Khung pháp lý mở đường cho thị trường
Phát biểu tại Tọa đàm “Sức hút của các lớp tài sản” do Báo Tài chính - Đầu tư tổ chức ngày 13/11, ông Nghiêm Minh Hoàng, Chuyên gia Ứng dụng Fintech, Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam (VBA) nhận định, năm 2025 đánh dấu một bước chuyển biến tích cực, khởi đầu từ Luật Công nghiệp Công nghệ số năm 2025, lần đầu tiên trong lịch sử tài sản mã hóa được Việt Nam công nhận, tiếp theo đó được cụ thể bằng Nghị quyết số 05/2025/NQ-CP của Chính phủ về việc triển khai thí điểm thị trường tài sản mã hóa.
Có thể thấy, Nhà nước đã xác định tài sản mã hóa là một trong những trụ cột tài chính để phát triển trong thời gian tới.
Về bản chất, ông Hoàng đánh giá Việt Nam có rất nhiều lợi thế để phát triển thị trường tài sản mã hóa. Theo thống kê, Việt Nam đang có khoảng 17 triệu tài khoản đang nắm giữ các loại tài sản mã hóa khác nhau, có những thời điểm con số này còn lên tới 20 triệu tài khoản. Không chỉ vậy, dữ liệu của Chainalysis còn chỉ ra, trong thời gian từ tháng 7/2024 - 6/2025, tổng khối lượng giao dịch tài sản mã hóa tại Việt Nam đã vượt quá 200 tỷ USD.
Bởi vậy, Nghị quyết 05 hướng tới hai mục tiêu song hành, thể hiện tầm nhìn của chính phủ. Về mặt quản lý, cơ quan chức năng muốn đưa thị trường ra khỏi vùng xám, có thể quản lý tốt hơn và giúp nhà đầu tư được bảo vệ tốt hơn, hạn chế rủi ro gian lận, rửa tiền. Đồng thời, nghị quyết mở ra cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam phát hành token mới - một dạng chứng chỉ số được tạo ra và lưu trữ trên công nghệ blockchain - nhằm kêu gọi vốn đầu tư từ nước ngoài. Đây là kênh huy động vốn mới, bổ sung cho các phương thức truyền thống như phát hành cổ phiếu hay trái phiếu, giúp kết nối doanh nghiệp Việt với dòng vốn quốc tế một cách nhanh chóng và hiệu quả hơn.
Tiềm năng từ hai nhóm tài sản mã hóa
Dựa trên khung pháp lý mới, tài sản mã hóa tại Việt Nam được chia thành hai nhóm chính dựa trên việc có hay không gắn liền với tài sản thực. Nhóm không dựa trên tài sản thực bao gồm những đồng tiền mã hóa "nguyên bản" như Bitcoin và Ethereum, có giá trị chủ yếu được quyết định bởi cung cầu thị trường và tâm lý nhà đầu tư, phụ thuộc nhiều vào tin tức và diễn biến kinh tế vĩ mô toàn cầu.
Về tiềm năng của thị trường, ông Hoàng đánh giá xu hướng tăng giá của Bitcoin vẫn rất bền vững, mặc dù độ biến động giá cao hơn đáng kể so với các kênh truyền thống như vàng hay trái phiếu, cổ phiếu. Bitcoin đã chứng minh sức sống bền bỉ qua nhiều giai đoạn khó khăn.
Từ sự sụp đổ của các sàn giao dịch lớn, lệnh cấm từ nhiều quốc gia, cho đến những đợt điều chỉnh mạnh hơn 80%. Sự thừa nhận ngày càng tăng từ các chính phủ, với một số nước đã nắm giữ Bitcoin trong dự trữ quốc gia và việc nhiều công ty đại chúng công khai đưa Bitcoin vào bảng cân đối kế toán cho thấy loại tài sản này đang dần được thể chế hóa.
| |
Các diễn giả tại Tọa đàm “Sức hút của các lớp tài sản”. |
"Trong khung thời gian ba đến năm năm tới, đặc biệt đồng Bitcoin là một kênh đáng để đầu tư, với điều kiện nhà đầu tư hiểu rõ rủi ro và biết phân bổ vốn hợp lý dựa trên xu hướng dài hạn thay vì biến động ngắn hạn. Tuy nhiên, nhà đầu tư nên phân bổ vốn một cách khôn khéo, xác định xu hướng dài hạn của tài sản và không nên dồn toàn bộ tiền vào đầu tư", ông Hoàng cho hay.
Đối với tài sản mã hóa dựa trên tài sản thực (Real world assets - RWA), theo Nghị quyết 05, doanh nghiệp Việt Nam được phát hành tài sản mã hóa (không phải chứng khoán, tiền pháp định) cho nhà đầu tư nước ngoài thông qua các tổ chức được Bộ Tài chính cấp phép (các nhà đầu tư trong nước không được mua token do doanh nghiệp phát hành).
Sức hấp dẫn của RWA nằm ở khả năng mở ra kênh huy động vốn mới cho các tài sản truyền thống, đặc biệt là bất động sản - lĩnh vực thường đòi hỏi vốn lớn và có tính thanh khoản kém. Hơn nữa, khả năng giao dịch 24/7 trên nền tảng blockchain giúp tăng đáng kể tính thanh khoản - khả năng mua bán nhanh chóng mà không làm giá biến động quá mức.
Trong bối cảnh kinh tế vĩ mô Việt Nam tương đối ổn định và chính sách ngày càng rõ ràng, RWA có vẻ đặc biệt phù hợp. Nền kinh tế đang cần nguồn vốn lớn cho phát triển cơ sở hạ tầng và chuyển đổi số, trong khi kênh huy động vốn truyền thống đôi khi chưa đáp ứng đủ nhu cầu về quy mô và tốc độ.
Cơ hội lớn, thách thức không nhỏ
Điều đáng ghi nhận là tốc độ thay đổi và hoàn thiện khung pháp lý đang diễn ra khá nhanh, gần như bắt kịp với tốc độ phát triển chóng mặt của thị trường. Các cơ quan quản lý, đặc biệt là Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, cần tiếp tục bám sát diễn biến thực tế để điều chỉnh luật pháp kịp thời, từng bước mở rộng phạm vi cho nhà đầu tư trong nước tham gia vào thị trường phát hành token mới. Cơ hội từ Nghị quyết 05 đang hiện hữu rất rõ ràng trước mắt thị trường Việt Nam.
Chuyên gia VBA kỳ vọng, quý I/2026 sẽ có 5 sàn tài sản mã hóa được cấp phép. Các đơn vị tiên phong lập sàn giao dịch tài sản mã hóa đầu tiên sẽ có lợi thế "thiết lập cuộc chơi".
Song song với cơ hội, những thách thức cũng không hề nhỏ và càng đến gần thời điểm thị trường được công nhận chính thức thì càng cần thận trọng. Rào cản đầu tiên đến từ chính những yêu cầu nghiêm ngặt trong Nghị quyết 05. Yêu cầu vốn điều lệ lên đến 10.000 tỷ đồng để thành lập sàn giao dịch tài sản số là một con số khổng lồ, chỉ những tập đoàn lớn hoặc liên minh doanh nghiệp mạnh mới có khả năng đáp ứng.
Bên cạnh đó, các tiêu chuẩn về công nghệ cũng vô cùng cao, đòi hỏi hệ thống bảo mật cấp độ 4, cùng với yêu cầu khắt khe về đội ngũ nhân sự chuyên môn. Tuy nhiên, đối với những đơn vị có tiềm lực tài chính và công nghệ đang tham gia, đây không phải là rào cản không thể vượt qua.
Thách thức lớn hơn nằm ở kinh nghiệm quản trị và nhân sự. Khi lần đầu tiên vận hành một thị trường hoàn toàn mới, các quy trình từ niêm yết, giao dịch, thanh toán bù trừ đến giám sát đều chưa được thử nghiệm trong thực tế. Rủi ro từ thiếu kinh nghiệm có thể dẫn đến những sai sót trong vận hành, ảnh hưởng đến lòng tin của nhà đầu tư và uy tín của cả thị trường.
"Cuối cùng, chúng ta chưa biết được thị trường phản ứng như thế nào khi sàn giao dịch chính thức bước vào hoạt động. Liệu các nhà đầu tư trong nước có sẵn sàng đem tài sản của mình lên các sàn Việt Nam hoặc nhà đầu tư nước ngoài sẽ nhìn nhận thị trường của chúng ta như thế nào. Những điều này phải đến 2026 mới có thể giải đáp. Song, trước sự điều chỉnh về chính sách, hướng dẫn nhanh chóng như hiện nay của nhà nước, chúng tôi vẫn giữ một thái độ lạc quan có thận trọng với thị trường", ông Hoàng kết luận.