Lặng lẽ lên ngôi
Theo thống kê của Hiệp hội Các nhà sản xuất Ô tô Việt Nam, năm 2016, doanh số bán xe của toàn thị trường Việt Nam là 304.427 chiếc, tăng 24% so với cùng kỳ năm 2015.
Trong số này, có 23.099 xe bán tải được bán ra thị trường, chiếm hơn 7,5% thị phần. Trước đó năm 2015, lượng xe bán tải bán ra mới đạt 16.741 chiếc.
Sự gia tăng mạnh mẽ doanh số bán xe bán tải là bởi sự tiện dụng và năng lực chinh phục của xe bán tải đã làm nảy sinh một thế hệ khách hàng hoàn toàn mới, những người mua xe để thoả mãn những nhu cầu rất căn bản và thú vui giải trí trong cuộc sống hàng ngày.
Bên cạnh đó, các hãng đã nhanh chóng nắm bắt nhu cầu khách hàng Việt Nam để gia tăng tiện nghi và chất lượng không gian khoang lái.
Điều này đánh đúng vào thị hiếu của người tiêu dùng khi không chỉ giúp cho những chuyến đi của họ qua những khu rừng khắc nghiệt, hay những vùng đất đầy nắng gió, trở nên dễ thở hơn, mà còn giúp chiếc xe phù hợp hơn với một phương tiện giao thông đời thường.
Việc tăng trưởng mạnh trong bán hàng của phân khúc xe bán tải, khởi đầu là Ford Việt Nam với Ranger đã khiến thị trường nhanh chóng được hâm nóng quãng năm 2010 và cao điểm là từ năm 2013 trở lại đây.
Với sự đột phá của dòng xe mới, Ford Việt Nam đã nhiều năm giữ vị trí quán quân trong phân khúc này với thị phần quanh mức 50%.
Dĩ nhiên các hãng khác không chịu ngồi yên, hàng loạt thương hiệu và mẫu xe bán tải đã liên tiếp được giới thiệu tại Việt Nam.
Đơn cử như GM Việt Nam, vào đầu năm 2014 đã tung ra 4 phiên bản xe pick-up Chevrolet Colorado với chương trình quảng bá mạnh mẽ.
Từ ngày 1/7/2016, xe bán tải có dung tích động cơ từ 2.5 L đến 3.0 L sẽ phải chịu thuế 20%, dung tích trên 3.0 L tăng lên 25%. Còn lệ phí trước bạ vẫn chỉ là 2%.
Ông Gaurav Gupta, Tổng giám đốc GM Việt Nam khi đó đã không giấu tham vọng giành được thêm thị phần khi cho hay, phân khúc bán tải đã chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ ở mức 168% trong năm 2014 so với năm 2013 và trở thành một phân khúc hấp dẫn, thu hút sự tham gia của các hãng trên thị trường.
Cũng không chỉ có GM Việt Nam quyết tâm hâm nóng với pick-up, Công ty Ô tô Trường Hải, với doanh số bán xe bán tải tăng tốt, nhưng các lãnh đạo công ty cũng cho hay, chưa đủ đáp ứng nhu cầu thị trường.
Ngay ông lớn Toyota Việt Nam cũng không thể ngồi yên. Được xem là bán xe con rất tốt và đồng thời đứng số 1 Thái Lan trong phân khúc xe bán tải, nhưng tại thị trường Việt nam, Toyota Hilux lép vế trước nhiều đồng nghiệp.
Doanh số bán của Toyota Hilux trong năm 2014 chỉ là 1.569 chiếc, trong tổng số 40.082 xe. Năm 2016, Toyota Hilux cũng mới bán được 1.954 xe, trong tổng số 57.036 chiếc. Để gia tăng doanh số bán hàng, Toyota Việt Nam mới đây đã mang Hilux mới 2017 với nhiều đột phá vào thị trường Việt Nam.
Điểm rơi
Trên thực tế, điểm chính khiến cho xe bán tải lên ngôi nhanh chóng chính là chi phí. Với mức thuế tiêu thụ đặc biệt và lệ phí trước bạ luôn thấp xa so với xe du lịch dưới 9 chỗ cùng trang bị động cơ, xe bán tải mức giá rẻ hơn các dòng xe thể thao đa dụng, trong khi năng lực vận hành và tính thực dụng không hề thua kém. Đặc biệt, không bị hạn chế lưu thông tại các thành phố lớn như là xe tải.
Trước ngày 1/7/2016, xe bán tải tại Việt Nam chỉ phải chịu thuế nhập khẩu trong khu vực ASEAN 5%, thuế tiêu thụ đặc biệt 15% và lệ phí trước bạ chỉ là 2%.
Còn từ ngày 1/7/2016, xe bán tải có dung tích động cơ từ 2.5 L đến 3.0 L sẽ phải chịu thuế 20%, dung tích trên 3.0 L tăng lên 25%. Còn lệ phí trước bạ vẫn chỉ là 2%.
Phó thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng đã yêu cầu Bộ Tài chính nghiên cứu lại mức thuế tiêu thụ đặc biệt, lệ phí trước bạ với xe ô tô bán tải.
Trong khi đó, nếu là xe thể thao đa dụng có dung tích động cơ tương tự, thuế tiêu thụ đặc biệt hiện tại là 50% (với động cơ từ 2.0 - 2.5L) hay 55% (động cơ trên 2.5 L đến 3.0L) và là 90% (động cơ trên 3.0L). Ngoài ra, phí chước bạ tại Hà Nội và TP.HCM cho xe con là 12%.
Đáng nói là toàn bộ xe bán tải đang tiêu thụ tại Việt Nam đều được nhập khẩu 100%, làm lợi cho công nghiệp sản xuất ô tô và tạo công ăn việc làm cho người lao động của các nước lân cận như Thái Lan, Indonesia.
Ở chiều ngược lại, Việt Nam phải bỏ ra không dưới 300 triệu USD để nhập khẩu nguyên chiếc xe bán tải, vừa khó khăn về ngoại tệ, vừa giúp thặng dư nhập siêu gia tăng.
Có lẽ nhận rõ được thực trạng này, tại cuộc họp về tình hình nhập khẩu ô tô mới đây, Phó thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng đã yêu cầu Bộ Tài chính nghiên cứu lại mức thuế tiêu thụ đặc biệt, lệ phí trước bạ với xe ô tô bán tải để đề xuất báo cáo Chính phủ và Quốc hội kịp thời bổ sung, điều chỉnh cho phù hợp thực tế và mục đích sử dụng của loại xe này.
Dù tham chiến trên thị trường xe bán tải, nhưng ông Trần Bá Dương, Chủ tịch Hội đồng Thành viên Công ty Ô tô Trường Hải cũng thừa nhận, xe bán tải ở Việt Nam được dùng như xe con, trong khi lại không phải chịu thuế tiêu thụ đặc biệt như xe con và lệ phí trước bạ cũng thấp hơn là không công bằng.