Ngay cả khi có nhiều phương thức thanh toán khác như thẻ tín dụng, séc, thẻ…người ta cũng vẫn “nhớ” tiền, bởi lẽ, đồng tiền không chỉ là phương tiện thanh toán, mà còn mang đậm nét đặc điểm lịch sử- văn hóa quốc gia, quốc thể. Mâu thuẫn ở chỗ, một quốc gia càng phát triển, tiền mặt càng mất dần chỗ đứng, thay vào đó là các phương tiện thanh toán hiện đại (không dùng tiền mặt). Nhưng đứng về khía cạnh văn hóa, chắc chắn tiền mặt còn tồn tại lâu dài.
Tại Việt Nam “văn hóa tiền mặt” vẫn còn khá phổ biến, thanh toán bằng tiền mặt vẫn chiếm trên 12% tổng phương tiện thanh toán. Chính vì vậy, các phương tiện thông tin đại chúng cần tuyên truyền để nâng cao ý thức của người dân trong việc sử dụng và bảo quản đồng tiền, góp phần tăng tuổi thọ của đồng tiền, giảm chi phí in ấn, tiêu hủy và hạn chế việc lây lan mầm bệnh. Ngoài ra, cũng cần đẩy mạnh thực hiện các giải pháp về thanh toán không dùng tiền mặt trong nền kinh tế.
Tờ tiền ở chợ… bẩn nhất
Sau một thời gian lưu thông tiêu dùng đồng tiền cũ đi, theo đó, lượng vi khuẩn và các chất bẩn, độc hại bám vào ngày một nhiều. Ở mỗi nước có những tiêu chí đánh giá tiền bẩn, quy định thời gian lưu thông khác nhau để thu hồi tiêu hủy.
Nhìn chung “tuổi thọ” của đồng tiền ở các nước phát triển thường cao hơn các nước đang phát triển. Một phần do ý thức của người dân biết giữ gìn đồng tiền trong quá trình lưu thông, như không bẻ gập, vò nhầu; thường để tiền trong loại ví có kích thước lớn để luôn giữ phẳng; mặt khác, điều kiện khí hậu khô, lạnh gần như quanh năm cũng là điều kiện góp phần làm tăng tuổi thọ của đồng tiền và ít nhiễn bẩn hơn.
Ở Việt Nam, tuổi thọ của đồng tiền vào loại thấp, nhưng điều đáng nói hơn là rất nhanh bị nhiễm bẩn. Do ý thức của người dân trong việc bảo quản tiền còn hạn chế, nên số lượng tiền cũ, nát, bẩn thường chiếm tỷ lệ cao, nhất là đối với tiền có mệnh giá nhỏ.
Khi chuyển đổi tiền cotton sang Polymer, NHNN cũng đã tính toán đến một vài yếu tố khí hậu, môi sinh đặc thù nóng, ẩm của châu Á và thói quen tiêu dùng của người Việt Nam, nhưng cũng chỉ hạn chế phần nào việc đồng tiền bị nhiễm bẩn. Gần đây, người ta còn phát hiện ra rằng, đồng tiền dễ nhiễm bẩn không chỉ bởi giấy nền in tiền, mà còn do chính chất lượng mực in. Đáng chú ý là tác nhân làm đồng tiền nhanh mờ, mất nét, xấu… chính là vi khuẩn, thủ phạm phân hủy lớp mực in, làm hỏng, đồng thời, tạo ra mầm bệnh.
Từ các nguyên nhân nhiễm bẩn nêu trên, NHNN nhận thấy môi trường tạo ra tiền bẩn nhiều nhất chính là khu vực chợ truyền thống, đặc biệt là nơi bán thực phẩm và rau quả sống, chưa qua chế biến…
Vì đồng tiền luôn quay vòng trong lưu thông, cũng đừng quên rằng, tiền bị nhiễm bẩn- cùng vi khuẩn reo rắc các loại mầm bệnh cũng đang nằm ngay trong chính chiếc ví xinh xắn của chúng ta.