Thẻ được phát hành nhiều, nhưng điểm đặt máy POS chẳng bao nhiêu
Song, thực tế, người sử dụng “chiếc ví điện tử” này còn gặp nhiều bất tiện, do mạng lưới chấp nhận thẻ mỏng, thiếu đồng bộ và liên kết giữa các ngân hàng.
Chị Nguyễn Mỹ Thanh (Quận Bình Thạnh, TP. HCM) cho biết, trong một lần mời bạn tới dùng bữa tại một nhà hàng Nhật trên địa bàn Quận 1, tiền mặt trong ví không nhiều, nhưng vì đã có 2 chiếc thẻ ATM do ngân hàng trong nước phát hành trong túi xách nên chị không nghĩ đến việc phải rút thêm tiền mặt.
Thế nhưng, đến lúc thanh toán hóa đơn, chị chìa chiếc thẻ ATM của DongA Bank thì nhân viên thu ngân cho biết, máy POS đặt tại nhà hàng chỉ thanh toán bằng thẻ tín dụng và thẻ trả trước, không thanh toán bằng thẻ ATM. Cũng may là trong túi chị còn 200 USD, nên chị phải thanh toán bằng ngoại tệ. Đáng nói là tỷ giá USD được quy đổi là 20.000 đồng/USD, trong khi tỷ giá giao dịch trên thị trường thời điểm đó là hơn 21.500 đồng/USD!?
Cũng rơi vào tình trạng tương tự như chị Thanh, khi thanh toán hóa tiền ăn trưa tại một quán cà phê trên đường Mạc Đĩnh Chi, Quận 1, TP. HCM, chị Nguyễn Anh My bị từ chối thanh toán bằng thẻ ATM, dù tấm thẻ này do một ngân hàng có tên tuổi phát hành, với lý do… chỉ nhận thanh toán… bằng thẻ tín dụng.
Một ví dụ khác là trong một lần đi uống cà phê trên đường Ngô Thời Nhiệm, Quận 3, TP. HCM, chị Hà cùng bạn bè không mảy may nghi ngờ rằng, với một quán cà phê có tiếng ở trung tâm Sài Gòn lại không cho phép khách hàng thanh toán bằng thẻ, nên không mang theo tiền mặt. Dù chị và các bạn mang theo hàng chục chiếc thẻ của các thương hiệu ngân hàng trong và ngoài nước khác nhau như: Citibank, DongA Bank, ACB, ANZ…, nhưng vẫn phải đi tìm cây ATM để rút tiền. Chưa hết, đi bộ một quãng xa không tìm được cây ATM nào, chị đành bắt taxi vòng sang con phố khác để tìm kiếm.
Hiện trung bình cứ mỗi 1.000 dân Việt Nam chỉ có 1,06 máy chấp nhận thẻ, trong khi tỷ lệ này ở Thái Lan là 5 máy và Malaysia là 8 máy. Số lượng thẻ phát hành tại Việt Nam đang tăng nhanh hơn số điểm chấp nhận thanh toán. Theo một chuyên gia tài chính, mục tiêu 250.000 máy POS vào cuối năm 2015 mà Ngân hàng Nhà nước đưa ra là khả thi, nhưng dân số Việt Nam có thể đã lên đến gần 100 triệu người.
Giám đốc MasterCard khu vực Đông Dương, ông Arn Vogels đánh giá, hiện các điều kiện của thị trường Việt Nam đã đáp ứng đủ cho việc phát triển thanh toán không tiền mặt. Việt Nam đã có một nền tảng tốt phát triển không dùng tiền mặt khi thị trường đã có 80 triệu thẻ được phát hành (theo thống kê của Hiệp hội Thẻ Việt Nam) và khoảng hơn 200.000 máy POS và số lượng giao dịch thực hiện qua thẻ đạt con số 200 triệu lượt là không nhỏ. Tuy nhiên có thể, việc mở rộng điểm chấp nhận thẻ là quan trọng, nhưng việc làm thế nào để thay đổi được hành vi không dùng tiền mặt càng quan trọng hơn.
Trong khi các ngân hàng đưa nhau phát hành thẻ (tín dụng, ATM, thanh toán cả trước…), với lời chào mời rất ngọt như: tính năng hiện đại, rút tiền và thanh toán hàng hóa bất cứ nơi đâu, lúc nào… thì thực tế, các chủ thẻ vẫn rất khổ sở khi sử dụng chiếc ví điện tử này. Tiền có trong thẻ, nhưng chủ thẻ không thể nào thanh toán được tiền mua hàng hóa khi hệ thống máy POS hiện nay còn khá hạn chế, chỉ đặt ở trung tâm thương mại lớn hay sân bay, khách sạn, nhà hàng…
Mặt khác, các chủ cửa hàng cũng không hào hứng với việc lắp đặt máy POS, vì sẽ phải trả phí cho ngân hàng lắp đặt máy khoảng 2 - 3% trên tổng số hóa đơn thanh toán tiền hàng. Thực tế còn cho thấy, một số cửa hàng không chi trả khoản phí này cho ngân hàng lắp đặt mà vẫn thu phí 2 - 3% trên tổng số giá trị tiền hàng thanh toán. Điều này khiến không ít người tiêu dùng không hào hứng với việc sử dụng thẻ. Trong khi đó, phía Ngân hàng Nhà nước cho biết đang nỗ lực giảm bớt các giao dịch tiền mặt và đặt mục tiêu, đến cuối năm 2015, cả nước có khoảng 250.000 điểm chấp nhận thẻ (POS) và số lượng giao dịch thực hiện qua thẻ đạt con số 200 triệu lượt.
