Thủ tục "luồng xanh" có mặt trong điểm sáng của dòng chảy pháp luật kinh doanh

Điểm sáng đến từ thủ tục đầu tư và chính sách tài chính

Thủ tục đầu tư đặc biệt là một điểm sáng trong cơ chế quản lý đầu tư kinh doanh mà cộng đồng doanh nghiệp đánh giá cao.

Ông Đậu Anh Tuấn, Phó tổng thư ký, Trưởng ban Pháp chế, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) nhấn mạnh trong buổi công bố Dòng chảy pháp luật kinh doanh năm 2024. Vấn đề không chỉ là sự thông thoáng của một thủ tục.

“Lần đầu tiên chúng ta thảo luận làm sao để 1 dự án vào Việt Nam chỉ mất thời gian là tuần, chứ không thể là tháng hay năm như trước đây, thì kết quả là có luồng xanh về thủ tục đối với một số lĩnh vực ưu tiên, trọng tâm. Cũng như vậy, khi đặt yêu cầu phải giải quyết dứt điểm vướng mắc các dự án bất động sản, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết 171/QH15 quy định cơ chế, chính sách đặc thù tháo vỡ khó khăn, vướng mắc đối với dự án, đất đai trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án tại TP.HCM, Đà Nẵng, Khánh Hòa... Đây là cách tiếp cận rất mới, chạm được vào những vấn đề rất khó”, ông Đậu Tuấn làm rõ.

Báo cáo Dòng chảy pháp luật kinh doanh do VCCI thực hiện hàng năm, ghi lại những vấn đề đáng chú ý trong quá trình xây dựng quy định pháp luật về kinh doanh. Báo cáo lần thứ 8 liên tiếp do VCCI thực hiện ghi nhận nhiều màu sắc trong các dòng chảy pháp luật kinh doanh.

Năm 2024, đã có 31 luật, 182 nghị định và 629 thông tư được ban hành. Số lượng luật tăng gấp đôi so với năm 2023. Con số này đang có tăng lên khi nhìn vào chương trình xây dựng pháp luật của kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, sẽ khai mạc vào ngày 5/5 tới, dự kiến sẽ thông qua 35 văn bản luật. Đặc biệt, việc áp dụng 1 luật sửa nhiều luật, theo trình tự rút gọn đang nhiều lên.

“Có những luật vừa sửa trong kỳ họp trước lại có tên trong văn bản luật sẽ sửa đổi kỳ này. Ở góc nhìn kinh doanh, có điểm ưu là phản ứng chính sách rất nhanh với các vấn đề phát sinh, đang cản trở sự phát triển. Cách tiếp cận của Quốc hội, của Chính phủ là vấn đề đã rõ, đã có thể thay đổi đưa vào lịch trình sửa đổi ngay”, ông Tuấn chia sẻ ghi nhận của cộng đồng kinh doanh.

Cách tiếp cận nhanh chóng này cũng đang thể hiện trong việc hiện thực hóa các nghị quyết của Đảng, như ngay khi Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia được ban hành, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết 193/2025 với 12 cơ chế, chính sách thí điểm để thể chế hóa Nghị quyết số 57 mà không cần chờ sửa Luật Khoa học công nghệ.

Cùng với đó, Báo cáo dòng chảy pháp luật 2024 cũng ghi nhận điểm sáng về chính sách tài chính sôi động và tích cực. Cộng đồng kinh doanh đã ghi nhận hàng loạt văn bản pháp luật quan trọng về thuế, phí đã được sửa đổi, bổ sung. Đây là những văn bản có tác động lớn tới cộng đồng kinh doanh và được sự quan tâm, theo dõi sát sao của doanh nghiệp.

Có thể kể tới các chính sách giảm thuế bảo vệ môi trưởng đối với xăng dầu, giảm 2% thuế VAT; gia hạn thời hạn nộp thuế VAT, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân, tiền thuê đất…

Ngoài ra, Luật Dược 2024 cũng được điểm danh với nhiều bước chuyển tích cực, như cơ chế công nhận, thừa nhận dựa trên sự tin cậy, cho phép rút ngắn thời gian cấp phép lưu hành đối với các loại thuốc đã được phê duyệt tại các quốc gia có hệ thống quản lý dược tiên tiến; quy định rõ hơn về hoạt động của doanh nghiệp FDI, tăng tốc xử lý các hồ sơ trong giai đoạn chuyển tiếp cũng như các chính sách phát triển ngành dược bền vững…

Băn khoăn do "tư duy tiền kiểm"

Phát biểu khai mạc Buổi công bố Báo cáo, ông Phạm Tấn Công, Chủ tịch VCCI nhấn mạnh, năm 2024 tiếp tục ghi nhận sự sôi động trong công tác xây dựng pháp luật - với nhiều luật, nghị định, thông tư được sửa đổi, ban hành theo hướng cải cách.

Nhưng chủ tịch VCCI vẫn phải nhắc đến quy trình lập pháp hiện nay vẫn còn nhiều điểm cần được cải thiện: từ cách chọn vấn đề, cách soạn thảo văn bản, đến cách lấy ý kiến và xây dựng các quy định chi tiết dưới luật. Việc sửa đổi đôi khi vẫn còn hình thức, thời gian chuẩn bị ngắn, chưa thực sự phản ánh đầy đủ thực tiễn

“Thị trường kỳ vọng vào một tư duy cải cách thực chất hơn, không chỉ trong việc rà soát, sửa đổi các quy định hiện hành, mà còn trong cách xây dựng chính sách mới theo hướng mở, minh bạch và thân thiện với doanh nghiệp”, ông Công nhấn mạnh.

Thực tế, Báo cáo năm nay vẫn ghi nhận một số chính sách mà các chuyên gia VCCI gọi là “vẫn còn băn khoăn” từ cộng đồng doanh nghiệp.

Có thể kể tới thủ tục gia nhập thị trường tại Luật Công chứng 2024 được phản ánh là dài, phức tạp khi phải qua hai vòng cấp phép; Hay biện pháp quản lý quá mức khi áp dụng điều kiện sản xuất với phương tiện tàu bay không người lái (UAV).

“Phương tiện này được áp dụng trong nhiều lĩnh vực, du lịch, nông nghiệp… chứ không chỉ quốc phòng, nhưng đang bị áp đặt các biện pháp quản lý quá mức, khó cho đổi mới, sáng tạo”, ông Đậu Anh Tuấn phân tích trong phần trình bày.

Đặc biệt, ông Tuấn nhắc đến sự ngập ngừng trong chuyển đổi cơ chế quản lý xăng dầu khi hạn chế thương nhân phân phối xăng dầu mua bán với nhau trong dự thảo Nghị định mới về kinh doanh xăng dầu.

“Hiện tại, chúng tôi được biết là Bộ Công thương đang rà soát lại nội dung này sau khi có nhiều kiến nghị đề nghị theo thông thoáng hơn, thị trường hơn”, ông Tuấn cập nhật, như một ví dụ điển hình của sự ngập ngừng chuyển đổi tư duy quản lý của các cơ quan nhà nước.

Đặc biệt, Báo cáo pháp luật kinh doanh 2024 đã nhắc đến những vướng mắc chờ tháo gỡ trong lĩnh vực quản lý chất lượng sản phẩm hàng hóa, liên quan đến Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật và Luật Chất lượng sản phẩm hàng hóa đang được sửa đổi, sẽ trình Quốc hội trong kỳ họp tháng 5 này. Bộ Y tế cũng đang sửa đổi Nghị định 15 liên quan đến Luật An toàn chất lượng.

“Tư duy quản lý rất quan trọng. Các vụ việc sữa giả gần bộc lộ bất cập trong cách thức quản lý. Đây là sản phẩm được quản lý chặt hơn nhiều các thực phẩm bao gói khác, thực hiện nhiều quy trình, thủ tục nhưng rõ ràng, việc giám sát, hậu kiểm chưa hiệu quả”, ông Tuấn làm rõ.

Khánh Linh
baodautu.vn