Năm tháng đầu năm 2024, khối ngoại bán ròng 35.844 tỷ đồng, lớn hơn lượng bán ròng 22.800 tỷ đồng trong cả năm 2023. Trong khi đó, thanh khoản bình quân phiên kể từ đầu năm đạt 25.237 tỷ đồng, tăng 44% so với mức bình quân của năm 2023 và tăng hơn 2 lần so với cùng kỳ năm ngoái. Cùng với đó, chỉ số VN-Index ghi nhận mức tăng 11,7% kể từ đầu năm, dẫn đầu đà tăng trong nhóm ASEAN 6, vượt trội so với chỉ số chứng khoán Mỹ (Dow Jones tăng 2,64%), cao hơn chứng khoán châu Âu (STOXX600 tăng 8,17%)...
Khi khối ngoại trở thành bên bán ròng mạnh nhất thì nhà đầu tư cá nhân đang đóng vai trò cân bằng và hỗ trợ thị trường chung. Việc khối ngoại bán ròng có thể từ nhiều nguyên nhân, bao gồm sự xoay chiều của dòng vốn do biến động tỷ giá, khiến đồng nội tệ mất giá so với USD. Sự biến động này làm tăng rủi ro tổng thể cho khối ngoại khi đầu tư vào chứng khoán Việt Nam. Ngoài ra, khối ngoại có thể bán ròng do họ chuyển hướng đầu tư sang các quốc gia có lợi suất chứng khoán hấp dẫn hơn, chẳng hạn Trung Quốc, nơi thị trường chứng khoán đã giảm 30% từ năm 2020 đến đầu năm 2024. Việc bán ròng của khối ngoại trong giai đoạn này ngoài việc tái cơ cấu danh mục đầu tư, còn đến từ việc rút vốn của các quỹ ETF lớn như Fubon, ETF của DC…
Theo ông Bùi Nguyên Khoa, Phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu, Công ty Chứng khoán BIDV (BSC), thị trường tăng điểm và thanh khoản ổn định trong khi khối ngoại bán ròng mạnh cho thấy dòng tiền khối nội đang đóng vai trò quan trọng, dẫn dắt xu hướng thị trường và “cân” hoạt động bán ra của khối ngoại.
Ông Khoa cho rằng, nền tảng tạo nên sức mạnh của dòng tiền nội là lãi suất huy động dù đã tăng nhưng vẫn đang ở mức nền thấp so với quá khứ; sự tham gia của nhà đầu tư mới thông qua hoạt động mở tài khoản mới; tiền gửi tại các công ty chứng khoán vẫn duy trì tăng tốt và thị trường quốc tế tích cực hỗ trợ cho tâm lý và kỳ vọng vào chu kỳ tăng trưởng mới của thị trường.
Rất khó lý giải một cách chính xác về động thái của khối ngoại cũng như vì sao khối ngoại thường có sự “lệch pha” so với dòng tiền trong nước. Tuy nhiên, nếu nhìn lại 10 năm nay, có thể thấy, giai đoạn 2013 - 2016, dòng vốn ETF mới vào Việt Nam, diễn biến thị trường thường tăng giảm theo những chu kỳ ra vào của dòng vốn ETF. Giai đoạn 2016 - 2019, dòng vốn mới khởi nguồn từ Hàn Quốc chảy vào Việt Nam rất mạnh, đẩy thị trường có lúc lên lại 1.200 điểm và quy mô đạt đỉnh ở mức 80.000 tỷ đồng. Từ năm 2020 - 2024 là giai đoạn nhà đầu tư nước ngoài bán ròng là chủ đạo. Hiện quy mô bán ròng lũy kế xấp xỉ 40.000 tỷ đồng và đẩy tỷ lệ sở hữu nhà đầu tư nước ngoài về mức 17% như hiện tại. Mặc dù vậy, động thái bán ròng liên tục với giá trị rất cao trong thời gian vừa qua của nhà đầu tư nước ngoài cũng ít nhiều ảnh hưởng đến biến động chỉ số, bởi khối ngoại thường nắm giữ những cổ phiếu đầu ngành.
Trong khi đó, tiền trong tài khoản chứng khoán của nhà đầu tư tại các công ty chứng khoán vẫn đang ghi nhận gia tăng, số dư tiền mặt tại các công ty chứng khoán tại thời điểm cuối tháng 5/2024 ước vượt mức 104.000 tỷ đồng, nhu cầu sử dụng đòn bẩy của nhà đầu tư chứng khoán cũng được thúc đẩy mạnh. Dư nợ margin tại các công ty chứng khoán vào thời điểm cuối tháng 5/2024 ước tính hơn 200.000 tỷ đồng.
Ông Ngô Thế Hiển, Phó trưởng phòng Phân tích, Công ty Chứng khoán SHS cho rằng, nhìn lại tháng 5, thị trường đã có sự phục hồi tốt với mức tăng 4,32% và VN-Index đã quay trở lại gần vùng đỉnh của năm 2024 thiết lập cuối tháng 3, tương ứng quanh mốc 1.285 điểm trong bối cảnh tỷ giá tăng, nhà đầu tư nước ngoài có tháng bán ròng mạnh kỷ lục. Theo ông Hiển, diễn biến thị trường năm nay được dự báo sẽ vận động trong vùng rộng với các nhịp tăng, giảm đan xen, tương tự như năm 2023, tuy nhiên mức điểm số sẽ cao hơn. Với diễn biến như vậy, nhà đầu tư cần trang bị cho mình tâm lý không quá lạc quan như các năm 2020 - 2021, nhưng không quá bi quan như năm 2022.
“Trong tháng 6, VN-Index nhiều khả năng sẽ giao dịch tích lũy tại vùng 1.250 - 1.300 điểm và trong kịch bản tích cực, nếu vượt qua được vùng kháng cự 1.300 điểm, chỉ số này có thể tiến tới chinh phục vùng 1.350 điểm. Trong trường hợp không giữ được vùng hỗ trợ 1.250 điểm, khả năng chỉ số sẽ quay trở lại vùng tích lũy rộng 1.200 - 1.250 điểm”, ông Hiển nhận định.
Khuyến nghị được ông Hiển đưa, giai đoạn này, nhà đầu tư có thể quan tâm tới các cổ phiếu đầu ngành trong các lĩnh vực như thực phẩm, cảng biển - logistics, dệt may, thủy sản, chứng khoán và một số các cổ phiếu có những câu chuyện riêng như tái cơ cấu, thoái vốn…
