Tăng cường minh bạch với nhà đầu tư nước ngoài
Nhiều ý kiến nói về định giá DNNN khi CPH, chúng tôi yêu cầu phải qua tư vấn, nhất là tập đoàn, tổng công ty lớn, hầu như qua tư vấn nước ngoài thẩm định. Tư vấn xác định giá trị doanh nghiệp, các đơn vị chủ yếu đồng tình, không có ý kiến gì, nhưng tại sao nhà đầu tư lại mua được ít thế? Có những câu hỏi đặt ra, tại sao Nhà nước giữ nhiều cổ phần thế?
Thực tế, Chính phủ đã ban hành danh mục ngành nào cần nắm 100%, ngành nào nắm 75%..., nhưng điều đáng nói là khi phê duyệt phương án cổ phần hóa, nhiều trường hợp Nhà nước nắm giữ cũng không nhiều, nhưng lại bán không được. Ví dụ, tại BIDV, Nhà nước phê duyệt nắm 65% vốn, nhưng ban đầu chỉ bán được 4,7%.
Thực tế, các nhà đầu tư nước ngoài nghiên cứu rất kỹ khi quyết định đầu tư vào doanh nghiệp, nhiều khi mất đến 4 - 5 năm. Nhà đầu tư nước ngoài nghiên cứu kỹ quá, nên đây cũng là một điểm khó. Tuy nhiên, điều này cho thấy, cần tăng cường minh bạch với nhà đầu tư nước ngoài.
Trong thời gian tới, khối lượng cổ phần chào bán ra thị trường rất lớn, khoảng 200.000 tỷ đồng, tương ứng 10 tỷ USD. Phải sửa đổi cơ chế, công khai, minh bạch từ đầu và kiên định tỷ lệ Nhà nước nắm giữ, không để ban đầu phê duyệt là nắm giữ 65%, nhưng bán được có 20% thì Nhà nước lại điều chỉnh phương án cổ phần hóa, phê duyệt là nắm giữ 80%.
Tạo mọi điều kiện, mở rộng cửa để thu hút nhà đầu tư
Thời điểm hiện nay, TTCK đang trầm lắng, trong khi kế hoạch CPH vào giai đoạn nước rút, nên Chính phủ sẽ tạo mọi điều kiện, mở rộng cửa để thu hút nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư nước ngoài tham gia.
Kinh nghiệm đầu tư vào Tổng công ty Thăng Long, ban đầu Tasco chỉ mua 35%, nhưng chúng tôi “mặc cả” với Bộ Giao thông Vận tải là nếu giao tôi làm Chủ tịch Tổng công ty thì mới thực hiện quyền mua. Nghĩa là, bây giờ có thể mặc cả với nhau trong thương vụ mua bán. Khi Bộ Giao thông Vận tải có văn bản chấp thuận thì chúng tôi mới thực hiện quyền mua.
Ưu tiên bán nhiều lần với tỷ lệ lớn, hướng đến cổ đông chiến lược
Thời gian qua, Việt Nam chủ yếu cổ phần hóa các doanh nghiệp quy mô nhỏ. Doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu CPH đề ra mới được một phần, như VNM, FPT cổ phần hóa xong thực sự đạt được mục tiêu, nhưng cũng có nhiều doanh nghiệp đi lùi so với mong muốn. Hiện nay, khi Chính phủ thúc đẩy cổ phần hóa các doanh nghiệp có quy mô lớn, các doanh nghiệp này có sức ảnh hưởng không nhỏ tới nền kinh tế thì việc cổ phần hóa phải đảm bảo thận trọng, đáp ứng được yêu cầu đề ra là thay đổi về chất.
“doanh nghiệp lớn càng cần có nhà đầu tư nước ngoài”
Về việc đàm phán bán tiếp cổ phần, nhà đầu tư nước ngoài đòi hỏi yêu cầu cao về năng lực tài chính, chất lượng tín dụng, cách thức điều hành, phân công, phân nhiệm. Đã có nhà đầu tư tiến sâu vào quá trình đàm phán, nhưng chưa thể chốt được, hy vọng năm 2016 sẽ có kết quả.
Vấn đề căn bản, tôi cho rằng, CPH phải thực hiện được mục tiêu nâng cao năng lực cạnh tranh của Việt Nam. 5 năm qua, mặc dù chúng ta thành công trong thu hút đầu tư nước ngoài, nhưng tốc độ tăng năng suất thấp hơn nhiều. Xuất khẩu từ các doanh nghiệp trong nước gần như không thay đổi. Các doanh nghiệp lớn đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế, càng cần phải có nhà đầu tư nước ngoài, cũng như các nhà đầu tư tư nhân để tạo ra động lực tăng trưởng mới.