng trái phiếu đặc biệt lần lượt đáo hạn, các tổ chức tín dụng nhận lại những khoản nợ xấu dẫn đến nợ xấu nội bảng tăng lên.
