Cửa hàng miễn thuế trong sân bay Centrair
Như nhiều du khách khác, tôi cũng không trông thấy con bò được bao bọc bởi lớp lông đen mịn nào trong những ngày chu du qua nhiều thành phố của tỉnh Mie, miền Trung nước Nhật. Thế nhưng, nơi đây chính là vùng đất sản sinh ra những con bò đặc biệt, góp phần làm cho ẩm thực Nhật vang danh toàn cầu. Nói chính xác hơn thì những con bò lông đen cung cấp thịt chất lượng được cho ăn no, vỗ béo trong các trang trại quanh thành phố Matsusaka của tỉnh Mie.
Muốn biết thành phố Matsusaka với dáng vẻ bình yên, hiền hòa, ngăn nắp và cực kỳ sạch sẽ quý mến đàn bò đến mức nào thì chẳng có gì khó. Cứ rảo bước trên con phố chính thì bạn thấy ngay những viên gạch vuông góc lát lòng lề đường đều có hình con bò đen thật rõ nét bên cạnh hình khung cửi dệt lụa. Vì thịt bò và lụa tơ tằm chính là hai sản vật có truyền thống lâu đời và quý giá nhất của Matsusaka.
Chúng tôi được mời vào một nhà hàng có diện tích rất khiêm tốn nhưng được giới thiệu là nơi phục vụ món bò Matsusaka nướng trên đá hun nóng thuộc loại ngon nhất thành phố. Những lát bò hồng đỏ cắt mỏng đều đặn với chi chít những đường vân mỡ mịn màng, đặt lên viên đá nhẵn thín trên cái bếp nhỏ đặt trước từng thực khách.
Bò Matsuska nướng đá hun nóng
Bò nướng vừa chín tới, chấm với nước tương pha chút dấm chua ăn thật thơm ngon. Miếng thịt mềm như tan chảy từ từ. Vị thịt bò ngọt nhẹ, không chút gây béo, khiến bạn cảm nhận được thịt bò Matsusaka thật khác lạ đối với những ai đã từng thưởng thức miếng steak lớn ở nhà hàng BBQ nào đó ở Houston, Texas - tiểu bang của Mỹ đã từ lâu nổi tiếng với nghề chăn bò. Và cũng khác hoàn toàn với những tảng thịt bò Angus nướng than mà bạn từng nếm ở London (Anh), Sydney (Úc)...
Tôi đã có câu hỏi ngây thơ gửi đến chủ nhà hàng - phụ nữ Nhật đã lớn tuổi nhưng còn phục vụ khách rất khéo léo, rất nhẹ nhàng: "Đây là bò Kobe hay là bò Wagyu?". Câu trả lời là bài học bổ sung vào kho kiến thức ẩm thực: "Thưa quý khách, đây là thịt bò Matsusaka, loại thịt bò chất lượng cao nhất trong bốn giống bò giá trị nhất của Nhật. Bò Nhật gọi chung là Wagyu". Chất lượng thịt bò Wagyu Nhật tính theo mức độ các vân mỡ tỏa lan được phân định từ 1 - 12 điểm, trong khi thịt bò Kobe thường có điểm 6 thì thịt bò Matsusaka luôn đạt điểm 10 - 12.
Thì ra bò Matsusaka được nuôi cách ly với đám đông du khách là có lý do. Đó chính là tránh lây nhiễm, lan truyền bệnh. Chúng được nuôi kỹ, chăm sóc như những thành viên trong gia đình, nên con nào cũng có tên riêng. Không như chúng bạn ở Thụy Sĩ được thả rong trên các sườn núi, bò Matsusaka chỉ ăn no, ngủ kỹ trong những không gian rất vệ sinh, có mái ngói che nắng mưa, không khác gì với mái ngói trên nóc nhà chủ nhân của chúng.
Những lát thịt bò đầy cám dỗ, rất ngon mà rất đắt
Du khách còn nghe kể rằng, chúng được cho nghe nhạc enka nhẹ nhàng, cho uống bia, rượu sake và được mát-xa đều đặn để lớp mỡ dưới da tan hòa vào các thớ thịt. Lại nghe kể rằng, hằng năm, cứ vào tháng 11, các nhà nông trong vùng đưa bò mình nuôi đến buổi đấu giá, có con bán được 30 triệu yen (khoảng 6 tỷ đồng) là chuyện bình thường. Vào năm 2002 đã có con bò Matsusaka tên là Yoshitoyo lập kỷ lục bán được đến 50 triệu yen.
Tuy nhiên, không phải con bò nào cũng được chọn nuôi để trở thành bò Matsusaka có giá bán cao như thế. Trước tiên, nó phải là bò thuộc giống lông đen kuroge washu (ba giống còn lại là bò lông nâu đỏ, bò sừng ngắn và bò lông đốm) và là bò cái tơ. Một con bò con 7 - 8 tháng tuổi thường có giả khoảng 500.000 yen, được chủ trại mua về cho ăn đậu nành, lúa mì, lúa mạch và rơm trong thời gian 900 ngày để đạt trọng lượng từ 600kg trở lên. Không tính tiền thuốc men, tiền công bác sĩ thú y... thì chỉ riêng tiền lương thực cũng đã khiến chủ trại tiêu hết khoảng 500.000 yen cho mỗi con bò trong thời gian ấy.
Trở lại nhà hàng trên, khi không còn lát thịt bò nào trong cái khay nhỏ mà vẫn cảm giác thòm thèm nhưng ngần ngại không dám gọi thêm, tôi đành chờ đến bữa tối với hy vọng sẽ lại được tiếp tục thưởng thức thịt bò Matsusaka. Và đã được thỏa mãn như ý với những món shabu-shabu, sukiyaki. Nhưng đây cũng là bài học về cung cách ẩm thực Nhật. Vào thời chưa xa xưa lắm, vào những năm cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX, thịt bò và cả những loại nước tương làm từ đậu nành, đường... tại Nhật đều rất đắt nên không có chuyện cắt miếng thịt bò thật dày và được ăn thật nhiều.
Bò và tơ lụa - hai sản vật giá trị của thành phố Matsusaka
Ngày ra sân bay Centrair chuẩn bị trở về TP.HCM, tôi rảo bước trong nhà ga sạch đẹp, rộng thoáng của sân bay xây dựng trên hòn đảo nhân tạo ngoài khơi thành phố Nagoya hoạt động được hơn 12 năm, đã được Skytrax vinh danh là sân bay khu vực đầu tiên trên thế giới được gắn 5 sao trong năm 2017, trông thấy trong tủ kính của cửa hàng nọ là những khay thịt bò Matsusaka đóng gói thật đẹp, sẵn sàng "ra đi" trong túi xách tay của hành khách quốc tế. Nhưng không thể mua được, vì hai lý do. Thứ nhất, giá bán lẻ vượt điều kiện tài chính cho phép. Lý do thứ hai, chỉ bán cho khách bay đi Singapore.
Bạn nên biết, 1kg thịt bò Matsusaka cao cấp nhất có giá bán lẻ tại Nhật là 30.000 yen. Một bữa ăn với thịt bò Matsusaka sẽ khiến túi tiền của bạn nhẹ đi từ 45 - 140USD.
