Hệ lụy từ các hình thức thanh toán thời 4.0
Theo UBND tỉnh Khánh Hòa, hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 417 doanh nghiệp (DN) kinh doanh dịch vụ lữ hành, trong đó có 74 DN kinh doanh dịch vụ lữ hành quốc tế, với 25 DN chuyên đón du khách Trung Quốc.
Thống kê của ngành du lịch Khánh Hòa cho biết, 7 tháng đầu năm nay đã đón trên 1,6 triệu lượt du khách quốc tế, trong đó du khách Trung Quốc ước đạt trên 1 triệu lượt, tăng gần 70% so với cùng kỳ năm ngoái.
Tuy nhiên, điểm đáng chú ý là các DN khai thác thị trường khách du lịch Trung Quốc với các tour giá rẻ qua các chuyến bay charter (chuyến bay thuê bao dành riêng cho du khách của một hãng lữ hành), dẫn đến việc hình thành các chuỗi cửa hàng mua sắm dành riêng cho du khách Trung Quốc để bù đắp lại chi phí.
Do vậy, xuất hiện một số đơn vị có dấu hiệu vi phạm quy định pháp luật Việt Nam về niêm yết giá, bán không đúng giá niêm yết, thanh toán bằng đồng nhân dân tệ, thanh toán “chui” qua POS, thanh toán thông qua mã phản hồi nhanh (QR code) bằng điện thoại thông minh (smartphone).
Tỉnh Khánh Hòa đã có văn bản đề nghị các bộ, ngành Trung ương, đặc biệt là NHNN, có các giải pháp quản lý hoạt động thanh toán qua POS, QR code và ví điện tử như Alipay, Wechat pay... một cách hiệu quả để kịp thời xử lý đối với các trường hợp vi phạm và chống thất thu thuế cho ngân sách nhà nước.
Thực tế, việc thanh toán bằng QR code được thực hiện thông qua smartphone của bên bán và bên mua nên việc kiểm tra, bắt quả tang là rất khó khăn.
“Các hình thức thanh toán công nghệ xuất phát từ du khách Trung Quốc khi đến Khánh Hòa, với số lượng ngày càng tăng… Để kiểm soát các hoạt động thanh toán này, cần phải có các giải pháp quản lý về công nghệ và các quy định pháp luật cụ thể đối với hình thức thanh toán”, kiến nghị của tỉnh Khánh Hòa nêu rõ.
Thông tư 20: Hệ thống lại công tác giám sát thanh toán
Ngày 30/8/2018, NHNN chính thức ban hành Thông tư số 20/2018/TT-NHNN quy định về giám sát các hệ thống thanh toán nhằm tăng cường hoạt động giám sát của NHNN đối với các hệ thống thanh toán quan trọng.
Theo đó, các hệ thống thanh toán quan trọng quy định tại Thông tư 20 gồm: Hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng quốc gia, hệ thống thanh toán ngoại tệ (do Vietcombank vận hành), hệ thống thanh toán tiền giao dịch chứng khoán, hệ thống bù trừ, chuyển mạch giao dịch tài chính.
Thông tư 20 cũng nêu rõ, mục tiêu giám sát các hệ thống thanh toán quan trọng bao gồm: Thứ nhất, đảm bảo tính an toàn, ổn định và hiệu quả của các hệ thống quan trọng; thứ hai, đảm bảo việc tuân thủ quy định pháp luật có liên quan đến các hệ thống thanh toán quan trọng; thứ ba, phát hiện kịp thời và cảnh báo tổ chức vận hành nhằm giảm thiểu các rủi ro phát sinh trong quá trình vận hành hệ thống thanh toán; thứ tư, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của khách hàng sử dụng dịch vụ thanh toán, tăng cường niềm tin của khách hàng vào các dịch vụ thanh toán.
Đặc biệt, các hoạt động giám sát sẽ bao gồm: Theo dõi hoạt động của hệ thống thanh toán quan trọng; đánh giá hệ thống thanh toán quan trọng; cảnh báo khuyến nghị đối với các tổ chức vận hành hệ thống thanh toán quan trọng.
Trong đó, hướng dẫn về nguồn thông tin, tài liệu, dữ liệu; cách thức so sánh, kiểm tra, tổng hợp, phân tích các thông tin tài liệu, dữ liệu, các định kỳ mà đơn vị giám sát thực hiện đánh giá, xây dựng báo cáo giám sát các hệ thống thanh toán và các trường hợp đưa ra cảnh báo, khuyến nghị.
Ngoài ra, Thông tư 20 cũng quy định về nội dung giám sát đối với từng hệ thống thanh toán quan trọng như tình hình hoạt động của hệ thống thanh toán, rủi ro phát sinh và quản trị rủi ro của hệ thống thanh toán.
Đồng thời, là các quy định về trách nhiệm của các đơn vị liên quan đến việc giám sát các hệ thống thanh toán quan trọng như các đơn vị có liên quan thuộc NHNN và các tổ chức vận hành. Thông tư này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/1/2019.
Trao đổi với Báo Đầu tư Chứng khoán, một lãnh đạo cao cấp Vụ Thanh toán (NHNN) cho biết, trên thực tế, NHNN đã và đang quản lý đối với việc thanh toán qua POS.
Cụ thể, việc quản lý đối với việc thanh toán qua POS được thực hiện theo Thông tư số 19/2016/TT-NHNN ngày 30/6/2016 của NHNN về hoạt động thẻ ngân hàng và Thông tư số 26/2017/TT-NHNN ngày 29/12/2017 của NHNN về sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 19/20l6/TT-NHNN.
“Thông tư 20 giúp hệ thống lại công tác giám sát các hệ thống thanh toán trọng yếu”, vị lãnh đạo trên nói.
Được biết, Văn phòng Chính phủ cũng vừa có văn bản truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó thủ tướng Vương Đình Huệ về việc rà soát việc chuyển tiền kinh doanh qua POS trái phép.
Phó Thủ tướng giao NHNN nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế trong lĩnh vực tiền tệ, viễn thông… để đề xuất các biện pháp quản lý đối với hoạt động thanh toán hàng hóa, dịch vụ qua POS, ví điện tử.
Đồng thời, nghiên cứu xây dựng chính sách để các ngân hàng thương mại cung cấp các hoạt động thanh toán qua ví điện tử, thay vì các đối tượng bán hàng cung cấp bất hợp pháp như hiện nay.
Bên cạnh đó, yêu cầu NHNN tăng cường thanh tra, kiểm tra đột xuất các cơ sở kinh doanh cung cấp dịch vụ cho du khách nước ngoài, xử lý nghiêm các sai phạm về thanh toán bằng ngoại tệ trên lãnh thổ Việt Nam.
