Tiền công đức tại đền, chùa... đang được quản lý lỏng lẻo (ảnh minh họa)
Theo đó, Thông tư 04 hướng dẫn quản lý, thu chi tài chính cho công tác tổ chức lễ hội và tiền công đức, tài trợ cho di tích và hoạt động lễ hội có hiệu lực thi hành từ ngày 19/3/2023.
Theo Bộ Tài chính, việc ban hành Thông tư này được kỳ vọng sẽ tạo hành lang pháp lý trong lĩnh vực này, qua đó góp phần minh bạch hóa hoạt động quản lý, thu chi tài chính đối với tiền công đức, nguồn thu từ lễ hội.
Phải mở tài khoản để tiếp nhận tiền công đức
Một trong số những nội dung đáng chú ý tại Thông tư 04 là quy định về quản lý, thu chi tiền công đức, tài trợ cho di tích và hoạt động lễ hội.
Theo đó, Điều 9 Thông tư 04 quy định, khi tiếp nhận tiền công đức, tài trợ; tổ chức, cá nhân là chủ sở hữu hoặc được giao quản lý, sử dụng di tích; tổ chức, cá nhân quản lý lễ hội và người liên quan phải mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước hoặc ngân hàng thương mại để phản ánh việc tiếp nhận, quản lý và sử dụng tiền công đức, tài trợ cho di tích và hoạt động lễ hội theo hình thức chuyển khoản, phương thức thanh toán điện tử.
Trường hợp tiếp nhận tiền mặt, phải cử người tiếp nhận, mở sổ ghi chép đầy đủ số tiền đã tiếp nhận. Đối với tiền trong hòm công đức (nếu có), định kỳ hàng ngày hoặc hàng tuần thực hiện kiểm đếm, ghi tổng số tiền tiếp nhận.
Các khoản tiền đặt không đúng nơi quy định, không phù hợp với việc thực hiện nếp sống văn minh tại di tích được thu gom để kiểm đếm hoặc bỏ vào hòm công đức để kiểm đếm chung.
Đối với số tiền mặt tạm thời chưa sử dụng thì gửi vào tài khoản mở tại Kho bạc Nhà nước hoặc ngân hàng thương mại để bảo đảm việc quản lý an toàn, minh bạch các khoản công đức, tài trợ cho di tích và hoạt động lễ hội đã tiếp nhận.
Trường hợp tiếp nhận giấy tờ có giá, phải mở sổ ghi tên giấy tờ có giá, số tiền ghi trên giấy tờ có giá, tổ chức phát hành. Tổ chức, cá nhân là chủ sở hữu hoặc được giao quản lý, sử dụng di tích chịu trách nhiệm quản lý, sử dụng giấy tờ có giá, bao gồm thanh toán trước hạn hoặc thanh toán khi đến hạn, tùy theo yêu cầu quản lý và nguyện vọng của tổ chức, cá nhân hiến, tặng cho (nếu có).
Trường hợp tiếp nhận kim khí quý, đá quý, phải mở sổ ghi tên kim khí quý, đá quý và giá trị tương ứng theo tài liệu do tổ chức, cá nhân hiến, tặng, cho cung cấp. Tổ chức, cá nhân là chủ sở hữu hoặc được giao quản lý, sử dụng di tích chịu trách nhiệm quản lý và sử dụng kim khí quý, đá quý, bao gồm tổ chức bán đấu giá, bán cho ngân hàng thương mại hoặc đưa vào lưu giữ, trưng bày tại di tích, tùy theo yêu cầu quản lý và nguyện vọng của tổ chức, cá nhân hiến, tặng cho (nếu có).
Cũng theo Thông tư 04, tiền công đức, tài trợ cho di tích được trích một phần để tạo nguồn kinh phí tu bổ, phục hồi đối với các di tích khác trên địa bàn cấp tỉnh. Việc điều tiết một phần số thu công đức, tài trợ giữa các di tích nhằm sử dụng có hiệu quả tiền công đức, tài trợ, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá chung của địa phương.
 |
Lễ hội vật cầu bùn (làng Vân, Việt Yên, Bắc Giang) - Ảnh: Thái Bảo |
Đối với các lễ hội do cơ quan nhà nước tổ chức, Thông tư 04 cũng quy định tương tự: Yêu cầu ban tổ chức lễ hội có trách nhiệm phân công cho một đơn vị chức năng chủ trì thực hiện tiếp nhận, quản lý và sử dụng kinh phí tổ chức lễ hội.
Đơn vị được giao tiếp nhận, quản lý, sử dụng kinh phí có trách nhiệm mở tài khoản tiền gửi tại Kho bạc Nhà nước hoặc Ngân hàng thương mại để phản ánh việc tiếp nhận, quản lý và sử dụng tiền công đức, tài trợ cho di tích và hoạt động lễ hội theo hình thức chuyển khoản, phương thức thanh toán điện tử. Trường hợp tiếp nhận tiền mặt, phải cử người tiếp nhận, mở sổ ghi chép đầy đủ số tiền đã tiếp nhận. Đối với số tiền mặt tạm thời chưa sử dụng thì gửi vào tài khoản mở tại Kho bạc Nhà nước hoặc Ngân hàng thương mại để đảm bảo việc quản lý an toàn, minh bạch.
Đối với lễ hội không phải do cơ quan nhà nước tổ chức, tổ chức, cá nhân tổ chức lễ hội phải mở sổ sách ghi chép đầy đủ các khoản thu, chi cho công tác tổ chức lễ hội; tự quyết định và chịu trách nhiệm về việc tiếp nhận, quản lý và sử dụng kinh phí cho công tác tổ chức lễ hội, bảo đảm phù hợp với tôn chỉ, mục đích tổ chức lễ hội và quy định của pháp luật.
Thông tư 04 cũng có quy định về chi ngân sách nhà nước hỗ trợ với lễ hội truyền thống. Theo đó, ngân sách nhà nước hỗ trợ hoạt động phục dựng, phát huy giá trị lễ hội truyền thống nhằm khơi dậy lòng yêu nước, tinh thần tự hào dân tộc, duy trì các giá trị văn hóa đặc sắc, tiêu biểu, đáp ứng đời sống tinh thần của nhân dân.
Mức ngân sách nhà nước hỗ trợ cụ thể được căn cứ vào phương án tổ chức lễ hội đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt, khả năng huy động các nguồn tài chính ngoài ngân sách, khả năng cân đối của ngân sách nhà nước và do cấp có thẩm quyền quyết định theo quy định của pháp luật về ngân sách nhà nước.
Yêu cầu minh bạch hóa nhưng Nhà nước không quản lý tiền công đức, tài trợ
Theo Bộ Tài chính, Nhà nước không quản lý tiền công đức, tài trợ cho di tích và hoạt động lễ hội đối với cơ sở tín ngưỡng, tổ chức tôn giáo.
Các cơ sở tín ngưỡng, tổ chức tôn giáo tự quyết định và chịu trách nhiệm về tiếp nhận, quản lý, sử dụng tiền công đức, tài trợ cho việc bảo vệ, phát huy giá trị di tích và hoạt động lễ hội, bảo đảm phù hợp với quy định của pháp luật.
Trước đó, câu chuyện Nhà nước có quản lý tiền công đức hay không đã được bàn nhiều năm nay.
Tại dự thảo của Thông tư này, trước đây trong quá trình lấy ý kiến người dân, Bộ Tài chính có đưa quy định quản lý tiền công đức ở các cơ sở tín ngưỡng, tôn giáo nằm trong di tích được xếp hạng, kiểm kê.
Tuy nhiên, sau khi tiếp thu các ý kiến góp ý, quy định như dự thảo đã được được điều chỉnh theo hướng Nhà nước không quản lý tiền công đức tại các cơ sở tôn giáo.
