Thuật ngữ này thông thường được dùng để mô tả tổng thể cả thị trường và các dự đoán về xu hướng thị trường, song đôi khi nó còn được sử dụng để nói về một loại chứng khoán riêng nào đó, một mặt hàng hay cũng có thể là một ngành. Xét về cung - cầu, khi thị trường được coi là theo chiều giá lên thì rất nhiều nhà đầu tư muốn mua vào cổ phiếu và rất ít người muốn bán ra, kết quả là giá cổ phiếu càng bị đẩy lên cao.
Ngược lại với thị trường giá lên là thị trường giá xuống (bear market), trong đó giá các loại chứng khoán giảm một cách đột ngột, liên tục và kéo dài. Tất nhiên, vì giá cổ phiếu thường biến động, nên không phải sự giảm giá nào cũng làm cho thị trường trở thành thị trường giá xuống. Theo các nhà phân tích, chỉ khi có sự giảm giá ít nhất 20% của các chỉ số chứng khoán chính từ mốc giá cao nhất, trong thời gian ít nhất là 2 tháng thì thị trường mới được coi là thị trường giá xuống.
Thị trường giá xuống nhìn chung không hấp dẫn các nhà đầu tư, song đây lại là một cơ hội tốt để những nhà đầu cơ giá xuống thu lợi lớn. Khi thị trường có dấu hiệu của một bear market, nhà đầu cơ nhạy bén lập tức vay một số lượng cổ phiếu lớn rồi bán ngay theo thị giá (đối với thị trường được phép thực hiện nghiệp vụ bán khống chứng khoán). Sau một thời gian, giá cổ phiếu sụt giảm mạnh, họ lại mua ngược trở lại để trả hết số cổ phiếu đã vay và hưởng phần chênh lệch.
Tuy nhiên, nhà đầu tư cần phân biệt rõ thị trường giá lên và thị trường giá xuống với bẫy tăng giá và bẫy giảm giá, bởi loại bẫy này rất nguy hiểm đối với các nhà đầu tư ngắn hạn, thích lướt sóng. Bẫy tăng giá (bull trap) xuất hiện trong xu hướng thị trường đi xuống là một tín hiệu giả cho thấy dường như chứng khoán đang có dấu hiệu đảo chiều, bắt đầu tăng giá sau một đợt sụt giảm. Nhưng thực tế, chứng khoán lại quay trở lại xu thế giảm sau tín hiệu phục hồi đó. Nó như một cái bẫy đánh lừa nhà đầu tư mua vào vì họ nghĩ rằng chứng khoán đã đi lên. Bẫy tăng giá thường được một số nhà đầu tư lớn giăng ra khi họ muốn tiếp tục mua cổ phiếu với giá hời, hoặc khi họ thực hiện giao dịch bán khống. Trái lại, bẫy giảm giá (bear trap) xuất hiện trong xu hướng thị trường đi lên là một tín hiệu giả cho thấy dường như chứng khoán đang có dấu hiệu đảo chiều, bắt đầu giảm giá sau một đợt tăng liên tiếp. Nhưng thực tế, chứng khoán lại quay trở lại xu thế tăng sau tín hiệu đi xuống đó. Nó như một cái bẫy đánh lừa nhà đầu tư bán ra vì họ nghĩ rằng chứng khoán đã quay đầu bước vào thời kỳ đi xuống.
Dù là thị trường giá lên hay thị trường giá xuống, tính thanh khoản cao trên thị trường sẽ là yếu tố quan trọng tạo cơ hội làm ăn cho các nhà đầu tư. Tuy nhiên, thị trường trong giai đoạn vừa qua lại diễn biến lình xình, thanh khoản giảm sút, giao dịch chỉ diễn ra trong biên độ hẹp với số phiên giảm điểm nhiều hơn số phiên tăng điểm, sự ảm đạm và trầm lắng tiếp tục là những nét nổi bật trong hoạt động giao dịch, khiến cho giá thị trường của nhiều mã chứng khoán bị "cắt gọt" dần dần sau mỗi phiên, các nhà đầu tư hay đầu cơ đều khó tránh khỏi thua lỗ. Dù giá cổ phiếu được đánh giá là đã khá rẻ, nhưng vẫn cần có một tín hiệu rõ ràng về khối lượng giao dịch để kéo thị trường thoát khỏi xu thế chạy ngang hiện nay.
