Điều này có thể hiểu, về cơ bản, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã thống nhất với Dự án Luật, mặc dù vẫn còn những quan điểm không giống nhau về một số nội dung. Quan điểm của bà Dương Thu Hương, Phó chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế - Ngân sách của Quốc hội về nội dung này ra sao?
Là một trong những người có trách nhiệm thẩm định và cho ý kiến về Dự án Luật Thuế TNCN, bà có đồng ý với việc đánh thuế TNCN đối với hoạt động đầu tư vốn, chuyển nhượng vốn, lợi tức từ cổ phần…?
Tôi đồng ý với việc đánh thuế TNCN đối với hoạt động đầu tư vốn, chuyển nhượng chứng khoán, lợi tức từ cổ phần, nhưng phải theo nguyên tắc là nuôi dưỡng nguồn thu. “Đừng vặt ngay ngọn khi cây vừa mới nảy mầm”.
Vậy nếu đứng trên quan điểm của nhà đầu tư, bà có đồng ý không?
Tôi đồng ý, bởi đây là hoạt động đầu tư, hoạt động kinh doanh, đã kinh doanh thì phải nộp thuế. Tuy nhiên, mức thu bao nhiêu để TTCK vẫn tiếp tục phát triển, Nhà nước vẫn thu được thuế, nhà đầu tư chịu đựng được thì cần phải tính toán, cân nhắc kỹ. Quan trọng là Chính phủ phải đưa ra được các mức thuế suất hợp lý.
Theo Dự thảo, thu nhập từ cổ tức phải chịu thuế suất 5% (Trung Quốc là 20%), thu nhập từ chuyển nhượng vốn, chuyển nhượng chứng khoán phải chịu thuế suất 25%. Liệu mức thuế suất này đã hợp lý?
Không thể chỉ căn cứ vào mức thuế mà các nước đang áp dụng rồi đưa ra mức thuế suất thấp hơn và cho rằng mình khuyến khích thị trường tài chính phát triển, khuyến khích người dân tham gia đầu tư vào TTCK, mà cần phải xem thu nhập bình quân của các nước so với mình hiện còn khoảng cách bao nhiêu lần. Thu nhập của người dân Thái Lan cao hơn Việt Nam nhiều lần, nhưng thuế suất thuế TNCN đánh vào cổ tức của họ cũng chỉ có 10%. Cần phải đưa ra mức thuế suất thực sự hợp lý mới thúc đẩy TTCK phát triển, phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội và đời sống của người dân.
Nhiều người cho rằng, do TTCK đang phát triển, ngày càng có thêm nhiều người tham gia đầu tư chứng khoán và không ít người đã thu được lợi nhuận từ hoạt động này nên Nhà nước “quyết tâm” đánh thuế TNCN?
Không nên nghĩ rằng, do TTCK tăng trưởng mạnh, nhiều nhà đầu tư có lãi nên phải đánh thuế TNCN. Giả sử, khi Chính phủ trình Dự án Luật Thuế TNCN ra Quốc hội mà TTCK đi xuống thì sao, chẳng lẽ lại hoãn việc đánh thuế đối với những khoản thu nhập này. Theo tôi, cơ sở để đánh thuế là coi tiền lãi từ đầu tư chứng khoán là một khoản thu nhập, người dân có thu nhập từ hoạt động đầu tư, kinh doanh thì phải nộp thuế, còn không có thu nhập hoặc việc đầu tư mà bị lỗ thì không phải chịu thuế. Điều này không phụ thuộc vào TTCK lên hay xuống, bởi ngay cả lúc thị trường đi xuống vẫn có nhiều nhà đầu tư có lãi thì họ vẫn phải nộp thuế.
Nhưng nhiều người vẫn cho rằng, cổ tức mà họ được chia, lợi nhuận mà họ được hưởng từ đầu tư vốn, trên thực tế đã phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp. Nếu phải nộp thuế TNCN thì họ phải chịu hai lần thuế?
Nếu anh bỏ tiền ra kinh doanh, phần lợi nhuận của anh cũng đã phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp rồi, anh sử dụng tiền lãi để tiêu dùng thì vẫn phải chịu thuế giá trị gia tăng hoặc cả thuế tiêu thụ đặc biệt nếu anh sử dụng hàng hoá, dịch vụ phải chịu thuế tiêu thụ đặc biệt. Khi sử dụng tiền từ cổ tức được chia, lãi từ hoạt động đầu tư vốn để tiêu dùng thì vẫn phải chịu thuế giá trị gia tăng hoặc cả thuế tiêu thụ đặc biệt. Các sắc thuế này khác nhau nên không thể coi là đánh thuế song trùng. Trên thế giới, nước nào cũng sử dụng các sắc thuế khác nhau để điều tiết các hoạt động khác nhau nên việc đánh thuế TNCN đối với những hoạt động trên là bình thường.
Cũng như hầu hết các nước trên thế giới, Việt Nam không thu thuế giá trị gia tăng đối với hoạt động dịch vụ tài chính, trong đó có hoạt động đầu tư chứng khoán do rất khó thực hiện. Với trình độ quản lý như hiện nay, việc thu thuế TNCN đối với đầu tư chứng khoán sẽ hết sức khó khăn, thưa bà?
Vẫn biết thu thuế TNCN đối với hoạt động đầu tư chứng khoán là rất khó khăn, nhưng tôi tin ngành tài chính sẽ có cách thực hiện, cơ quan thuế sẽ tìm ra cách tốt nhất để thu được thuế.
Nhiều ý kiến cho rằng, khi nhà đầu tư chuyển nhượng chứng khoán, cơ quan thuế thu luôn thuế TNCN. Khi quyết toán thuế, nếu việc đầu tư không có lãi thì trả lại tiền thuế?
Tôi tin rằng, khi xây dựng Luật Thuế TNCN, ngành tài chính đã tìm ra nhiều phương pháp quản lý thuế tối ưu. Phương pháp trên có thể thuận lợi cho cơ quan thuế, nhưng lại không thuận lợi với nhà đầu tư. Từ nay đến khi Luật Thuế TNCN được áp dụng còn đủ thời gian cho cơ quan tài chính, cơ quan thuế tìm ra được cách quản lý thuế TNCN phù hợp nhất để không gây phiền hà cho người nộp thuế TNCN.