Tàu Vinashin Atlantic đang bị bỏ hoang ngoài khơi Vũng Tàu
Tàu 149.544DWT bị bỏ hoang vì quá cũ
Theo báo cáo của Vinalines với Thủ tướng thì từ khi đội tàu của Vinashinlines được chuyển giao về Vinalines, các đơn vị thành viên của Vinalines đã làm mọi cách tối đa để khôi phục lại hoạt động của cả đội tàu. Tuy nhiên, cho đến thời điểm này một số con tàu do Vinashinlines chuyển sang vẫn chưa thể đưa vào hoạt động dẫn đến thiệt hại nặng nề, mà cụ thể là tàu chở dầu thô Vinashin Atlantic và tàu Lash Sông Gianh.
Theo lý giải của Vinalines, tàu chở dầu thô “Vinashin Atlantic” trọng tải 149.544DWT, đóng năm 1992, do Vinashin mua và giao cho Công ty TNHH MTV vận tải Viễn dương Vinashin (Vinashinlines) quản lý, khai thác trước khi doanh nghiệp này được chuyển giao về Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam vào tháng 7/2010. Khi mua tàu này, Vinashinlines hoàn toàn không có kinh nghiệm về quản lý, khai thác tàu chở dầu thô và cũng không có thuyền viên có đủ bằng cấp, kinh nghiệm chuyên môn cần thiết để làm việc an toàn, trên tàu.
Vì thế, Vinashin không thể tự quản lý, khai thác tàu mà phải thuê nước ngoài quản lý, khai thác, cung cấp thuyền viên. Việc khai thác tàu hoàn toàn không có hiệu quả, liên tục thua lỗ do chi phí quản lý, chi phí thuyền viên và các chi khác liên quan đến bảo quản, bảo dưỡng tàu, đại lý, cảng phí, hoa tiêu, bảo hiểm... quá cao mà Vinashin không kiểm soát được. Trong khi đó, doanh thu từ kinh doanh khai thác tàu quá thấp không đủ bù chi. Do Vinashin không đủ điều kiện tài chính để duy trì tàu hoạt động, trả lương thuyền viên đúng hạn, Cty quản lý nước ngoài đã trả lại tàu cho Vinashin tại khu neo đậu Vũng Tàu từ tháng 4/2009.
Suốt từ đó cho tới khi Vinashinlines được chuyển giao sang Vinalines, Vinashinlines chỉ bố trí người trông tàu mà không thực hiện bất cứ hoạt động bảo quản, bảo dưỡng nào đối với tàu theo đúng chế độ để duy trì trạng thái kỹ thuật của tàu. Khi Cty quản lý và thuyền viên nước ngoài rút khỏi tàu trong tình trạng lương không được thanh toán đầy đủ đã mang đi rất nhiều tài liệu quan trọng phục vụ cho quản lý, vận hành tàu.
Vì lẽ đó tàu đã xuống cấp nghiêm trọng sau thời gian dài không được bảo quản. Khi Vinashinlines được chuyển giao sang Vinalines đã nỗ lực khôi phục trạng thái kỹ thuật để đưa tàu trở lại khai thác. Tuy nhiên, do tuổi tàu cao, tình trạng kỹ thuật kém lại không được quản lý, bảo quản, bảo dưỡng trong một thời gian dài do tàu đã xuống cấp nghiêm trọng, nên để phục hồi đòi hỏi chi phí rất lớn.
Riêng chi phí để vệ sinh hầm hàng đã lên tới hơn 20 tỷ đồng. Hơn thế nữa, thị trường tàu chở dầu thô, các cảng dầu có quy định riêng vô cùng ngặt nghèo với các tàu, nên loại tàu trên 15 tuổi hầu như không được các chủ hàng thuê. Đến nay, tổng các chi phí sửa chữa, bảo dưỡng để khôi phục tàu này trở lại trạng thái kỹ thuật đáp ứng yêu cầu khách hàng đã lên tới hơn 80 tỷ đồng, nhưng tàu vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu để được cấp giấy chứng nhận an toàn khai thác, vì thế tàu tiếp tục neo tại Vũng Tàu.
Không thể khai thác được
Cũng theo báo cáo của Vinalines với Thủ tướng, tàu “Lash Sông Gianh” cùng các sà lan lash và các tàu công tác, tàu hút bùn phục vụ kèm theo là sản phẩm của công nghệ vận chuyển đã lạc hậu không còn được sử dụng nữa. Tàu có khiếm khuyết ngay từ khâu thiết kế nên khi đóng xong, đưa vào khai thác không đạt được tốc độ như thiết kế và tính năng điều động rất kém và mức tiêu hao nhiên liệu rất cao.
Do không đạt được tốc độ thiết kế, thời gian hành trình thực tế của tàu quá dài, không đáp ứng được yêu cầu khách hàng nên không thể khai thác được. Mặc dù trước đó Vinashinlines đã tìm mọi cách sửa chữa, khắc phục, nhưng tất cả giải pháp đã được thực hiện đều không mang lại hiệu quả. Vì thế, tàu đã không thể đưa vào khai thác. Khi Vinalines tiếp quản con tàu này, đội ngũ cán bộ, kỹ sư của Vinalines cũng đã tìm mọi biện pháp khắc phục nhưng do công nghệ quá lạc hậu nên cũng không thể tìm được phương án khai thác.
Không chỉ có vậy, Vinashinlines hiện còn nợ các đối tác món nợ rất lớn mà không có khả năng chi trả nên luôn trong tình trạng bị các đối tác đe dọa cắt dịch vụ. Trước tình hình đó, Vinalines đã phải cho Vinashinlines vay ký quỹ hơn 4 triệu USD tại tòa án Hàn Quốc để giải phóng tàu Hoa Sen bị đối tác bị bắt giữ (tàu Hoa Sen mua về từ Italia vào tháng 11.2007 với giá khoảng 60 triệu euro, hiện đang cho liên danh Lianyungang CK Ferry Co.ltd thuê theo hình thức định hạn sáu tháng với giá là 16.500USD/ngày, từ đầu năm 2011 - PV).
Từ những luận điểm nêu trên, Vinalines cho rằng những tàu không thể khai thác có hiệu quả đang thực sự là những gánh nặng rất lớn làm cho Vinashinlines không thể tạo dựng được uy tín với các đối tác để có thể khôi phục hoạt động bình thường của doanh nghiệp. Việc bán các tàu này đi chắc chắn sẽ lỗ lớn so với giá mua, nhưng việc tiếp tục giữ tàu không khai thác hiệu quả sẽ làm cho thiệt hại tiếp tục gia tăng từng ngày.
Do đó, Vinalines đã đề nghị Thủ tướng cho cơ chế đặc biệt cho phép xử lý sớm với các tàu như “Hoa Sen”, tàu “Lash Sông Gianh” và tàu “Vinashin Atlantic” theo giải pháp bán tàu là giải pháp tốt nhất để hạn chế tổn thất. Được biết, Thủ tướng sẽ quyết định vấn đề này trong thời gian tới.
