Bộ Tài chính tiếp tục nghiên cứu tăng thuế nhập khẩu ôtô.
Lý do
Vào tháng 11/2007, Bộ Tài chính quyết định giảm thuế nhập khẩu ôtô từ 70% xuống 60%. Lý do được đưa ra là thời điểm đó cung cầu ôtô mất cân đối lớn, nhu cầu tăng cao, trong khi sản xuất trong nước có hạn, gây bức xúc cho người tiêu dùng và dư luận xã hội. Việc giảm thuế là nhằm tăng cung, hạ nhiệt cơn sốt xe đã lên đến cao trào vào thời điểm cuối năm. Sang năm 2008, năng lực sản xuất của các DN trong nước tăng lên có thể đáp ứng nhu cầu trong nước. Vì thế, việc tăng thuế nhập khẩu lên 70% là có cơ sở.
Số liệu thống kê từ Bộ Tài chính cho thấy, lượng ôtô nhập khẩu tăng nhanh, năm 2007 nhập khẩu 13.360 xe dưới 12 chỗ ngồi, tăng hơn 10.000 xe so với năm 2006, tác động đến nhập siêu và ùn tắc giao thông. Tuy nhiên, đó chưa phải là nguyên nhân chính, mà do: kinh tế tăng trưởng mạnh, thu nhập người dân tăng, các DN mới thành lập tăng nhanh, đồng thời nhiều DN mở rộng kinh doanh, thành lập thêm chi nhánh, các ngân hàng đưa ra chương trình cho vay tiền mua ôtô hấp dẫn. Kim ngạch nhập khẩu xe ôtô nguyên chiếc năm 2007 là 579,1 triệu USD, tăng gấp 2,4 lần kim ngạch ôtô nhập khẩu năm 2006. Riêng kim ngạch nhập khẩu xe ôtô dưới 12 chỗ ngồi là 192,277 triệu USD.
Việc đưa thuế nhập khẩu ôtô quay về mức 70% (tăng 10%) nhằm mục tiêu duy trì mặt bằng thuế hợp lý, đồng thời góp phần giảm nhập siêu, hạn chế ùn tắc giao thông, tiết kiệm ngoại tệ và hạn chế nhập khẩu hàng tiêu dùng trong điều kiện khó khăn hiện nay.
Về giá xe trong nước, vì sao vẫn cao hơn so với giá xe của các nước khác trên thế giới, theo giải thích của Bộ Tài chính, có nhiều nguyên nhân, trong đó thuế nhập khẩu linh kiện, thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB), thuế giá trị gia tăng (GTGT) chiếm từ 47% đến 53% so với giá bán (trong tổng số thuế phải nộp thì thuế TTĐB chiếm đến 63%).
Có hợp lý?
Theo GS.TSKH Nguyễn Mại, nguyên Phó chủ nhiệm Ủy ban Nhà nước về hợp tác đầu tư, không riêng mặt hàng ôtô, theo thỏa thuận gia nhập WTO, vào tháng 1 hàng năm (từ năm nay đến năm 2012), năm nào Việt Nam cũng phải công bố lộ trình giảm thuế các dòng thuế đã cam kết. Điều này rất quan trọng vì không chỉ tuân thủ cam kết hội nhập, mà các DN có thể nhìn vào đó để biết lộ trình mở cửa thị trường, chủ động nâng cao năng lực cạnh tranh. Việc giảm thuế nhập khẩu ôtô như thời gian vừa qua đã thực hiện cam kết (từ 90% xuống 70% và 60%), vừa đẩy nhanh quá trình hội nhập, tạo sự cạnh tranh lành mạnh giữa DN trong nước và nước ngoài. Tuy nhiên, việc thực thi chính sách thuế phải theo một chiến lược, nhằm xây dựng ngành công nghiệp ôtô hướng tới phục vụ nhu cầu ngày càng cao của người dân.
Việc tăng giảm đột ngột thuế đối với mặt hàng ôtô nhập khẩu như vừa qua (tháng 11/2007 giảm thuế nhập khẩu ôtô từ 70% xuống 60%, tháng 3/2008 tăng trở lại từ 60% lên 70%) là không nên. Viện dẫn các lý do tắc đường, lạm phát, nhập siêu... để tăng thuế nhập khẩu ôtô, theo GS Nguyễn Mại, là chưa chính đáng.
Theo TS. Lê Đăng Doanh, chuyên gia kinh tế cao cấp, nếu tăng thuế nhập khẩu ôtô hướng đến mục tiêu giảm nhập siêu, chống lạm phát, hạn chế ách tắc giao thông thì tại sao lại không tăng thuế nhập khẩu linh kiện lắp ráp ôtô, vì các DN trong nước cũng cung ứng ra thị trường một lượng không nhỏ mặt hàng này? Làm như vậy, thực sự là chưa công bằng, bởi các liên doanh trong nước có thể tăng giá theo kiểu "té nước theo mưa" (dựa vào việc tăng thuế nhập khẩu để tăng giá xe). Một mặt vẫn không đảm bảo được mục tiêu giảm nhập siêu, chống lạm phát, tắc đường, mặt khác người tiêu dùng trong nước vẫn phải mua xe với giá "cắt cổ".
Giải thích rằng, giá xe sản xuất trong nước cao do thuế TTĐB, thuế GTGT chiếm từ 47% đến 53% so với giá bán có vẻ không hợp lý, vì giá xe nhập khẩu nguyên chiếc với mức thuế suất cao và chất lượng tốt hơn nhiều nhưng giá vẫn thấp? Nhu cầu thì vẫn tăng lên và người tiêu dùng sẽ phải "ngậm bồ hòn làm ngọt" khi bỏ số tiền mua được xe nhập khẩu, nhưng lại chỉ sở hữu xe lắp ráp trong nước.
Được biết, trong thời gian tới, Bộ Tài chính tiếp tục nghiên cứu tăng thuế nhập khẩu đối với mặt hàng ôtô và một số mặt hàng khác để giảm nhập siêu, góp phần đảm bảo cân đối vĩ mô. Theo Bộ Tài chính, mức thuế nhập khẩu ôtô sau khi tăng lên 70% hoặc ở mức cao hơn vẫn đảm bảo trong phạm vi cam kết gia nhập WTO. Vẫn biết trong lúc này, rất khó có một chính sách hoàn thiện và đáp ứng lợi ích của toàn bộ tầng lớp dân cư và các thành phần kinh tế, nhưng nếu không đảm bảo tính công bằng cùng với sự cắt nghĩa đầy đủ, hợp tình, hợp lý, việc điều chỉnh thuế nhập khẩu ôtô trong những lần tới chắc chắn sẽ vấp phải sự phản ứng của người tiêu dùng và dư luận.
