Nông dân nuôi cá tra đang đối mặt với nhiều khó khăn - Ảnh: Internet
Đi tìm bản chất của con số 38.000 tỷ đồng
Nhiều phương tiện thông tin dẫn lời Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn và Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (Vasep) tỏ ý nghi ngờ về con số 38.000 tỷ đồng dư nợ cho vay đối với ngành cá tra. Ngay sau đó, Ngân hàng Nhà nước đã đăng tải toàn bộ thông tin về tình hình cho vay của ngành ngân hàng đối với lĩnh vực cá tra tại thời điểm 30/9/2012 (thời điểm các báo đề cập).
Khi xem lại báo cáo này, hóa ra con số 38.000 tỷ không phải là dư nợ mà là doanh số mà ngành ngân hàng đã cho vay đối với cá tra trong 9 tháng.
Theo báo cáo của Vasep, nửa đầu tháng 11/2012, ngành cá tra đã xuất khẩu được 70 triệu USD, tăng 8,9% so với cùng kỳ năm 2011. Nếu tính 11 tháng rưỡi của năm 2012, ngành cá tra đã xuất khẩu được trên 1,5 tỷ USD, giảm 1,7% so với cùng kỳ năm 2011. Tính chung trong những năm gần đây, kim ngạch xuất khẩu của cá tra mang về cho đất nước khoảng 1,7 tỷ USD mỗi năm (chiếm khoảng 1,5% GDP). Như vậy, dư nợ ngành này hơn 20.000 tỷ đồng là hợp lý, vì vốn của doanh nghiệp và người nông dân nuôi cá tra chủ yếu là vay của ngân hàng. Hiện nay, dư nợ ngành cá tra chiếm gần 0,8% trên tổng dư nợ ngân hàng cho vay nền kinh tế.
Nguyên nhân thực sự khó khăn của người nuôi cá tra
So với cuối năm 2011 thì dư nợ cho vay đến cuối tháng 9/2012 đối với ngành cá tra chỉ tăng 2.000 tỷ đồng và là mức thấp nhất trong nhiều năm trở lại đây. Người nuôi cá tra hiện nay đang đối mặt với nhiều khó khăn chứ không chỉ mỗi khó khăn thiếu vốn.
Thứ nhất, giá cá tra liên tục giảm (thấp hơn giá thành), nhưng giá thức ăn cho cá lại liên tục tăng. Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, từ đầu năm đến nay, giá thức ăn cho cá tra đã tăng khoảng 300 đồng/kg, trong khi 80% nguyên liệu của nuôn cá tra là từ thức ăn, vì vậy, giá thức ăn tăng đã khiến giá thành nuôi các tăng lên.
Thứ hai, Việt
Thứ ba, vấn đề quy hoạch sản xuất và chế biến cá tra. Cũng theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn và Vasep, hiện nay, nguyên liệu cá tra của toàn vùng Đồng bằng sông Cửu Long chỉ đáp ứng được 50% công suất chế biến. Như vậy, mỗi kg cá tra xuất khẩu hiện nay phải cõng thêm 50% hao mòn máy móc “nằm nghỉ” và tất cả lại đổ lên đầu người nuôi cá.
Thứ tư, sự mất niềm tin giữa người nuôi và doanh nghiệp chế biến. Những vụ “lùm xùm” quanh việc doanh nghiệp mua chịu cá của người nuôi trong năm 2012 đã làm cho niềm tin của người dân đối với doanh nghiệp bị tổn hại nghiêm trọng. Người dân không bán chịu cá nữa và hậu quả là ngân hàng phải cho vay tăng lên hai lần: Cho người nông dân vay để nuôi, đồng thời, cho doanh nghiệp vay để thu mua cá (nếu như trước đây thì chỉ cần cho doanh nghiệp vay để trả tiền cá đến hạn là người dân đã có tiền để tái sản xuất).
Như vậy, có lẽ vấn đề đã rõ, không nên tranh luận nhiều con số dư nợ cho vay ngành cá tra là 38.000 tỷ đồng hay 20.000 tỷ đồng. Vấn đề ở đây có lẽ mỗi cơ quan quản lý, hiệp hội ngành nghề phải thẳng thắn nêu rõ tình hình, nguyên nhân và cùng tìm ra giải pháp để xử lý. Chứ không thể để người nông dân nuôi cá tra càng nuôi lớn càng lỗ nặng.
