Ảnh shutterstock
Có 78 tổ chức phát hành, công ty đại chúng, tổ chức niêm yết và 9 cá nhân có hành vi thao túng, tạo cung cầu giả, 289 cổ đông lớn, cổ đông nội bộ, người có liên quan, 23 tổ chức kinh doanh chứng khoán (14 công ty chứng khoán, 9 công ty quản lý quỹ) bị xử phạt năm này.
Năm qua, UBCK đã tổ chức 75 đoàn kiểm tra, thanh tra, trong đó có 40 đoàn thực hiện nhiệm vụ định kỳ, 35 đoàn kiểm tra, thanh tra đột xuất để làm rõ các dấu hiệu sai phạm trên TTCK. Lỗi vi phạm nhiều nhất trong năm 2018 vẫn là vi phạm về công bố thông tin.
Tuy nhiên, dấu ấn đáng nhớ nhất của công tác giữ trật tự thị trường 2018 là ở việc “bắt” các vụ thao túng, làm giá chứng khoán. 9 cá nhân đã bị xử phạt hành chính ở mức cao nhất, với tổng số tiền phạt trên 5 tỷ đồng, trong đó có những vụ nhà đầu tư phải nộp lại khoản thu lời bất chính hàng tỷ đồng. Ông Phạm Hồng Sơn, Phó chủ tịch UBCK khẳng định, UBCK sẽ giám sát chặt chẽ để kịp thời phát hiện sai phạm. Khi có sai phạm là xử lý và công khai trên toàn thị trường.
Thực tế, 9 vụ vi phạm thao túng, làm giá chứng khoán bị xử phạt năm 2018 đều có chung một kịch bản: Nhà đầu tư mở 20-30 tài khoản tại các công ty chứng khoán, rồi "tung hứng" giá, tạo cung cầu giả tạo để làm giá cổ phiếu.
Vậy ngoài các vụ việc đã bị phát hiện, tình trạng nhà đầu tư mở 10 tài khoản, 20 tài khoản có nhiều không? UBCK có giám sát “tận chân” dòng chu chuyển cổ phiếu/tiền của các nhà đầu tư có nhiều tài khoản trên TTCK Việt Nam không? Ông Sơn cho biết, pháp luật chứng khoán cho phép nhà đầu tư được mở tài khoản tại nhiều công ty chứng khoán và rất nhiều nhà đầu tư có nhiều hơn 1 tài khoản trên thị trường.
Tuy nhiên, với trên 2 triệu tài khoản nhà đầu tư hiện có, công tác thanh tra, kiểm tra của UBCK chủ yếu thực hiện theo nguyên tắc hậu kiểm. Do nhà đầu tư mở nhiều tài khoản nhưng đứng cùng 1 tên, nên Trung tâm Lưu ký chứng khoán (VSD) có đủ thông tin về hiện trạng tài khoản, cũng như sự chu chuyển cổ phiếu/dòng tiền.
Nếu phát hiện có dấu hiệu sai phạm, UBCK sẽ vào cuộc để làm rõ vấn đề. Ông Sơn tiết lộ, UBCK đang xem xét lần cuối một số vụ việc có dấu hiệu thao túng, làm giá lớn trên TTCK và sẽ công bố sớm trong thời gian tới đây.
Nhưng để thực hiện được những hành vi thao túng, làm giá, ngoài chủ ý của nhà đầu tư, có trách nhiệm của nhà môi giới hay không? Trả lời câu hỏi của Báo Ðầu tư Chứng khoán, ông Sơn cho biết, trách nhiệm của nhà môi giới, của công ty chứng khoán là có, nhất là trong những vụ việc nhà đầu tư sử dụng nhiều tài khoản cùng mua, bán một mã cổ phiếu.
“Với quyết tâm giữ gìn kỷ cương thị trường, UBCK sẽ xem xét trách nhiệm của nhà môi giới, của công ty chứng khoán có liên quan trong các vụ việc thao túng, làm giá của nhà đầu tư”, ông Sơn khẳng định.
Cũng liên quan đến trách nhiệm của khối tổ chức tài chính trung gian, dự thảo Luật Chứng khoán dự kiến trình Quốc hội xem xét cho ý kiến trong kỳ họp đầu năm 2019 tới đây đã bổ sung thêm “tuyến phòng thủ thứ ba”, nhằm giám sát và phát hiện sai phạm trên TTCK chính là các công ty chứng khoán (tuyến thứ nhất và thứ hai là Sở GDCK và UBCK).
Ðưa công ty chứng khoán vào vòng trách nhiệm giữ gìn kỷ cương thị trường, hy vọng ý tưởng trục lợi bằng thủ đoạn giao dịch bất minh sẽ bị chặn ngay từ gốc, góp sức giữ gìn môi trường đầu tư công bằng, lành mạnh, từ đó thu hút nguồn lực sạch cho phát triển TTCK Việt Nam.
