Các phiên giao dịch với khối lượng vài tỷ cổ phiếu dự báo sẽ không còn là điều hiếm gặp tại thị trường chứng khoán Việt Nam
“Phép thử” năng lực công nghệ
Các phiên giao dịch gần đây, đặc biệt là ngày 29/7 và 4/8, ghi nhận những kỷ lục mới của thị trường chứng khoán Việt Nam khi giá trị giao dịch trên sàn HOSE vượt 78.000 tỷ đồng, với hơn 2,9 tỷ cổ phiếu khớp lệnh. Đây là mức thanh khoản cao nhất trong hơn 25 năm phát triển của thị trường.
Khi khối lượng lệnh giao dịch tăng vọt, yêu cầu về hạ tầng công nghệ không chỉ dừng lại ở tốc độ xử lý, mà còn đặt ra thách thức về độ ổn định, bảo mật và khả năng mở rộng.
Thực tế cho thấy, trong phiên 29/7, một số công ty chứng khoán ghi nhận tình trạng bảng giá chậm cập nhật, “đứng hình” tại thời điểm VN-Index giảm 25 điểm vào lúc 14h06, chỉ số không biến động theo thời gian thực. Sau đó, VN-Index tiếp tục giảm 50 - 60 điểm, khiến không ít nhà đầu tư cuống cuồng lo lắng. May mắn là sự cố chỉ xảy ra ở khâu hiển thông tin VN-Index trên bảng điện, hệ thống giao dịch toàn thị trường vẫn duy trì ổn định.
Tuy nhiên, khi thanh khoản tăng mạnh, một số công ty chứng khoán đã bộ lộ sự thiếu ổn định của hệ thống. Trong các nhóm nhà đầu tư, không ít người phản ánh tình trạng lỗi, gián đoạn ứng dụng giao dịch qua điện thoại, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng đặt lệnh và theo dõi danh mục đầu tư.
Trong các email gửi tới khách hàng sau đó, một công ty chứng khoán lớn thừa nhận: “Thời gian vừa qua, hệ thống có lúc hoạt động chưa tối ưu, ảnh hưởng đến trải nghiệm giao dịch của quý khách. Chúng tôi thành thật xin lỗi về sự bất tiện này. Hiện tại, Công ty đang tích cực phối hợp với đối tác công nghệ để khẩn trương rà soát, tối ưu và xử lý triệt để sự cố, nhằm đảm bảo hệ thống vận hành ổn định và hiệu quả nhất”.
Trải nghiệm giao dịch của nhà đầu tư là tiêu chí định tính quan trọng trong hành trình nâng hạng thị trường chứng khoán Việt Nam.
Trao đổi với Báo Đầu tư Chứng khoán, tổng giám đốc công ty chứng khoán này chia sẻ: “Thị trường tăng nóng khiến số lượng lệnh tăng vọt, dẫn tới hệ thống đôi khi chậm phản hồi. Công ty đang phối hợp xử lý cùng ngân hàng mẹ”.
Tuy vậy, khi sự cố lặp lại mà chưa có giải pháp dứt điểm, nhiều nhà đầu tư tỏ ra ngán ngẩm khi bỏ lỡ thời điểm mua - bán quan trọng chỉ vì hệ thống bị gián đoạn. Một số người đã quyết định chuyển sang giao dịch tại công ty chứng khoán khác.
Về sự cố hiển thị thông tin VN-Index trên bảng điện ngày 29/7, giám đốc công nghệ một công ty chứng khoán cho biết, nguyên nhân được xác định là do phần xử lý tín hiệu thông tin chỉ số VN-Index trả ra cho bảng giá bị lỗi khi khối lượng cổ phiếu khớp lệnh đạt trên 2,1 tỷ khiến một số công ty chứng khoán gặp lỗi hiển thị VN-Index trên bảng giá, sự cố này không ảnh hưởng đến việc nhận lệnh hay khớp lệnh và các giao dịch khác của nhà đầu tư. Đơn vị cung cấp giải pháp phần mềm đã triển khai phương án khắc phục ngay trong chiều cùng ngày.
Các phiên giao dịch với khối lượng vài tỷ cổ phiếu dự báo sẽ không còn là điều hiếm gặp tại thị trường chứng khoán Việt Nam. Quy mô giao dịch ngày càng lớn, tốc độ khớp lệnh ngày càng nhanh, cộng với sự phổ biến của giao dịch cá nhân qua nền tảng số đang đặt ra yêu cầu cấp thiết về năng lực hạ tầng công nghệ trong ngành chứng khoán.
Hệ thống công nghệ không còn chỉ là bảng giá nhanh hay giao diện đẹp, mà phải đảm bảo độ ổn định cao, khả năng mở rộng linh hoạt, đáp ứng các tiêu chuẩn bảo mật tài chính nghiêm ngặt. Trong bối cảnh các cuộc tấn công mạng ngày càng tinh vi, một lỗ hổng kỹ thuật nhỏ cũng có thể gây thiệt hại lớn về tài sản và dữ liệu người dùng.
Công nghệ: Chìa khóa gia tăng sức cạnh tranh
May mắn thay, làn sóng bùng nổ của thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay diễn ra sau khi HOSE đưa hệ thống giao dịch mới KRX vào vận hành. Bà Trần Anh Đào, Phó tổng giám đốc phụ trách điều hành HOSE từng nhiều lần nhấn mạnh, ưu tiên hàng đầu trong giai đoạn đầu vận hành KRX là sự ổn định và an toàn hệ thống - dù kỳ vọng của thị trường với hệ thống này là rất lớn, từ sản phẩm mới như T+0 đến giao dịch xuyên trưa…
Với các thành viên thị trường, nhất là các đơn vị cung cấp dịch vụ trung gian như công ty chứng khoán, bài toán công nghệ đang được đặt lên hàng đầu.
Trao đổi với Báo Đầu tư Chứng khoán sau phiên giao dịch kỷ lục hôm 4/8, lãnh đạo Công ty cổ phần Giải pháp Phần mềm Tài chính (FSS) cho biết, các công ty sử dụng giải pháp của FSS vẫn diễn ra ổn định và thông suốt. Hiện có gần 50% các công ty chứng khoán đang hoạt động trên thị trường sử dụng giải pháp lõi giao dịch chứng khoán do FSS cung cấp.
Theo đại diện FSS, với việc quy mô giao dịch ngày càng lớn, cùng với việc hơn 90% số lượng giao dịch được thực hiện bởi nhà đầu tư cá nhân thông qua Internet và Mobile Trading platforms, bài toán lớn và khó nhất của hệ thống hạ tầng công nghệ chứng khoán là phải đáp ứng được sự ổn định với số lượng giao dịch lớn, độ trễ thấp, tính tức thời cao. Ngoài ra, trong những thời điểm bùng nổ, số lượng giao dịch chứng khoán có thể tăng đột biến, bằng 3 - 5 lần số lượng giao dịch thông thường. Vì vậy, các công ty chứng khoán cần thực hiện các kịch bản “Load Test”, “Stressed Test” với số lượng người sử dụng và khối lượng giao dịch lớn gấp 3 - 5 lần, thậm chí 10 lần hiện tại để đảm bảo đáp ứng giao dịch trong những thời điểm giao dịch tăng cao.
Với việc cung cấp giải pháp lõi giao dịch chứng khoán cho gần 50% các công ty chứng khoán trên thị trường, FSS nhận thức rõ trách nhiệm của mình trong việc đảm bảo thông suốt việc giao dịch cho các khách hàng và nhà đầu tư trên thị trường. Trong dự án KRX vừa qua, hơn 200 chuyên gia của FSS đã làm việc xuyên dịp lễ 30/4 - 1/5 cùng với các khách hàng để thực hiện nâng cấp, kiểm thử và chuyển đổi hệ thống, tích hợp thành công với hệ thống KRX mới, đảm bảo giao dịch thông suốt cho các nhà đầu tư.
Một nền tảng công nghệ mạnh không chỉ bảo đảm giao dịch trơn tru trong điều kiện bình thường, mà còn là tấm đệm an toàn trong các phiên biến động mạnh - khi mọi quyết định cần được thực hiện kịp thời, không bị chậm trễ hay gián đoạn. Đồng thời, bối cảnh thị trường mới cũng đòi hỏi các đơn vị cung cấp dịch vụ công nghệ và công ty chứng khoán phải chủ động và nâng cao khả năng thích ứng trong các tình huống bất ngờ.
Với triển vọng nâng hạng thị trường đang đến gần, cùng dòng vốn trong và ngoài nước ngày càng lớn, hệ thống giao dịch và quản lý vận hành tại Việt Nam cần bước vào một chu kỳ chuyển đổi mới - nơi công nghệ là yếu tố quyết định năng lực cạnh tranh và khả năng phục vụ nhà đầu tư.
Các thành viên thị trường không thể chỉ dừng lại ở việc hệ thống “chạy được” trong điều kiện bình thường, mà phải sẵn sàng cho giai đoạn bùng nổ, đảm bảo cả năng lực xử lý khối lượng giao dịch khổng lồ lẫn khả năng phòng thủ trước các rủi ro công nghệ ngày càng phức tạp.
Ngày 6/8/2025, HOSE phát đi thông điệp tăng cường đảm bảo an toàn thông tin trong bối cảnh giao dịch chứng khoán sôi động chưa từng có.
Theo HOSE, tính đến thời điểm hiện tại, thị trường chứng khoán Việt Nam đã ghi nhận số tài khoản cá nhân vượt mốc 10 triệu. Riêng trong phiên 4/8, khối lượng giao dịch trên HOSE đạt hơn 2,9 tỷ đơn vị, tương đương giá trị 78.538 tỷ đồng (khoảng 3 tỷ USD) - mức cao kỷ lục kể từ khi thị trường đi vào hoạt động.
Sự phát triển nhanh của công nghệ trong thời đại số đặt ra yêu cầu lớn với hệ thống giao dịch. Đồng thời, các mối đe dọa an ninh mạng cũng ngày càng tinh vi. Trước thực tế đó, HOSE và các đơn vị liên quan đang triển khai hệ thống công nghệ thống nhất toàn thị trường, với nhiều phân hệ liên kết chặt chẽ để tối ưu vận hành, mở rộng sản phẩm và nâng cao độ an toàn. Tuy nhiên, chính sự liên kết này cũng làm gia tăng rủi ro khi có sự cố bảo mật.
Vì vậy, HOSE khuyến cáo các công ty chứng khoán cần tuân thủ đầy đủ quy định kỹ thuật kết nối, đồng thời chủ động xây dựng hệ thống giám sát, cảnh báo sớm, đánh giá rủi ro định kỳ, cập nhật các biện pháp bảo vệ như xác thực đa yếu tố, quản lý tài khoản đặc quyền, phân quyền truy cập rõ ràng.
Bên cạnh đó, HOSE nhấn mạnh tầm quan trọng của việc sao lưu dữ liệu định kỳ và lập kế hoạch phục hồi sau sự cố. Các tổ chức cũng cần chú trọng đào tạo nhận thức an toàn thông tin cho nhân viên, tổ chức diễn tập thực chiến và tham gia mạng lưới ứng cứu sự cố.
