Một số quốc gia đã giới thiệu tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương (CBDC). Trung Quốc đang thử nghiệm đồng nhân dân tệ nguyên mẫu với 200 triệu người dùng, Ấn Độ đang chuẩn bị thí điểm và khoảng 130 quốc gia đại diện cho 98% nền kinh tế toàn cầu đang khám phá tiền kỹ thuật số.
Hôm thứ Tư (18/10), ECB đã tiến thêm một bước trong việc tung ra phiên bản kỹ thuật số của đồng euro cho phép người dân ở 20 quốc gia sử dụng chung một loại tiền tệ thực hiện thanh toán điện tử một cách an toàn và miễn phí.
ECB cho biết, sẽ bắt đầu “giai đoạn chuẩn bị” kéo dài 2 năm cho đồng euro kỹ thuật số vào ngày 1/11, trong đó họ sẽ hoàn thiện các quy tắc, chọn đối tác thuộc khu vực tư nhân và thực hiện một số thử nghiệm.
Động thái của ECB trong tuần qua nhằm thiết lập một chương trình thí điểm có thể dẫn tới việc tạo ra một loại tiền kỹ thuật số cho 20 quốc gia sử dụng đồng tiền chung, khiến ECB trở thành ngân hàng trung ương phương Tây nặng ký đầu tiên chính thức có bước tiến mới và có thể trở thành một kế hoạch chi tiết hơn cho toàn cầu.
Những người ủng hộ cho biết, CBDC sẽ hiện đại hóa các khoản thanh toán với chức năng mới và cung cấp giải pháp thay thế cho tiền mặt vật chất, vốn dường như đang suy giảm dần.
Nhưng vẫn còn câu hỏi tại sao CBDC lại thể hiện sự tiến bộ, bất chấp mức độ hấp thụ thấp ở các quốc gia đã áp dụng loại tiền điện tử này như Nigeria, cũng như các cuộc phản đối kế hoạch của ECB, cho thấy mối lo ngại của công chúng về việc phát triển CBDC.
Các ngân hàng thương mại cũng lo lắng về chi phí và khả năng “chảy máu” tiền gửi khi khách hàng có thể chuyển tiền vào tài khoản ngân hàng trung ương, trong khi các quốc gia đang phát triển lo ngại rằng đồng đô la, euro hoặc nhân dân tệ kỹ thuật số dễ tiếp cận có thể gây ra sự tàn phá trong hệ thống tài chính của họ.
Josh Lipsky, người điều hành công cụ theo dõi CBDC toàn cầu tại Hội đồng Đại Tây Dương cho biết, kế hoạch của ECB “là một vấn đề rất lớn và phần lớn thế giới đang theo dõi chặt chẽ việc này”.
“Đây là một trong những ngân hàng trung ương lớn nhất, vì vậy nếu họ đưa ra câu trả lời cho các vấn đề về quyền riêng tư và an ninh mạng, cũng như khả năng sử dụng ngoại tuyến, điều này sẽ có ảnh hưởng rất lớn”, ông cho biết.
Các ngân hàng trung ương đã hành động vào thời điểm cách đây 5 năm khi Facebook đưa ra kế hoạch về một loại tiền tệ ly khai. Tuy nhiên, hiện tại, các nhà hoạch định chính sách vẫn chưa hoàn toàn thuyết phục được nhiều người tại sao cần phải có CBDC.
Fabio Panetta, thành viên Ban điều hành ECB giám sát hoạt động đồng euro kỹ thuật số của ngân hàng trung ương cho biết, điều này sẽ giúp tiền tệ thích nghi tốt với những thay đổi trong tương lai và giảm bớt sự phụ thuộc quá mức vào hệ thống thanh toán của thẻ tín dụng.
Xác định tiêu chuẩn toàn cầu
Một ẩn số quan trọng là liệu Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) hay Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) sẽ tung ra CBDC bán lẻ hay không.
Ấn Độ có thể là môi trường thử nghiệm hiệu quả hơn Trung Quốc, vì trong khi mỗi quốc gia này có hơn 1 tỷ dân thì Ấn Độ lại có nền kinh tế mở hơn nhiều.
Ngược lại, Canada và một số quốc gia khác dường như đang phanh lại, trong khi hầu hết những nước đã sử dụng CBDC lại nhận thấy rất ít sự quan tâm.
Dữ liệu từ Bahamas - nơi ra mắt loại tiền kỹ thuật số đầu tiên trên thế giới vào năm 2020 - cho thấy các giao dịch cá nhân của SandDollar (phiên bản kỹ thuật số của đồng đô la Bahamas) đã giảm 11% trong bảy tháng đầu năm trong khi số lần nạp tiền vào ví đã giảm gấp 4 lần.
Một báo cáo vào tháng 5 của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đã mô tả việc áp dụng công khai đồng kỹ thuật số eNaira của Nigeria là "thấp đáng thất vọng", với 98,5% số ví thậm chí chưa bao giờ được sử dụng.
“Mức độ áp dụng hiện tại của eNaira đã phản ánh giai đoạn đầu của nhận thức về CBDC”, Ngân hàng Trung ương Nigeria cho biết trong một văn bản trả lời các câu hỏi, đồng thời cho biết thêm rằng, điều này là “phù hợp” với kỳ vọng.
Bo Li, Phó giám đốc điều hành IMF cho biết, tổ chức này đang giúp đỡ hàng chục quốc gia về kế hoạch CBDC trong tháng này và sẽ sớm xuất bản hướng dẫn cách thực hiện. IMF cũng đang xây dựng nền tảng XC nhằm xử lý hoặc giải quyết các giao dịch CBDC.
Theo ông Josh Lipsky, những lựa chọn công nghệ mà ECB và Ấn Độ đưa ra có thể giúp bắt đầu xác định một tiêu chuẩn toàn cầu, như tiêu chuẩn VHS vào thời kỳ đầu của kỷ nguyên băng video.
“Câu hỏi bao quát về việc phát triển CBDC là điều này cải thiện hệ thống tài chính như thế nào? Đó thực sự là tất cả những gì nó hướng tới”, ông cho biết.
